7 сабақ.
1.Тақырыбы: Химиялық байланыс, байланыс түрлері мен қасиеттері.
2.Мақсаты: Валенттік байланыс (ВБ) негізгі теориясын студент білуі тиіс.
3.Оқыту мақсаты: Студент химиялық байланыстың табиғатын түсіндіріп, байланыс тәртібін анықтауды, байланыс қасиетін болжай алуды үйрену.
4.Тақырыптың негізгі сұрақтары:
Қандай байланыс ковалентті байланыс және донорлы-акцепторлы байланыс деп аталады? Мысал келтіріңіз.
Полярлы, бейполярлы және ионды байланысты түсіндіріңіз. Неге бейполярлы және ионды байланысты кей жағдайларда бейполярлы байланыс деп қарастыруға болады.
Электрон бұлттарының қабысу әдісінен сіздерге қандай байланыс түрлері белгілі.
Қандай жағдайларда атом орбитальдар гибридтері sp, sp2 және sp3 гибридтелуіне мысал келтіріңіз және осы жағдайда молекулалардың геометриялық Х пішіні қандай?
Оттек пен азоттың sp3 гибридтелуіне су мен аммиак молекуласының геометриялық пішінін келтіріңіз.
6.O2, H2O, KCl, N2, HCl молекулаларындағы химиялық байланыс типтерін
көрсетіңіз.
5. Білім берудің және оқытудың әдістері: шағын топтармен жұмыс , есептер шығару, тест-бақылау.
6.Әдебиет:
Патсаев Ә.Қ., Мамытова В.К. «Бейорганикалық химия», Оқулық. Шымкент, 2007ж. 35-52 бет
Патсаев Ә.Қ., Мамытова В.К. «Бейорганикалық химия пәнінің лабораториялық сабақтарына арналған оқу-әдістемелік қолданба», Шымкент, 2002ж, 18-26б.
Піралиев С.Ж., Жайлау С.Ж. т.б, “Жалпы химия”, Алматы., 2003ж, 79-100б.
Бірімжанов Б.А., Нұрахметов Н.Н. «Жалпы химия» Алматы, 1998ж, 109-164б.
Аханбаев К.А. «Химия негіздері». Алматы, 1999ж.
Өтелбаев Б.Т. «Химия» Алматы, 1998ж, 83-124б.
Остапкевич Н.А. «Бейорганикалық химия практикумы», Алматы, 1992ж.
Дәрістер.
7.Бақылау тесттері:
1. Су молекуласында ... байланыс.
а) иондық б) ковалентті полярлы в) ковалентті полярсыз
г) сутектік д) металдық.
2. Азот қышқылындағы азоттың коваленттігі ... тең.
а) 2 б) 1 в) 4 г) 3 д) 5
3. ... молекуласында элементтің тотығуы нольге тең, ал валенттілігі бірге.
а) HCl б) N2 в) NH3 г) Cl2 д) O2
4. -байланыс ... орбитальдардың қаптасуы кезінде түзіледі.
а) s-s б) px-s в) px-px г) py-py д) pz-pz
5. Хлор атомының максимальды коваленттігі ... тең.
а) 1 б) 3 в) 4 г) 5 д) 7
8 Сабақ
1.Тақырыбы: Сандық талдаудың негізгі түсініктері. Биогенді элементтер. Аса маңызды s-,p-, d-элементтердің сапалық реакциялары. Осындай қосылыстардың биологиялық рөлі және медицинада қолдануы.
2.Мақсаты: Студент сапалық анализдің негізін білуі қажет.
3.Оқыту мақсаты: s-,p-, d элементтердің сапалық реакцияларын орындауды үйрену.
4.Тақырыптың негізгі сұрақтары:
1. Сапалық талдау әдісі.
2. Катиондардың қышқылды-негіздік жіктелуі.
3.Аниондардың жіктелуі.
4. Катиондардың сапалық реакциялары.
5. Аниондардың сапалық реакциялары.
5. Білім берудің және оқытудың әдістері: Кіші топтарда жұмыс жасау, есеп шығару, тест-бақылау
6.Әдебиет:
1. Патсаев Ә.Қ., Шитыбаев С.А., Дауренбеков Қ. Н. Бейорганикалық және физколлоидтық химия. Шымкент 2004ж.
2. Глинка Н.Л. Общая химия, М. 1990г.
3. Глинка Н.Л. Сборник задач и упражнений по общей химии Л. 1986
4. Патсаев А.К., Шыназбекова Ш.С., Мамытова В.К. және т.б. Бейорганикалық және физколлоидтық химияның тесттері. Оқу-әдістемелік қолданба. Шымкент, 2010ж.
5. Криков А.П. Основы аналитической химии, М., 1976, ч.2.
6. В.Д. Пономарев. Аналитическая химия, М.,ВШ., 1982. Ч.1.
7. Бақылау сұрақтары:
NН4+, К+, Са2+ катиондарының қоспасы бар ерітіндіден аммоний ионын табуға бола ма, қандай жолмен?
Аммиакқа салынған лакмус қағазы неліктен су қатысында ғана көгереді?
Fe2+және Fe3+ иондарына сапалық анықтаушы заттар қандай?
ІІ кредит
9 Сабақ
1.Тақырыбы: Қышқылдық-негіздік титрлеудің негізгі қағидалары. Тұз қышқылының эквивалентінің молярлы концентрациясын анықтау.
2. Мақсаты: Студент титриметрияның теориялық негізін білуі тиіс.
3.Оқыту мақсаты: Биологиялық сұйықтықты титірлеп үйрену және өлшеуіш аналитикалық ыдыспен жұмыс істей білуі қажет.
4.Тақырыптың негізгі сұрақтары:
1. Титриметриялық талдаудың химиялық ыдыстары: бюретка, пипетка, титрлеу колбасы, өлшеуіш колба, тамшылатқыш.
2. Алкалиметрия және ацидиметрия.
3. Қышқылды-негіздік титрлеудің индикаторы.
5. Білім берудің және оқытудың әдістері: Кіші топтарда жұмыс жасау, тест-бақылау
6.Әдебиет:
1. Патсаев Ә.Қ., Шанызбекова Ш.С. Аналитикалық химия. Шымкент, 2007ж.
2. Криков А.П. Основы аналитической химии, М., 1976, ч.2.
3. В.Д. Пономарев. Аналитическая химия, М.,ВШ., 1982. ч.1.
4. Патсаев А.К., Шыназбекова Ш.С., Мамытова В.К. Бейорганикалық және физколлоидтық химияның тесттері. Оқу-әдістемелік қолданба. Шымкент, 2010ж.
7.Бақылау:
1. Стандартты ерітінді деген не?
2. Титрант және эквиваленттік нүкте деген не?
3. Бюретка мен пипетканы толтырар алдында неліктен ерітіндімен шаяды?
4. Концентрациясы дәл ерітінді дайындау үшін қажетті зат салмағын қалай есептейді?
5. Натрий гидроксидінің концентрациясы дәл ерітіндісін неге дайындай алмаймыз?
6. Қышқылдық-негіздік титрлеуде қандай индикаторлар қолданады?
10 Сабақ
1.Тақырыбы: Йодометрлік титрлеу. Натрий тиосульфаты ерітіндісінің молярлы концентрациясын және титрін анықтау.
2. Мақсаты: Студент иодометриялық титрлеудің маңызын және оның медицинада қолданылуын білуі керек.
3. Оқыту мақсаты: иодометриялық титрлеудің титрантын дайындау мен стандарттауды үйрену.
4.Тақырыптың негізгі сұрақтары:
Тотығу-тотықсыздану титрлеу әдістері, оның мәні.
2.Титриметриялық анализде қолданылатын тотығу-тотықсыздану
реакцияларына қойылатын талаптар.
3.Тотығу-тотықсыздану әдістерінің индикаторлары.
4. Иодометрия әдісінің негізі.
5. Әдісте қандай ерітінділер қолданылады және стандарт ерітіндісін
қалай дайындайды?
6. Иодометрияда қолданылатын индикаторлар.
5. Білім берудің және оқытудың әдістері: шағын топтармен жұптасып жұмыс жасау, есеп шығару, тест-бақылау.
6. Әдебиет
1. Патсаев Ә.Қ., Шитыбаев С.А., Дауренбеков Қ.Н. Бейорганикалық және физколлоидтық химия- Шымкент, 2004, 187-239 беттер.
2. Патсаев Ә.Қ., Шитыбаев С.А. Бейорганикалық және физколлоидтық химияның тәжірибелік – зертханалық сабақтарына қолданба – Шымкент, 2006, 155-195 беттер.
3. Патсаев Ә.Қ., Шанызбекова Ш.С. Аналитикалық химия. Шымкент, 2007.
4. Құлажанов Қ.С. Аналитикалық химия. Алматы, Білім, 1994.
5. Өтелбаев Б.Т. Химия 3, Шымкент, 2000ж.
7.Бақылау тесттері:
1. ... тотығу-тотықсыздану титрлеу әдісіне жатпайды:
А. Броматометрия
В. Алкалиметрия
С. Перманганатометрия
Д. Дихроматометрия
Е. Иодометрия
2. Оксидиметрия әдісінде ... жұмысшы ерітінділерге жатады.
А. қышқылдардың ерітінділері
В. тек қана тотықсыздандырғыштардың ерітінділері
С. тек қана тотықтырғыштардың ерітінділері
Д. сілтілер
3. Тотықтыра-тотықсыздандыра титрлеудің негізінде ... реакция жатады.
А. гидролиз
В. ыдырау
С. бейтараптау
Д. тотығу-тотықсыздану
Е. алмасу
4. Иодометриялық титрлеудің титранттары:
А. KMnO4, K2MnO4
В. KI, NaIO3
C. I2, H2SO4
Д. I2 , Na2S2O3
Е. KI, KOH
5. ... иодометриялық титрлеу әдісінде индикатор болып келеді.
А. крахмал В. метилоранж С. фенолфталейн Д. дифиниламин
Е. мурексид, эриохром қара Т.
11 Сабақ
1.Тақырыбы: Комплексонометрия. Комплексонометрлік титрлеу әдісімен судың кермектілігін анықтау.
2.Мақсаты: комплексонометриялық титрлеу әдісінің негізгі қағидаларын білуі тиіс.
3. Оқытудың мақсаты: Комплексонометриялық титрлеу металорганикалық қосылыстарды және судың кермектілігін анықтау үшін қолданылуды білуі керек.
4.Тақырыптың негізгі сұрақтары:
Комплексонометриялық титрлеу әдісі.
Комплексонометриялық титрлеу әдісінің индикаторлары.
Комплексонометриялық титрлеу әдісін жүргізудің шарттары.
5. Білім берудің және оқытудың әдістері: зертханалық жұмыс.
Зертханалық жұмыс
Өлшеуіш колбаға алынған қоспаны (100,0 см3) дистилденген сумен араластырып, титрлеу жүргізетін колбаға аликвотты бөлігін құяды. Үстіне 25,0 см3 дистилденген су қосады, 10,0 см3 аммиакты буфер ерітіндісін, хромоген қара индикаторын қосып ашық-қызыл түс күлгін түске өткенге дейін трилон-Б ерітіндісімен титрлейді.
Кальцийді анықтау ушін титрлеуге арналған колбаға пипеткамен қоспаның 10,0 см3 алып, оған 25,0 см3 су, 5,0 см3 1 н NаОН ерітіндісі, мурексид индикаторын қосып қызыл түс көк-кулгінге айналғанша
трилон — Б ерітіндісімен титрлейді.
Титрлеу нәтижелерін қолдана отырып кальций мен магнийді есептейді.
6.Әдебиет:
1.Патсаев Ә.Қ., Шанызбекова Ш.С. Аналитикалық химия. Шымкент, 2007ж.
2. Криков А.П. Основы аналитической химии, М., 1976, ч.2.
3. В.Д. Пономарев. Аналитическая химия, М.,ВШ., 1982. ч.1.
4. Патсаев А.К., Шыназбекова Ш.С., Мамытова В.К. Тесты по неорганической, физколлоидной химии. Учебно-методическое пособие. Шымкент, 2010г.
7. Бақылау тесттері:
Комплексонометрия әдісінің реакциясы бұл ... үдеріс.
А. тұндыру С. комплексті қосылыс түзу
В. конденсациялау Д. тотығу – тотықсыздану
Е. бейтараптану
Комплексонометриялық титрлеу әдісінде ... индикатор қолданылады.
А. тұз қышқылы С. мурексид
В. хлор қышқылы Д. азот қышқылы
Е. фосфор қышқылы
Комплексонометриялық әдіспен ... иондарын анықтауға болады.
А. Mg2+ C. H+
B. NH4+ Д. K+
E. Na+
Комплексонометриялық титрлеу әдісінде ... қолданылады.
А. ығыстырып титрлеу С. тура титрлеу
В. тұндырып титрлеу Д. кері титрлеу
Е. жанама титрлеу
Металло хромды индикаторларға ... жатады.
А. крахмал С. фенолфталейн
В. метилоранж Д. эриохром қара
Е. лакмус
№12 жұмыс
1.Тақырыбы: Тірі ағзадағы тотығу-тотықсыздану үдерістері. Потенциометрия. Биологиялық сұйықтықтардың рН анықтау.
2.Мақсаты: Студент тотығу-тотықсыздану үдерісінің негіздерін, медицинада қолдануын білуі тиіс.
3.Оқыту мақсаты: Медико-биологиялық зерттеулердегі потенциометриялық титрлеу әдістерінің қолдануын білуі тиіс.
4.Тақырыптың негізгі сұрақтары:
1. Потенциометриялық титрлеудің негізі неде?
2. Потенциометрияда қолданылатын электродтар.
3. Потенциометриялық титрлеуде пайдаланылатын реакцияларға қойылатын талаптар.
4. Нернст теңдеуі.
5. Білім берудің және оқытудың әдістері: Кіші топтарда жұмыс жасау, есеп шығару, тест-бақылау.
6.Әдебиет:
1. Патсаев Ә.Қ., Шитыбаев С.А., Дауренбеков Қ.Н. Бейорганикалық және физколлоидтық химия- Шымкент, 2004ж.
2. Патсаев Ә.Қ., Шитыбаев С.А. Бейорганикалық және физколлоидтық химияның тәжірибелік – зертханалық сабақтарына қолданба – Шымкент, 2006ж.
3. К.И. Евстратова и др. Физическая и коллоидная химия. ВШ Москва-1990г.
4. Патсаев Ә.Қ., Шанызбекова Ш.С. Аналитикалық химия. Шымкент, 2007.
5. Құлажанов Қ.С. Аналитикалық химия. Алматы, Білім, 1994.
6. Өтелбаев Б.Т. Химия 3, Шымкент, 2000ж.
7. Бақылау тесттері:
Кез-келген температурада потенциалы нольге тең болатын ... электроды.
А. шыны В. қалайы С. хлоркүміс Д. сутегі Е. Хингидронды
2. Потенциометрия әдісі ... өлшеуге негізделген.
А. ЭҚК
В. электр өткізгіштікті
С. ток күшін
Д. электр мөлшерін
Е. сыну көрсеткішін
3. Потенциометриялық титрлеу үшін қолданылатын ... салыстырушы электроды.
А. сутектік В. шыны С. каломельді Д. ионселективті Е. хингидронды
4. рН=10 тең ерітіндіге батырылған сутегі электродының потенциалы ... тең.
А. -0,590 В В. +0,059 В С. 1 В Д. 0 Е. -0,177 В
13 Сабақ
1.Тақырыбы : Хроматографиялық талдау. Хроматографияны медицинада қолдану.
2.Мақсаты: Студент хроматография әдісінің негізгі теорияларын білуі тиіс.
3. Оқытудың мақсаты: Зерттелетін затты бөліп алуға және хроматография әдісін қолданып анықтауды үйрену.
4.Тақырыптың негізгі сұрақтары:
Хроматографиялық әдістің мәні.
Хроматография әдісінің жіктелуі.
Адсорбциялық хроматография.
Таралу , ионалмасу ,жұқа қабатты хроматография
Хроматография әдісінің қолданылуы.
5.Білім берудің және оқытудың әдістері:Кіші топтарда жұмыс жасау, тест-бақылау
6.Әдебиет:
Патсаев Ә.Қ., Шытыбаев С.А., Дауренбеков Қ.Н. Бейорганикалық және физколлоидтық химия. Шымкент, 2004ж.
К.И. Евстратова и др. Физическая и коллоидная химия. ВШ Москва-1990г.
3. Глинка Н.Л. Общая химия, М. 1990
4. Глинка Н.Л. Сборник задач и упражнений по общей химии Л. 1986
5. Патсаев А.К., Шыназбекова Ш.С., Мамытова В.К. Бейорганикалық және
физколлоидтық химияның тесттері. Оқу-әдістемелік қолданба.
Шымкент, 2010ж.
7. Бақылау сұрақтары:
Адсорбциялық хроматография дегеніміз не?
Таралу хроматография дегеніміз не?
Ионалмасу хроматография дегеніміз не?
Жұқа қабатты хроматография дегеніміз не?
Қағазды хроматография дегеніміз не?
14 Сабақ
1. Тақырыбы : Дисперсті жүйелердің тұрақтылығы. Коагуляция, өзара коагуляция. Коллоидтық қорғау.
2. Мақсаты: Студент коллоидты бөліктердің, мицеллалардың құрылымын және коагуляциясын білуі керек.
3. Оқытудың мақсаты: Студент коллоидты ерітінділерді алу әдістерін және коагуляция шекарасын анықтай білуі керек.
4.Тақырыптың негізгі сұрақтары:
1. Дисперсті жүйе, дисперсті фаза, дисперсті орта түсінігі.
2. Дисперсті жүйелердің жіктелуі.
3. Мицелла құрылымы, ол қандай бөлшектерден тұрады?
4. Электрокинетикалық потенциалы.
5. Коллоидты ерітінділердің алу және тазалау жолдары. Жасанды бүйрек.
6. Коллоидты ерітінділердің оптикалық қасиеттері. Тиндаль конусы.
7. Коагуляция, оның медико-биологиялық маңызы.
5.Білім берудің және оқытудың әдістері: Кіші топтарда жұмыс жасау, тест-бақылау
6.Әдебиет:
Патсаев Ә.Қ., Шитыбаев С.А., Дауренбеков Қ. Н. Бейорганикалық және физколлоидтық химия. Шымкент, 2004ж.
К.И. Евстратова и др. Физическая и коллоидная химия. ВШ Москва-1990г.
3. Глинка Н.Л. Общая химия, М. 1990
4. Глинка Н.Л. Сборник задач и упражнений по общей химии Л. 1986
5. Патсаев А.К., Шыназбекова Ш.С., Мамытова В.К. Бейорганикалық және физколлоидтық химияның тесттері. Оқу-әдістемелік қолданба. Шымкент, 2010ж.
7. Бақылау тестттері:
1. Дисперстіліктің математикалық өрнегі:
А. D = 1/a В. D = ka С.D = a Д. D = е Е. D = k
2. Агрегаттық күйі бойынша микрогетерогендік жүйе түрлерінің саны ... тең.
А. 8
В. 9
С. 7
Д. 6
Е.5
3. Дисперсті ортасы сұйық болатын коллоидтық жүйенің түрлері:
г/с, с/с, қ/с
г/с, қ/г, с/с
қ/қ, г/с, қ/с
қ/г, қ/с, г/с
г/қ, с/к, қ/г
4. Дисперсті ортасы қатты зат болатын коллоидтық жүйенің түрлері:
г/қ, с/қ, қ/қ
г/қ, с/с, г/с
қ/с, г/с, г/қ
г/қ, с/қ, г/с
с/қ, г/с, с/с
5. Дисперсті ортасы газ болатын коллоидтық жүйенің түрлері:
с/г, қ/г
с/с, қ/с, г/с
г/қ, с/қ, қ/қ
г/қ, с/қ, г/с
г/с, қ/г, қ/қ
6. Гидрофильді жүйе – бұл жүйеде ...
дисперсионды орта-су.
дисперсионды орта-бензол.
дисперсті фаза – су.
дисперсті фаза-спирт.
дисперсті орта-эфир.
7. Калий иодидінің артық мөлшерінде алынған, күміс иодидінің мицелласы:
{mAgI n I- (n-x)K+}x xK+
{mAgI nAg+(n-x)NO3-}x+xNO-3
{mAgI nAg+ (n-x)I-}x+xI-
{mAgI nI- (n-x)Ag+}x-Ag+
{mAgІnI- (n-x)К+}x+NO3-
8. Ba(NO3)2(артық) және K2SO4 қос алмасу реакциясы бойынша алынған барий сульфаты мицелласы:
{mBaSO4 nBa2+2(n-x)NO3-}2x+2xNO3-
{mBaSO4 n SO42-2(n-x)K+}2x-2xK+
{mBaSO4 nBa+22(n-x)K+}2x2xSO42-
{mBaSO4 nNO3-2(n-x)K+}2x-2xK+
{mBaSO4 nSO42-2(n-x)+ Na+}2x2xNa+
9. NaOH(артық) және AICI3 қос алмасу реакциясы бойынша алынған алюминий гидроксидінің мицелласы:
{mAI(OH)3 nOH-(n-x)Na+}x-xNa+
{mAI(OH)3 nAI3+ (n-x)CI-}x+xCI-
{mAI(OH)3 nAI (n-x)OH-}x+xOH-
Д) {mAI (OH)3 nCI- (xn-x)Na+}x-xNa+
Е) {mAI (OH)3 nAI3+ 3(n-x)Na+}3x+ xNa+
Достарыңызбен бөлісу: |