«Растрлық графика» пәні бойынша оқу әдістемелік кешен 050111 «Информатика»

1,2,3,4,5 негізгі әдебиет

2,3,5 қосымша әдебиет

1,2,3 мультимедиалық программа

Мәтінмен жұмыс саймандары.

Мәтін типтері

Дәрістің мақсаты:

Мәтінді енгізу, өңдеу жолдарын үйрету.

Программаға мәтіндер енгізу үшін арнайы мәтіндік блокты жасауға Type Tool тобындағы аспаптар арналған. Horizontal Type Tool аспабының көмегімен мәтіннің көлденең орналасуы бар мәтіндік блоктарды жасауға болады.

Көлемді мәтін

Пайдаланатын әдебиеттер

2,3,5 қосымша әдебиет

1,2,3 мультимедиалық программа

Дәріс №10

Тақырыбы: Бейнеге эффектілер беру

Қарастырылатын сұрақтар:

трансформациялау

бейнені еркін бұрышқа бұрылу және оны көлденең және тігіненге қатысты бейнелеу

Дәрістің мақсаты:

Бейнеге түрлі эффекті беруге үйрету.

Трансформациялау арқылы бейненің көлемін, масштабын өзгерту, бұруға болады.

Adobe Photoshop программасында бейнені еркін бұрышқа бұрылу және оны көлденең және тігіненге қатысты бейнелеу мүмкіндігі бар. Бейнені айналдыру және бейнелеуге арналған барлық командалар Image мәзір пунктінде жиналған және Rotate Canvas мәзір астында орналасқан. Бірінші үш команда бейнені көрсетілген бұрышқа айналуын жүргізеді. Arbitrary - еркін, бейнені Angle өрісінің сұхбат терезесінде бастапқы астыңғы беттің (подложканың) өлшемін біруақытта үлкейту кезінде оны сағат тілі бойымен және қарсы бағытта берілетін бұрышқа бұру. Flip Horizontal - көлденең бағытта бұру, ол арқылы өтетін тігінен оське қатысты көлденең. Flip Vertical - тігінен бағытта бұру, ол арқылы өтетін көлденең оське қатысты тігінен бағытта бейнені ұқсас бұру.

Пайдаланатын әдебиеттер

1,2,3,4,5 негізгі әдебиет

2,3,5 қосымша әдебиет

1,2,3 мультимедиалық программа

Көз фільтрі

Twirl фильтрі

Wave фильтрі

Crystallize кристалл бейнесіне ұқсату фильтрі

Lens Flare фильтрі

Bas Relief фильтрі

Conte Crayon фильтрі

Plaster фильтрі

Emboss – фільтрі

Wind - фильтрі

Дәрістің мақсаты:

Фильтр және оның түрлерін талдау

Көз фільтрі көмегімен бейнеге қойылған қалың әйнек бейнелеуіне ұқсатады. Фильтр параметрлерін қарастырайық:

1. 
   Distortion - бұрмалану сырғытпысы, бейнеде таңдалған бұрмалану схемасының ықпалымен, бейненің пиксельдерінің шақырылған ығысуының бұрмалау деңгейін реттейді. Бұл параметрдің мағынасының өсуімен, бейнеде бұрмалану деңгей өсетін болады.
   
2. 
   Smoothness - жұмсарту сырғытпысы, бұрмалану схемасынның қолдануынан бұрын жырмалану деңгейін береді.
   
3. 
   Texture - ашылушы тізімі, құрылатын Effect командасы тәуелді болатын, материалдың текстурасын таңдауға мүмкіндік береді.
   
4. 
   Scaling - масштаб сырғытпысы, бұрмалану схемасының ретінде пайдаланылатын, текстура бейнесінің масштабын береді.
   
5. 
   Invert - инверсия жалаушасын орнату, барлық параметрлерді өзгерту кезінде олардың іс-әрекетін қарау терезесінде қарауға болатын, тесктура бейнесін инверсиялауға әкеледі.
   

Wave фильтрі көмегімен бейнекескінін (видоизображения) еліктеуін су қалыңдығы арқылы алуға болады. Бұл жағдайда сонымен қатар беттердің үстіндегі толқынға ұқсатылады.

Number of Generators - генераторлар саны сырғытпысы, толқын көздерінің санын анықтайды; олардың әрқайсысы екі толқын құрады, көлденең және тігінен.

Wavelength: Min - минималды толқын ұзындығы, Max - максималды толқын ұзындығы сырғытпысы, толқын ұзындығының соңғы мүмкін болатын мәнін реттейді.

Amplituda - амплитуда екі сырғытпысы, олардың біріншісі толқын амплитудасының минималды болатын мәнін, ал екіншісі максималды болатынын береді.

Scale: Horiz. - көлденең бойынша масштаб, Vert. - тігінен бойынша масштаб сырғытпысы, бұрмалануды масштабтаудың коэффициенттерін анықтайды.

Айырып-қосқыштар тобы Type - тип, толқын формаларының үшеуінен мүмкін болатын біреуін таңдауға мүмкіндік береді: Sine - синусоид, толқынның синусоидалді формасы, Triangle - үшбұрыш, толқынның үшбұрышты формасы, Square - квадрат, толқының квадратты формасы.

Randomize - басқа нұсқа түймесі, берілген диапазонда болатын параметрлердің кездейсоқ мағынасында нәтижелі бейненің жаңа үлгісін таңдауға арналған.

Айырып-қосқыштар тобы Undefined Areas - босаған аумақ, бейне шеттерінің пиксельдерін өңдеу режимін таңдауға пайдаланылады:

Wrap Around - кесілген фрагмент қою, қарама-қарсы шеттегі және оның шектерінен шығып кеткен, пиксельдермен бейненің бос шеттік аумағын толтыру режимі;

Repeat Edge Pixels - шекаралық пиксельдермен толтыру, берілген аумақты бейненің шекаралық пиксельдерінің көшірмесімен толтыру режимі.

Crystallize кристалл бейнесіне ұқсату фильтрі, қайсысы формасы және өзінің шекара бояуы жағынан фильтрмен өңделіп болған қабаттың бастапқы бейнесіне ұқсатады.

Lens Flare фильтрі көмегімен әдетте объективте жарық көзінің шағылуынан шығатын, фотографиялық бейнелеудегі дақты еліктеуге болады.

Brightness - ашықтық сырғытпысы, 10-нан 300-ге дейінгі процент диапазонында дақ ашықтығын реттейді.

Flare Center - дақ центрі жұмыс аумағы, 2 функцияны орындайды, крест секілді дақ центрінің таңбасын тышқанмен қою жолымен, өңдеу аумағында дақтың орналасуын беру және оны көру режимінде нәтижелі бейнені бенелеу.

Айырып-қосқыштар тобы Lens Type - объектив типі, дақ параметрлері тәуелді болатын, объективтің фокустық қашықтығын таңдауға арналған.

1. 
   50-300 mmZoom - трансфакатор 50-300 мм. Дақ оның айналасында қызғылт түсті рефракция сақинасымен дөңгелек түріндегі жарық дағы, сонымен қатар бір-біріне қатысты ығысқан сақина болып табылады.
   
2. 
   35mmPrime - дақ оның айналасында қызғылт түсті рефракция сақинасымен жұлдыз түріндегі жарық дағынан, сонымен қатар дақ центріне қатысты екі жағында орналасқан, дөңгелек түріндегі ақшыл аумақтың әртүрлі екі өлшемінен тұрады.
   
3. 
   105mmPrime - дақ құрамында бірнеше үлкен сәулелермен көгілдір түсті кішкентай жарық дағынан және қараңғырақ негізгі дақ центрінің оң жағында және төменге ығысқан, дөңгелек түрдегі жарқырайтын аумақ болады.
   

Conte Crayon фильтрі қоңыр түстің тегіс емес бетінде екі жұмсақ қарындашпен жасалған суретке ұқсатуға мүмкіндік береді. Foreground Level - негізгі түс сырғытпысы, алдыңғы көрініс түстерінің реңктерімен боялған бейненің аумақтарының өлшемін анықтайды. Background Level - фондық түс сырғытпысы, артқы көрініс түстерінің реңктерімен боялған бейненің жарық аумақтарының өлшемін реттейді. Texture - текстура ашылушы тізімі, құрылып жатқан команданың эффектісі тәуелді болатын, текстура типін таңдауға мүмкіндік береді. Scaling - масштаб сырғытпысы, оның тегіс еместігінің өлшемін анықтайтын, текстура бейнесінің масштабын береді. Relief - бет-бедер сырғытпысы, текстура бет-бедерін анықтайды. Light direction - бағытталған жарық тізімі, текстураны жарықтандыратын жарық сәулелерінің бағытын таңдауға мүкіндік береді.

Plaster фильтрі дымқыл гипстің бетінде орындалған рельефті суреттің еліктетуге қолданылады. Smoothness - жұмсақтау сырғытпысы, бейне өңделгеннен кейін оның жырмалану деңгейін береді.

Emboss - фильтрінің көмегімен сұр түсті металл пластинканы штамптау немесе соғу еліктеуін алуға болады. Angle - бұрыш дөңгелекті сырғытпысы, бейнедегі жарықпен көлеңкенің аумағының орналасуы одан тәуелді болатын, рельефті бейненің жарықтандыратын, жарық сәулелерінің көлбеу бұрышын анықтайды. Height - биіктік сырғытпысы, бейне рельефінің биіктігін береді. Amount - эффект сырғытпысы, бейненің рельефтік көлеңкесін және жарық аумағының қанықтылығын, сонымен қатар олардың контурларының түсті қанықтылығын реттейді. Preview - көру жалаушасы, белсенді құжаттың жұмыс терезесінде өңделген бейнені көру режимін береді.

Wind - фильтрі өңделетін қабатта бейнеге желдің әсерін еліктеуге мүмкіндік береді.

Пайдаланатын әдебиеттер

5 қосымша әдебиет

3 мультимедиалық программа

Дәріс №13

Тақырыбы: Таңдалған қалыппен бейнеге сурет салу

Қарастырылатын сұрақтар:

Clone Stamp клондау штампы аспабы

Eraser тобының аспаптары

Blur және Sharpen аспаптары

Smudge және Dodge аспаптары
Дәрістің мақсаты:

Бейнені клондауға, штампылауға үйрету

Бұл сабақта біздер таңдалған қалыппен бейнеге сурет салуға көмектесетін аспаптарды қарастырамыз. Clone Stamp клондау штампы аспабы бейненің бөлігін растрлық құжаттың бір жерінен басқа жеріне, немесе ашылған құжатқа. қайта салуын клондауға арналған. Бұл операция екі кезеңнен тұрады. Біріншісінде түпнұсқа құжаттың бейнесінің центрінің аумағын орналасуын есептеуі беріледі. Екінші кезеңде өңделетін құжатта клондау аумағының центрінің орналасуы, берілген орында сол орында орнатылуы және тышқан түймесінің басылуы бекітіледі.

Eraser тобының аспаптары растрлық құжаттың бөлігін алып тастауға арналған, бұл жағдайда бейненің барлық пиксельдерінің және тек анықталынған шартқа жауап берушілердің алып тасталынуы жүргізілуі мүмкін. Eraser өшіргіш аспабы қарындаштық суретті кетіру үшін қолданылатын өшіргіштің іс-әрекетіне ұқсатып көрсетеді. History палитрасында берілген бейненің алдыңғы версиясында фрагментті қайта келтіретін қылқалам ретінде аспаптардың жұмыс режимі қарастырылған. Аспаптармен жұмыс жасау тышқан түймесін баса отырып құжат бойынша жылжыту жолымен жүргізіледі. Background Eraser фондық өшіргіш аспабы таңдалғанға қатысты түстік реңге жақын өңделетін бейнелердің сол пиксельдерін мөлдір етеді. Бұл операция бейнені құжаттың жұмыс қабатында болуы және оған мөлдір пиксельдердің өңдеу блокировкасының жоқ болуы кезінде жүргізіледі. Аспаппен жұмыс жасау сурет салу палитрасында аспапты таңдау жолымен жүреді. Кейін ол суретке орналасады және алып тастау жүргізілетін боялған аумақта шерту жүргізіледі.

Blur және Sharpen аспаптары бейнелердің шайылуы және бейнелерде қаттылықтың көтерілуі сияқты операцияларды жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Blur шайылу аспабы мәні бейнедегі бөліктерді өңделетін аспаппен шайылуда болып табылатын бейненің жергілікті түзету үшін арналған. Бейне аспабының ықпал ету аумағы таңдалған қылқалам профилімен анықталады. Бейненің шайылу деңгейі сол сияқты алғашқы және құрылған бейне түстерінің араласу режимі реттелінеді. Аспаптар қасиетін орнату параметрлер палитрасында жүргізіледі. Аспаптармен жұмыс жасау тышқан түймесін баса отырып құжат бойынша жылжыту жолымен жүргізіледі. Бұл жағдайда аспап бейненің астында көп болған сайын оның шайылуы қаттырақ болады. Sharpen қаттылық аспабы бейнелер бөлігін өңделінетін аспаппен қаттылықтың көтерілуін құрайтын бейнелерді жергілікті түзеуге арналған. Бейнелер қаттылығының жергілікті көтерілу эффектісі фрагмент аспабы оның көшірмесі құрылған алғашқы бейнеге апарып қою негізінде іске асады. Бейнеге аспаптың ықпал ету аумағы таңдалған қылқалам профилімен анықталады. Қылқалам профилі параметрлер панелінде таңдалынады бейненің шайылу деңгейі сол сияқты алғашқы және құрылған бейне түстерінің араласу режимі реттелінеді. Аспаппен жұмыс жасау тышқан түймесін баса отырып құжат бойынша жылжыту жолымен жүргізіледі. Аспап сонымен бірге экранда векторлық контурларды жағалай көрінетін бейнелерді жергілікті түзеуге мүмкіндік береді.

Smudge және Dodge аспаптары бейненің жырмалануы және оның жарықтануы операцияларын орындауға мүмкіндік береді. Smudge аспабы аспаппен өңделетін бейненің бөліктерін баттастырып қоюдан тұратын бейнені жергілікті өңдеуге арналған. Бейнені жергілікті баттастырып қою эффектісі бастапқы бейненің фрагмент аспапбын қалыптастыру, оның пиксельдерінің араласқан және жырмаланған көшірмелері арқылы жетеді. Бейнеге аспаптың ықпал ету аумағы таңдалған қылқалам профилімен анықталады. Бейненің баттастырып қою деңгейі, сонымен қатар бейнеде қалыптасқан және бастапқы түстерді араластыру режимі реттеледі.

Пайдаланатын әдебиеттер

1,2,3,4,5 негізгі әдебиет

2,3,5 қосымша әдебиет

1,2,3 мультимедиалық программа

Файлдарды біріктіру.

Сурет бірігуінде әрлендіру

Дәрістің мақсаты:

Файлмен жұмысты жеңілдету жолдарын қамтуға баулу.

Adobe Photoshop программасында операциялар тобын беру және оларды файлдарды топтық өңдеуге қолдану мүмкіндіктері болады.

Сурет бірігуінде әрлендіру

Пайдаланатын әдебиеттер

1,2,3,4,5 негізгі әдебиет

2,3,5 қосымша әдебиет

3 мультимедиалық программа

Экранда бейненің параметрлерін беру

белсенді қабатқа еркін файлдан бейнені қою

Бейнені баспаға шығару.

.Дәрістің мақсаты:

Бейне параметлерін өзгерту мен баспаға беру тәсілдерін үйрету

Құжаттардың параметрлерінің өзгеруінен оның өлшемдері мен шешілуінің өзгерісі түсіндіріледі.

Программада белсенді қабатқа еркін файлдан бейнені қою мүмкіндігі бар. Бейнені қоюмен жұмыс жасау үшін Image мәзір пунктінен Apply Image командасы қолданылады.

Бейненің басу парағындағы орналасу орнын және оның масштабын реттеу

Баспаға шығарудағы баптау.

Бейненің басу парағындағы орналасу орнын және оның масштабын реттеу үшін арнайы команда қолданылады.

Құжатты басу үшін, алдын-ала принтердің параметрлерін беру қажет.

File мәзір - Print командасы. Экранда принтердің параметрлерін дәлдеу сұхбат терезесі бейнеленеді. Ашылушы тізім ИМЯ Windows системасында орнатылған принтерлерден, принтерді таңдауға арналған. Егер сізде бір принтер болса, онда оның аты өзі бұл тізімде шығады. Принтердің параметрлерін дәлдеу үшін, СВОЙСТВА кнопкасын басу керек. Пайда болған сұхбат терезесінде керекті өзгерістерді жасаңыз. Берілген сұхбат терезесінде қағаз параметрлерін, графика сапасын, шрифт параметрлерін беруге болады.

Print сұбатында ОК түймесін басқасын басталады.

Пайдаланатын әдебиеттер

2негізгі әдебиет

3 қосымша әдебиет

3 мультимедиалық программа

Осы пән оқыту бойынша жалпы әдістемелік нұсқаулар: ПОӘК-нің тарауларды мұқият талқылау, пәннің ерекшеліктері бойынша, қолданалатын оқыту әдістер, әдебиет және Интернетпен жұмыс жасау бойынша әдістемелік ұсыныстар, семинар, СОӨЖ, СӨЖ, практикалық сабақтарының сұрақтарды конспектілеу қажеттілігі бойынша, СӨЖ сұрақтарды міндетті түрде орындалыу бойынша нұсқаулар, білімді бағалау жөніндегі мәліметтер, бағалау критериялары, сонымен қатар негізгі бақылау түрлері және дайындау материалдары бойынша нұсқаулар.

- тақырып

- мақсаты

- өткізу түрі

- тапсырмалар, сұрақтар

- әдістемелік нұсқаулар

- пайдаланатын әдебиет

8.Типтік есептеу, графикалық жұмыс, лабораторлық жұмыс, курстық проект (жұмыс) орындалуы бойынша әдістемелік нұсқаулар. -

лабораториялық сабақтар

- тақырып

- мақсаты

- тапсырмалар

- әдістемелік нұсқаулар

- негізгі схемалар, формулалар

- сұрақтар

9.Студенттердің өзіндік жұмысына арналған материалдар: үйге берілген тапсырмалардың мәтіні, әр бір тақырып бойынша өзін-өзі тексеру материалдары, реферат т.б. ұй жұмыстары бойынша тапсырмалар, әдебиет тізімі және арналған уақыт көлемі.

- үй тапсырмаларының мәтіндері,

- әр-бір тақырып бойынша өзі-өзі бақылау үшін материалдары,

- реферат тақырыптары

- кейстер

- кроссвордтар

- есептер шығару

- жаттығулар

- білімді бағалау схемасы

- білімді бағалау саясаты

- письменные контрольные задания

- тестовые задания

- перечень вопросов для самоподготовки

- экзаменационные билеты

«Білімді бағалау схемасы»

Семестр барысында екі аралық бақылау жүргізіледі 7(8) және 15 апталарда.

Аралық бақылаулар бойынша студенттің максималды үлгерім көрсеткіші 60% құрайды. Семестр аяғында оқу пәні бойынша қорытынды аттестациялау – емтихан өткізіледі (максималды көрсеткіші - 40%).

Пән бойынша қорытынды емтихан бағасы аралық бақылаулар және қорытынды аттестациялаудың максималды көрсеткіштер сомасы ретінде анықталады.

Қорытынды емтихан пәннің негізгі теориялық материалдарды қамтитын нұсқауларға бөлінген тест тапсырмалары түрінде өтеді.

Әріптік баалау және оның балдардаы цифрлік эквиваленті дұрыс жауаптардың пайыздық көрсеткіші бойынша анықталады (кесте бойынша)

Компьютерлік графика (Photoshop)

1. 
   Пиксель және нүкте
   
2. 
   Векторлық объектілер
   
3. 
   Түстер табиғаты. RGB және CMYK модельдері.
   
4. 
   HSB және LAB модельдері
   
5. 
   Photoshop-тa түсті орнату
   
6. 
   Растрлық бейне режимдері: RGB, CMYK, LAB, BITMAP
   
7. 
   Бейненің түс параметрлері (яркость, контрастность, гамма)
   
8. 
   Photoshop-тa түстердің берілу мониторын талдау.
   

- Working Spaces параметрлер обы (жұмыс жасау аймағы);

- Color Management Policies (түстерді басқару) параметр тобы;

9. Графикалық формат түрлері (GIF PNG JPEG TIFF BMP....)

10. Photoshop-тa мәтін құру

11. Фотоларды өңдеу

- Фотоны суретке айналдыру;

- Бүлінген фотоны қалпына келтіру;

- Фотоны ескірту;

- Түстерді өзгерту;

- Бейненің бөлігіндегі түстерді өзгерту;

12. Пернелер комбинациясы:

- Менюмен жұмыс;

- Ерекшелеу;

- Қабаттармен жұмыс;

- Мәтінмен жұмыс;

- Фильтрмен жұмыс;
13. Adobe Photoshop редакторының құралдары

- Ерекшелеу құралы;

- Бояу құралы;

- Редакторлеу құралы;

14. Adobe Photoshop редакторының құралдары:

- Контурды ерекшелеу құралы;

- Геометриялық фигураларды салу құралы;

- Құралдар панелін басқару

1. 
   Информатика”, электрондық оқулық/Абай атынд. АМУ информатика кафедрасы оқытушылары, А, 2004.
   
2. 
   Медешова А.Б. “Бастауыш мектептегі информатика және ақпараттық технология негіздері”, электрондық оқулық, Орал, БҚМУ,2005
   
3. 
   Adobe Photoshop 6. видеокурс.
   

Компьютерлік сыныптар: 302, 308, 309, 310, 311 -№9 ғимарат.

Зертханалық кабинет: 312, 314 -№9 ғимарат.

Интернет-класс: 209 -№4 ғимарат.