Против корнеотпрысковых сорняков

АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҚ ҒЫЛЫМДАРЫ

ВЕТЕРИНАРИЯ
УДК 636.296.:619.611
АНАТОМИЯ И МОРФОМЕТРИЯ ПОДБОРОДОЧНОГО ОТВЕРСТИЯ У ВЕРБЛЮДА-БАКТРИАНА
А. К. Днекешев, кандидат вет. наук, доцент
Западно-Казахстанский аграрно-технический университет имени Жангир хана
Бактриан түйенің иек асты нервісін блокадалау кезінде иек асты тесігінің анатомиясы мен морфометриясын білу тұспал ретінде өте қажет.
Знание анатомии и морфометрии подбородочного отверстия крайне необходимо, в качестве ориентира, при блокаде подбородочного нерва у верблюда-бактриана.
Anatomy and morfometry of genial aperture is urgent as reference point when blockading bactrian-camel's genial nerve.
Верблюдоводство в Республике Казахстан успешно развивается в западных регионах, являясь малозатратной и перспективной отраслью животноводства. Поэтому и отводится большая роль научным исследованиям в изучении топографической анатомии верблюда с учетом его видовых и возрастных особенностей, результаты которых позволяют проводить более точные хирургические манипуляции (блокады) и операции в определенных областях части тела животного.

В связи с малочисленностью или недостаточностью сведений в отечественной и зарубежной литературе [1, 2] об анатомии и краниометрии черепа верблюда-бактриана перед нами была поставлена следующая цель – изучить положение подбородочного отверстия и провести его морфометрию.

Материалом для анатомо-топографического и морфометрического исследования подбородочного отверстия его расположения на нижней челюсти методом мацерации нами было исследовано 12 черепов, взятых от верблюдов в возрасте от 4-8 лет.

Подбородочное отверстие – for. mentale у верблюда-бактриана расположено на латеральной поверхности вблизи резцовой части нижней челюсти, где-то на 1,7 ± 0,04 см впереди от нижнечелюстного угла.

Подбородочное отверстие у верблюда-бактриана является наружным отверстием нижнечелюстного канала, где проходят подбородочный нерв с одноименными артерией и веной. Подбородочный нерв является основным нервом полностью иннервирующим нижнюю губу, мягкие части тела нижней челюсти и резцы соответствующей стороны у верблюда-бактриана.

В ходе морфометрического исследования было установлено, что подбородочное отверстие имеет овальную форму.

Для более точного определения формы нами было проведены два промера: первый – высота отверстия; второй – ширина в середине отверстия. При вычислении первый промер в среднем составил 0,45 ± 0,75 см, второй был равен в среднем 0,83 ± 0,06 см.

Анализируя эти промеры видно, что ширина почти в два раза больше высоты отверстия, что соответствует овальной форме.

Рисунок 1 – Вид с левой стороны на нижнюю челюсть верблюда-бактриана (препарат №7)
1 – подбородочное отверстие; 2 – нижнечелюстный угол; 3 – подбородочное большое добавочное отверстие; 4 – подбородочное малое добавочное отверстие; 5 – I-II-III премоляры нижней челюсти

В результате исследования по месторасположению подбородочного отверстия мы провели следующую морфометрию:

1) высоту нижней челюсти на уровне подбородочного отверстия, что составило в среднем 3,24 ± 0,04 см;

2) высоту от подбородочного отверстия до верхнего резцового края нижней челюсти, которая равна в среднем 2,12 ± 0,01 см;

3) расстояние от подбородочного отверстия до нижнего края нижней челюсти в среднем было 0,93 ± 0,14 см.

В ходе исследования были выявлены на коренной части нижней челюсти у верблюда-бактриана два добавочных отверстия для концевых ветвей подбородочного нерва, которые расположились на латеральной поверхности.

На уровне середины второго премоляра находится более крупное добавочное отверстие имеющее овальную форму, и следующие промеры: высота – 0,23 ± 0,07см; ширина – 0,48 ± 0,03см. На уровне передней части третьего премоляра расположена добавочное малое отверстие имеющее круглую форму и диаметр 0,15 ± 0,04см.

Концевые ветви подбородочного нерва выходяшие из двух добавочных отверстий по своему ходу иннервируют мягкие ткани, как на резцовых, так и в коренных частях нижней челюсти верблюда-бактриана.

Таким образом, при проведении обезболивания подбородочного нерва и использовании подбородочного отверстия, в качестве ориентира следует учитывать его анатомию и месторасположение на нижней челюсти верблюда-бактриана.

ЛИТЕРАТУРА

1. 
   Акаевский, А. И. Анатомия домашних животных / А. И. Акаевский // Изд. 3-е, испр. и доп. М. : Колос, 1975. – 592 с.
   
2. 
   Иванов, П. В. Верблюдоводство / П. В. Иванов. – Алма-ата: Каз. краевое издательство. – 1934. – 365 с.
   

УДК.8:619(574.1)

Жануарлардың гельминтозы мен саркОптоидозаларындағы химиотерапиялық заттардың салыстырылмалы тиімділігі
Р. С. Кармалиев, ветеринария ғылымдарның кандидаты, доцент, М. Г. Султанов
Жәңгір хан атындағы Батыс-Қазақстан аграрлық-техникалық университеті
Абинтин ертінді және ұнтақ күйінде терапиялық мөлшерде ауылшаруашылық жануар-ларының гельминтозасын және ірі қара, қой, жылқы және шошқа саркоптоидасын емдеуде 100% (пайыз) тиімділігін көрсетті. Агрониктің тиімділігі шөп қоректі жануарлардың мониезиозында 100%-ды құрайды. Дәрілер Мәскеу қаласындағы «Агроветсервис» ЖАҚ-да жасалған. Физиологиялық норма бойынша терапиялық мөлшерде қолданылған дәрілер клиникалық ауытқулар тудырмайды. Фенкурдың тиімділігінің төмен болуы гельминттердің тұрақтылығының өсуімен түсіндіріледі.
Абиктин в форме раствора и порошка показал 100%-ную эффективность при гельминтозах пищеварительного тракта сельскохозяйственных животных и саркоптоидозах крупного рогатого скота, овец, лошадей и свиней в терапевтической дозе. Эффективность агроника при мониезиозе жвачных составила 100%. Препараты разработаны ЗАО «Агроветсервис», г.Москва. Клинических отклонений от показателей физиологической нормы в терапевтической дозе препараты не вызывают. Низкая эффективность фенкура объясняется развитием устойчивости к нему у гельминтов.
Abectin in the form of the solution and powder has showen 100% efficiency against helminthiasis of gastrointestinal tract of agricultural animals and against sarcoptoids of cattle, sheep, horses and pigs in a therapeutic doze. The efficiency of agronic against moniesiosis of ruminats was 100%. Preparations was made by “Agrovetservice” Moscow. Preparations don’t cause clinical digressions from physiological standard indicators in therapeutic dozes. Low efficiency of phencur is exploined by the development of helminthiasis rigidity to it.
Кіріспе
Жануарлардың паразиттік аурулары Батыс Қазақстан облысында кеңінен таралған. Олар мал шаруашылығында ет, сүт, жүн өнімдерінің жетіспеушілігінен төл алудың азаюынан, жұмыс қабілетінің төмендеуінен және жануар өлімінен келетін үлкен экономикалық зардап тудырады [1, 2, 3, 4].

Қазіргі кезде химиотерапия және химиопрофилактика жануарлардың гельминтоздары және арахноздарымен күресудің ең тиімді жолдары болып саналады. Паразиттерге қарсы препараттардың тиімділігі олардың дұрыс таңдалып колдануына байланысты. Бір препаратты ұзақ және жүйесіз қолданғанда гельминттердің оған деген тұрақты-лығын дамытады. Мұның салдарынан дегельминтизацияның тиімділігі төмендейді [5, 6, 7, 8, 9].

Біздің зерттеулеріміздің мақсаты: Асқорыту жолдарының гельминтоздарының және ауылшаруашылық малдардың арахноздарының эпизоотиялық жағдайын зерттеу және Батыс Қазақстан облысының шарттарына сай көрсетілген паразитоз кезіндегі препараттардың терапевтикалық тиімділігін анықтау.

Құралдар мен әдістер
Зерттеулерді Батыс Қазақстан облысының Теректі ауданының Шаған ауылдық округінде 2006 жылдың мамыр айында өткіздік.

Гельминттермен және акариформды кенелермен жұқтырылған жануарлардың Фюллеборы бойынша зерттелген нәжісі және тері қырмаларынның мәліметтерін зерттеу құралы ретінде пайдаланылды.

22,2 % фенкур гранулятасының тиімділігін анықтау үшін 1%-ды инъекциялық абиктин ерітіндісі 0,2 % абиктин ұнтағы және 3 % агроника ерітіндісін жылқы, мүйізді ірі қара қой және шошқаның 30 басына, оған қоса 20 бас тауыққа қолдандық. Асқазан-ішек жолының гельминтімен және акариформды кенелермен жұқтырылған жануарлардың жасы және тұқымы әртүрлі болды.

Агроник және абиктиннің ерітінді және ұнтақ түрі Мәскеу қаласының «Агроветсервис» ЖАҚ ұсынады.

Абиктин инъекциялық ерітіндісі құрамында әсер етуші зат ретінде Streptomyces Avermitites штамынан алынатын авермектин тобының абамектинді кешені бар 1 % мөлдір ерітінді болып табылады. Препараттың 1милимитрінде әсеретуші заты 10 мг болады [10].

Абликтин ашық-сұр түсті ұнтақ. Құрамындағы әсер етуші заты 0,25%-тің абамектиндік кешен болып табылады. Препараттың 1 грамында әсер етуші заты 2 мг болады [11].

Агроник қоңыр-түсті, мөлдір келетін 30 %-дық майлы ертінді. Агрониктің 1 мл-інде 30 мг. N-(2-хлор-4-нитрофенил)-амид-5-хлорсалицил қышқылы. Жылқылар мен күйіс қайрайтындардың цестодоздары кезінде қолданылады [12].

Абиктиннің 1%-дық инъекциялық ертіндісін бұлшық ет ішіне, нематодоздар кезінде бір рет, саркотоидоздар кезінде 7 күн интервалында екі рет төмендегідей дозада ектік:

• 
  күйіс қайыратындарға – 1мл /50 кг (әсер етуші зат бойынша 0,2 мг/кг);
  
• 
  шошқаларға – 1 мл (33 кг);
  
• 
  жылқыларға – 1 мл (100 кг).
  

Абиктин ұндағын 0,2 %-дық түрінде жылқы мен шошқаға 24 сағат интервалында екі қайтара сулы суспензия түрінде 50 мг/кг (01 мг/кг әсер етуші заты бойынша) және 10 мг/кг (0,2 мг/кг әсер етуші заты бойынша) мөлшерінде бердік, ал тауықтарға азықпен бірге топтап азықтандыру кезінде, 24 сағат интервалында екі қайтара 150 мг/кг (0,3 мг/кг) (әсер етуші заты бойынша) мөлшерінде берілді.

Агроникт ірі қараға, қойға жеке дара 1 рет ауыз арқылы 0,5 мл/кг дозада берілді. 22,2 % Фенкурды жылқыға, күйіс қайыратындарға, шошқаға ал тауықтарға препарат тиімділігінің бағасы, препаратты енгізгеннен кейін 5, 7, 10 және 14 күн өткесін жануардың нәжісі мен тері қырмаларын зерттеу нәтижелері арқылы анықтады.

22,2 %-ды Фенкур жылқыларға, күйіс қайыратындарға, шошқаларға пероральды жеке сулы суспензия түрінде берілсе, тауықтарға 1 г / 50 кг (5 мг/кг ӘЗ бойынша) дозада топтық қоректендіру азықпен бірге қосынды түрінде берілды. Препарат тиімділігі препаратты енгізіп, 5, 7, 10 және 14 күн өткеннен кейін жануардың нәжісі мен тері қырмаларын зерттеу нәтижелері арқылы анықтады.

Нәтижелер және оларды талқылау

Тері қырмаларын және нәжісті гельминтоовоскопиялық зерттеулердің мәліметіне сүйіне отырып, spp. – 19,4 %, ал қойда 36,2 %, Strongylata spp. – 100 % тері кенелерімен Psoroptes bovis және р.ovis 32 және 48 % қатынасында жұқтырылғаны анықталды. Ал бұл аумақтағы жылқылардың Parascaris equorum орташа 62,5 %, зақымданды Strongylata spp. – 93,4 %, Psoroptes edui тері кенелері мен 12 % құрайды. Шошқалардың Ascaris suum – 50,5 % Oesophagostomum dentatum Ascaris suum – 100 %. 8 қышыма кенелерімен 45,8% жұқтырылғанын көрсетеді. Тауықтардың Ascaridia galli – 49,5% жұқтырылуын көрсетеді.
Препарат тиімділігі

Мүйізді ірі қара: 1 % инъекциялық объектин асқорыту жолының стронгилятозымен псороптоз кезінде 100 %-қ тиімділігін көрсету. 3 % агроник ерітіндісі мониезиоз кезінде 100 % тиімділігін көрсетті. 22,2 % Фенкур гранулят асқорыту жолының стронгилятозы кезішнде 70%, ал мониезиоз кезінде 60% экстенс белсенділігін көрсетті (1 кесте).

Жылқы: 1 % инъекциялык және 0,2 % ұнтақ Абиктин жылқылардың псороптозы, ас қорыту жолдарының стронгилятозы және параскаридозы кезінде 100%-ды тиімділігін көрсетті. 22,2 % Фенкур параскаридоз кезінде 60 %, ал асқорыту жолының стронгилятозы кезінде 70 % экстенс тиімділігін көрсетті.

Қой: 1 % инекциялык абиктин және 3% агроник ерітіндісін енгізді.

Асқорыту жолдарының стронгилятозы, псораптозы және мониезиоз кезінде 100%-ды тиімділігін көрсетті. 22,2 % Фенкур гранулят асқорыту жолының стронгилятозы кезінде 70 %, ал мониезиоз кезінде 60 % экстенстиімділігін көрсетті.

Шошқа: 1 % инъекциялық және 0,2 % ұнтақ абиктин өзінің 100 %-дық тиімділігін аскаридиоз, псороптоз және эзофагостомоз ауруы кезінде көрсетті. 22,2 % Фенкур гельминтоз кезінде 70 %-дық экстенстиімділігін көрсетті.

Тауық: 0,2 % абиктин ұнтақ және 22,2 % Фенкур гранулят тауық аскаридозы кезіңде 100 % тиімділігін көрсетті.

Батыс Қазақстан облысы жағдайында Мәскеу қаласының «Агроветсервис» ЖАҚ-ның препараттары күйіс қайыратындарда, жылқы, шошқа, тауықтың асқорыту жолдарының гельминтозы кезінде 100 %-дық тиімділігін көрсетті. Дәрілік түрдегі абиктиннің 1 %-ды ерітіндісі және 0,2 % ұнтағы. Ауыл шаруашылық малдардын акариформды (қышыма) кенелеріне қарсы 100 % тиімділігін көрсетті. Емдік дозадағы препараттар физиологиялық нормадағы көрсеткіштерден клиникалык ауытқулар тудырмады. Шаруашылықтағы антигельминт дәрілерін ұзақ уақыт қолданғаннан гельминттердің фенбендазолға тұрақтылығының дамуына байланысты 22,2 % фенкур гранулятының тиімділігі аскаридоз, стронгилятоз және мониезиоз ауруында төмен көрсеткіш көрсетті.

Бірақ тауық аскаридиозы кезінде 0,2 % ұнтақ абиктин және 22,2 % фенкур гранулятының көрсеткіші 100 %-ды құрады, өйткені бұл шаруашылықты аскаридиозға қарсы тауықтарда дегельминтизация жұмыстары жүргізілген жоқ.


1 – кесте Жануарлардың паразитозы кезіндегі препараттар тиімділігі

№		Паразит түрі	Препарат	Доза	Енгізу	Тиімділігі
Мүйізді ірі қара
1		Strongylata spp.	1 % инъек-к Абиктин	1 мл / 50 кг	Бұлшық етке		100
2		Psoroptes bovis	1 % инъек-к Абиктин	1 мл / 50 кг	Бұлшық етке, 7 күн аралығымен 2 рет		100
3		Моnіеzіа spp.	3 % Агроник	0,5 мл / 50кг	Ауыз арқылы		100
4		Моnіеzіа spp.	22,2 % Фенкур гранулят	1 гр / 50 кг	Ауыз арқылы		60
5		Strongylata spp.	22,2 % Фенкур гранулят	1 гр / 50 кг	Ауыз арқылы		70
Жылқы
6		Strongylata spp.	1 % инъек-к Абиктин	1 мл / 50 кг	Бұлшық етке		100
7		Psoroptes equi	1 % инъек-к Абиктин	1 мл / 50 кг	Бұлшық етке, 7 күн аралығымен 2 рет		100
8		Parascaris equorum Strongylata spp.	Абиктин ұитақ 0,2 %	50 мг / кг	Ауыз аркылы, 24 сағат аралығымен		100
9		Psoroptes equi	0,2 % Абиктин ұнтағы	50 мг / кг	Ауыз аркылы, 24 сагат аралығымен		100
10		Parascaris equorum	22,2% Фенкур гранулят	1 гр / 50 кг	Ауыз арқылы		60
11		Strongylata spp.	22,24 % Фенкур гранулят	1 гр / 50 кг	Ауыз арқылы		70
Қой
12		Strongylata spp.	1% инъек-к Абиктин	1 мл / 50 кг	Бұлшық етке		100
13		Psoropres ovis	1% инъек-к Абиктин	1 мл / 50 кг	Бұлшық етке, 7 күн аралығымен 2 рет		100
14		Моnіеzіа spp.	3% Агроник	0,5 мл / кг	Ауыз арқылы		100
15		Moniezia spp.	22,2% Фенкур гранулят	1 гр / 50 кг	Ауыз арқылы		60
16		Strongylata spp.	22,2% Фенкур гранулят	1 гр / 50 кг	Ауыз арқылы		60
Шошқа
17	Ascariis suum Oesophagostomum dentatum		1% инъек-к Абиктин	1 мл / ЗЗ кг	Бұлшық етке			100
18	Sarcoptes suis		1% инъек-к Абиктин	1 мл / ЗЗ кг	Бұлшық етке 7 сағ. аралығымен 2 рет			100
19	Ascaris suum Oesophagostomum dentatum		0,2% Абиктин ұнтағы	50 мг / кг	Ауыз арқылы, 24 сағат аралығымен			100
20	Sarcoptes suis		0,2% Абиктин ұнтағы	50 мг / кг	Ауыз арқылы, 24 сағат аралығымен			100
21	Ascariis suum Oesophagostomum dentatum		22,2% Фенкур гранулят	1 гр / 50 кг	Ауыз арқылы			70
Тауық
22	Ascaridia galli		0,2% Абиктин ұнтағы	150 мг / кг	Ауыз арқылы 24 сағат аралығымен	100
23	Ascaridia galli		22,2% Фенкур гранулят	1 гр / 50 кг	Ауыз арқылы	100

жүктеу 3,88 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: