Психологиялық ахуал Серпілген сауалдар

Психологиялық ахуал

Серпілген сауалдар

• 1. Қыздырылған денелердің жарық шығаруын?

• Жылулық сәуле шығару

• 2. Жарық жылдамдығының шамасы?

• 300 000 км/с

• 3. Жарықтың түсу бұрышы ... тең?

• Шағылу бұрышына

• 4. Абсолют қара дене дегеніміз?

• Барлық жиілікте түскен сәуленің энергиясын түгел жұтып алатын дене

• 5. Вавиловтың анықтамасы бойынша люминесценция
• дегеніміз...

• Салқын жарық шығару

• 6. Планк тұрақтысының мәні?

• 6,63 ·

• 7. Жылулық сәуле шығару қандай температурада жүреді?

• Абсолют нөлден жоғары кез-келген температурада

• Дж·с

Сабақтың мақсаты:

• Фотоэффектінің кванттық теориясына арналған заңдылықтар мен формулаларды талдай отырып, есеп шығаруға үйрету.

Топтық жұмыс

• Топтық жұмыс
• Фотоэффект
• Фотоэффектінің қолданылуы
• Фотондар

Топтық жұмыс

• Топтық жұмыс
• Фотоэффект

1887 жылы Г.Герц фотоэффект құбылысын ашты

1839-1896 ж. Фотоэффектіні зерттеген

• А.Г. Столетов – орыс физигі. Фотоэффектіні зерттеу оған әлемдік атақ әкелді. Столетов фотоэффектінің практикада қолданылу жолдарын көрсетті. Ол Мәскеу университетінің жанынан физика институтын ашу туралы бастама көтерді.

Фотоэффект деген не?

• Фотоэффект дегеніміз– түскен
• жарықтың әсерінен заттан (металдан
• және сұйықтардан) электрондардың
• ұшып шығу құбылысы

Столетов заңдары:

• Фотоэлектрондардың максимал жылдамдығы түскен жарықтың интенсивтігіне тәуелді емес, ол тек жарықтың жиілігіне тәуелді.
• Қанығу фототок күші (фотоэлектрондар саны) түскен жарықтың интенсивтігіне пропорционал өседі, бірақ жарықтың жиілігіне тәуелді емес
• Әр металл үшін фотоэффектінің қызыл шекарасы, яғни одан төменгі жиілікте фотоэффект байқалмайтын шекті ең аз жиілік бар.

1905 жылы Фотоэффект құбылысын теориялық тұрғыда түсіндірген

• Альберт Эйнштейн (1879-1955) –XX ғасырдың ұлы физигі. Ол уақыт пен кеңістік туралы жаңа ғылым – арнайы салыстырмалылық теориясын жасады. Эйнштейн жарық бөлшектері – фотондар туралы ұғым енгізді, фотоэффект құбылысын түсіндірді, броундық қозғалыстың теориясын жасады.

• Әйгілі неміс физигі – теоретик, кванттық теорияның негізін қалады – микроскопиялық бөлшектердің қозғалысы, әсерлесуі және түрленуі туралы қазіргі теорияны жасаған.

Макс Планк атомдар энергияны порциялармен – кванттармен шығарады деген болжам жасады.

• Макс Планк атомдар энергияны порциялармен – кванттармен шығарады деген болжам жасады.
• Бір кванттың энергиясы: Е = hν
• h = 6,63·10-34 Дж·с – Планк тұрақтысы
• ν– жарық жиілігі

Эйнштейн эксперимент арқылы жарық жекелеген порциялармен жұтылатындығын дәлелдеп берді

• Эйнштейн эксперимент арқылы жарық жекелеген порциялармен жұтылатындығын дәлелдеп берді
• Әрбір порцияның энергиясы:
• Ол электрондардың шығару жұмысына және электрондарға кинетикалық энергия беруге жұмсалады.

• Ет=Еп+Ек

• Энергияның сақталу заңы

• Көп фотонды фотоэффект үшін Эйнштейн теңдеуі:

Топтық жұмыс

• Топтық жұмыс
• Фотоэффектінің қолданылуы

• Фотоэффект негізінде жасалған құралдар фотоэлементтер деп аталады.
• Люксометрлер-жарықтануды өлшейтін құрал.
• Фотоэллектрлік экспонометрлер –фото мен кино түсіруде экспозиция уақытын өлшейтін құралдар.
• Фотореле - өндірісте, әр түрлі технологиялық процестерде, әскери істе қондырғыларды автоматты түрде ағытып, қосу үшін қолданылады.
• Ішкі фотоэффект – сәулеленудің әсерінен жартылай өткізгіштегі еркін зарядтар концентрациясының арту құбылысы.
• Жарықтандырған кезде жартылай өткізгіштің кедергісі кемиді және сәулелену интенсивтігі неғұрлым жоғары болса, кедергі соғұрлым аз. Бұл құбылыс фотокедергіде қолданылады.

Фотоэффект қай жерде қолданылады?

• Киноға дыбыс берілді, қозғалатын кескіндер алуға мүмкіндік туды.
• Бұйымдардың өлшемін анықтау.
• Маяктар мен көше шамдарының автоматты ажыратылып, қосылуы.
• Зауыттардағы станоктарды автоматандыру.
• Метродағы «көретін» автоматтар.
• Күн батареялары (ғарышкемелерде)

Топтық жұмыс

• Топтық жұмыс
• Фотондар

Фотон дегеніміз- энергиясы Һν- ға тең элементар бөлшек .

• Фотон дегеніміз- энергиясы Һν- ға тең элементар бөлшек .
• Салыстырмалылық теорияның
• Формуласынан фотонның массасын табуға болады:
• Фотонның импульсі:

• Һν

Эксперимент “Фотоэффект құбылысын бақылау ”

Сәйкестендіру

• Сәйкестендіру

• Фотоэффект дегеніміз не?
• Фотон дегеніміз не?
• Квант дегеніміз не?
• Кванттық теорияның негізін қалаған кім?
• Фотоэффект құбылысын ашқан кім?
• Фотоэффект заңдарын ашқан кім?
• Фотоэффект теориясын жасақтаған кім?

• Жарық бөлшегі
• Макс Планк
• А.Г.Столетов
• А.Эйнштейн
• Жарық әсерінен зат бетінен электрондардың ыршып шығуы
• Энергия үлесі
• Генрих Герц

Сәйкестендіру (Фотоэффект заңдары)

• І заңы

• ІІ заңы

• ІІІ заңы

• 1. Жарық неғұрлым интенсивті болса
• металл бетінен шығатын
• элекрондардың саны соғұрлым көп

• 2. Фотоэлектрондардың максимал жылдамдығы
• жарықтың жиілігіне тәуелді

• 3. Әр зат үшін фотоэффект байқалатын
• шекті жиілікті немесе толқын ұзындығын
• фотоэффектінің “қызыл шекарасы” деп атайды

Сәйкестендіру

• Сәйкестендіру

• Фотоэффект дегеніміз не?
• Фотон дегеніміз не?
• Квант дегеніміз не?
• Кванттық теорияның негізін қалаған кім?
• Фотоэффект құбылысын ашқан кім?
• Фотоэффект заңдарын ашқан кім?
• Фотоэффект теориясын жасақтаған кім?

• Жарық бөлшегі
• Макс Планк
• А.Г.Столетов
• А.Эйнштейн
• Жарық әсерінен зат бетінен электрондардың ыршып шығуы
• Энергия үлесі
• Генрих Герц

Бағалау

• 10 дұрыс “5”
• 8-9 дұрыс “4”
• 6-7 дұрыс “3”

• Есептер шығару
• 1-топ: №27(1), 27 (3)
• 2-топ: №28 (1), 27 (2)
• 3-топ:№ 28 (2), 28 (4)

Тест жұмысы

• 1-d
• 2-c
• 3-d
• 4-b
• 5-c
• 6-b
• 7-d
• 8-d

Бағалау

• 8 дұрыс “5”
• 6-7 дұрыс “4”
• 5 дұрыс”3 ”

• Үйге тапсырма.§6.4- 6.6 (230-234 бет)
• Оқулықтан
• №27(4); 27(5)
• №28(3); 28(5); 28(6)

Қорытынды ұпай

• 19-25 ұпай “5”
• 13-18 ұпай “4”
• 8-12 ұпай “3”

Рефлексия

• Бүгінгі сабақтан алған әсерлеріңіз қандай?