2008-2013 жылдардағы өңдеу өнеркәсібінің серпіні
2 сурет
Бұл кезеңде өндіріс көлемдерінің өсімі келесі салаларда байқалады: мұнай өнімдерін қайта өңдеу көлемдері 2,2 есеге, өзге де металл емес минералды өнімдерін - 1,5 есеге, металлургия өнеркәсібі - 1,5 есеге, дайын металл бұйымдары 2%-ға өскен.
2012 жылы өңдеу өнеркәсібінде еңбек өнімділігі бір қызметкерге 45,2 мың АҚШ долларын құрады және 2011 жылмен салыстырғанда 1,2 есеге өскен. Еңбең өнімділігінің ең үлкен көрсеткіші металлургия саласында байқалуда - 24,9 мың АҚШ доллар/адам, бұл өткен жылмен салыстырғанда 4,5 есеге өскен, өзге де металл емес минералды өнімдерін өндіруде - 1,8 есеге (58,6 мың АҚШ доллар/адам), азық-түлік өнімдерін өндіруде және мұнай өнімдерін қайта өңдеуде - 1,5 есеге (тиісінше 55,3 мың АҚШ долларын/адам және 84,1 мың АҚШ долларын/адам), химия өнеркәсібінде - 1,2 есеге (90,6 мың АҚШ доллары/адам), машина жасау - 1,1 есеге (10,5 мың АҚШ доллары/адам).
2008-2013 жылдардағы өңдеу өнеркәсібіндегі
негізгі өнім түрлерін өндірудің серпіні
2 кесте
Өнімнің атауы
|
өлшем бірлік
|
жылдар
|
2008
|
2009
|
2010
|
2011
|
2012
|
2013
|
Тамақ өнімдерін өндіру
|
ет және тағамдық қосымша өнімдер
|
тн
|
5 119
|
5 284
|
6 783
|
5 557
|
5 927
|
6258
|
шұжық өнімдері
|
-/-
|
5 320
|
8 023
|
4 386
|
4 313
|
3 445
|
3274
|
өсімдік майы
|
-/-
|
1 816
|
2 069
|
4 247
|
2 137
|
1 671
|
1623
|
өңделген сүт
|
-/-
|
7 936
|
7 868
|
9 268
|
7 644
|
7 740
|
8373
|
сары май
|
-/-
|
1 023
|
1 013
|
1 074
|
966
|
989
|
1016
|
ірімшік және сүзбе
|
-/-
|
1 563
|
866
|
704
|
431
|
492
|
569
|
дәнді дақылдар мен өсімдіктерден жасалған ұн
|
мың тн
|
42,3
|
35,6
|
36,2
|
40,4
|
43,6
|
52,4
|
жаңа піскен нан
|
-/-
|
40,3
|
45,0
|
29,8
|
43,6
|
43,8
|
43,4
|
макарон, кеспе және ұн өнімдері
|
тн
|
3 062
|
1 959
|
2 764
|
3 794
|
6 017
|
4714
|
қант шикізаты немесе тазартылған қант
|
мың тн
|
337,3
|
225,3
|
218,9
|
178,9
|
135,4
|
273,1
|
арақ және ликерлі арақ өнімдері
|
мың л
|
427,7
|
803,2
|
1 081
|
1 212
|
1 006
|
1380,0
|
алкогольсіз сусындар
|
-/-
|
264,8
|
950,1
|
1151,1
|
1 012,7
|
1 690,7
|
1912,9
|
Химия өнеркәсібі өнімдерінің өндірісі
|
сары фосфор
|
мың тн
|
80,3
|
35,0
|
62,5
|
85,2
|
86,4
|
89,6
|
ортофосфор қышқылы
|
-/-
|
79,0
|
43,9
|
43,8
|
77,7
|
55,9
|
48,5
|
натрий үшполифосфаты
|
-/-
|
84,0
|
46,8
|
45,6
|
86,2
|
57,5
|
50,1
|
азотты, минералды тыңайтқыштар
|
-/-
|
6,8
|
7,8
|
7,4
|
11,5
|
11,9
|
12,4
|
фосфорлы, минералды тыңайтқыштар
|
-/-
|
44,9
|
42,8
|
40,7
|
62,9
|
64,6
|
65,4
|
Машина жасау
|
тұрмыстық кір жуу машиналары
|
шт.
|
70
|
55
|
65
|
43
|
71
|
22
|
жуылған киімді сығуға арналған машиналар
|
-/-
|
36
|
42
|
20
|
50
|
48
|
22
|
Металлургия өнеркәсібі
|
ферросиликомарганец
|
мың тн
|
12,9
|
9,6
|
12,3
|
30,3
|
50,6
|
6,5
|
өңделмеген күміс
|
кг
|
92
|
125
|
91
|
302
|
404
|
345
|
өңделмеген алтын
|
-/-
|
415
|
561
|
315
|
769
|
1 104
|
998
|
құрама құрылыстық металл конструкциялары
|
мың тн
|
21,9
|
13,8
|
17,0
|
23,7
|
24,8
|
22,9
|
Өзге металл емес минералды өнімдер өндірісі
|
құрылыс кірпіштері
|
мың
текше м
|
116,4
|
60,8
|
43,3
|
33,9
|
19,0
|
22,9
|
цемент
|
мың тн
|
40,5
|
0,2
|
41,2
|
574
|
1002,3
|
1 038,5
|
бетоннан жасалған құрама құрылыстық конструкциялар
|
-/-
|
37,1
|
28,4
|
26,2
|
26,4
|
27,2
|
36,9
|
Кокс және мұнай өңдеу өнімдерінің өндірісі
|
мотор отыны
|
мың тн
|
11,9
|
18,1
|
22,6
|
13,9
|
14,8
|
40,3
|
газойльдер (дизельдік отын)
|
-/-
|
7,7
|
7,0
|
6,8
|
41,0
|
94,1
|
79,7
|
оттық мазут
|
-/-
|
2,5
|
3,1
|
4,9
|
46,3
|
126,7
|
133,7
|
Тоқыма бұйымдарының өндірісі
|
жүн
|
тн
|
616
|
853
|
1 543
|
1 596
|
574
|
535
|
трикотаждан басқа ерлер мен ұл балаларға арналған сырт киімдер
|
дана
|
580
|
846
|
7 487
|
3 349
|
1 827
|
1236
|
трикотаждан басқа әйелдер мен қыз балаларға арналған сырт киімдер
|
дана
|
3 644
|
4 808
|
3 549
|
2 254
|
1 222
|
10996
|
2 кестеден көргендей, соңғы бес жылда (2008-2012 ж.ж.) азық-түлік өнімдерін (ірімшік, сүзбе, шұжық өнімдері, ұн, қант-шикізаты), химия өнеркәсібінде (сұраныстың қысқаруынан – сары фосфорды, ортофосфор қышқылын, натрий үшполифосфатын, минералды фосфорлы тыңайтқыштарды өндіру), металлургия өнеркәсібінде, машина жасауда және өзге металл емес минералды өнімдер (құрылысқа арналған жиналмалы металл қондырғылар, тұрмыстық машиналар мен құрылыс материалдарына деген сұраныстың төмендеуінен) өндіруде көлемдер айтарлықтай қысқарған.
Бірақ, 2010 жылы сары фосфорды; ет, сүт, ұн; ферросиликомарганецті, құрылыстық жиналмалы металл қондырғыларын; цементті; мұнайды қайта өңдеу өнімдерін, мотор отынын, оттық мазутты; трикотаж киімдерін өндіруде өсім қарқыны байқалуда.
«Казфосфат» ЖШС, «Тараз металлургия зауыты» ЖШС, «Қант» АҚ, «Меркі қант зауыты» ЖШС, «Имсталькон» АҚ-ның ЖМКЗ филиалы, «Ақбақай КМК» АҚ, «Жамбылгипс» АҚ, «Казтрансгаз» АҚ, «Мақсат А» АҚ компаниялары секілді өңдеу саласының кәсіпорындары облыстың өнеркәсіп өнімдері өндірісінің негізгі көлемдерін берді.
2011 жылы сары фосфор, ортофосфор қышқылын, натрий үшполифосфатын, минералды тыңайтқыштар, дизель отыны, оттық мазут, құрылыстық құрама металл қондырғылары, цемент, гипс, бетон, ферросиликомарганец, күміс, алтын, жүн, арақ бұйымдары өндірісінде айтарлықтай нәтижелерге қол жеткізілген.
2011 жылы «SUPER PHARM» ЖШС-і ҮИИДМБ шеңберінде тоқыма емес матадан (стерильденген және стерилденбеген) бір реттік пайдаланымға арналған медициналық киімдер өндіру бойынша зауытты, 2012 жылы - «Карат-V» ЖШС жиһаз ламинатын қаптау және әрлеу желісі (цех) бойынша инвестициялық жобаны іске қосты.
2012 жылы өңдеу өнеркәсібінде өндіріс көлемдерінің төмендеуіне қарамастан «Луговой жылқы зауыты» ЖШС, «Kaz-Ir-Agro», ЖШС, «Куликов сүт өнімдері» ЖШС, «Та-Мак» ЖШС, «Амангельдинский ГПЗ» ЖШС, «Казфосфат» ЖШС, «SUPER PHARM» ЖШС, МынаралТасКомпани» ЖШС, «АльБасар» ЖШС, «ТМЗ» ЖШС, «АК «Алтыналмас» АҚ, «Запчасть» АҚ, «Бином Строй-Деталь» ЖШС, «Карат-V» ЖШС секілді индустриаландыру кәсіпорындарын пайдалануға беру және жетілдендірілген кәсіпорындардың өндірісін ұлғайту ет өнімін өндіру көлемдерінің 6,7%-ға, өсімдік майын - 3,4 есеге, сүт - 1,3%-ға, сары май - 2,4%-ға, ірімшік және сүзбе - 1,1 есеге, ұн өнімдерін - 1,6 есеге, мұнай дистилятын - 2,3 есеге, фосфор - 1,4%-ға, фармацевтік препараттарды - 9,3 есеге, портландцемент - 1,7 есеге, өңделген тастан жасалатын бұйымдарды – 1,1 есеге, өңделген гранит - 10 есеге, ферросиликомарганец 1,7 есеге, күміс – 1,3 есеге, алтын - 1,4 есеге, құрама құрылыс металл конструкцияларының - 4,6%-ға өсуін қамтамасыз етті.
2013 жылдың қорытындысы бойынша өңдеу өнеркәсібі саласының өсімі 2012 жылға 8,4%-ды құрап, 174,8 млрд. теңгеге жетті, оның ЖӨӨ құрылымындағы үлесі 12,8%-ды құрады.Саладағы инвестиция көлемі 18,3 млрд. теңгені құрады.
Еңбек өнімділігі бір қызметкерге 52,8 мың АҚШ долларын құрады және 2012 жылмен салыстырғанда 1,1 есеге, ал 2008 жылмен салыстырғанда 2 есеге жуық өскен (21,2 мың АҚШ долл/адам).
НКИ басым мәндері келесі салаларда орындалған: жиһаз жасауда – 2,3 есеге, тамақ өнімдерін өндіруде – 1,5 есеге, сусындарды өндіру – 1,3 есеге, мұнай өнімдерін өңдеуде – 7,3%, резеңке және пластмасса бұйымдарын – 1,4 есеге, өзге де металл емес минералды өнімдерді – 1,1 есеге, машина жасауда – 1,3 есеге.
2013 жылы индустрияландыру Картасының шеңберінде іске қосылған 8 инвестжобалардың – 6 осы секторда («Құрылыс-Полимер» ЖШС, «Үміт Қордай» ЖШС, «Бірлік Энерго» ЖШС, «Казфосфат» ЖШС - күкірт қышқылы цехі, «Тараз құбыр зауыты» ЖШС, «Алкопищепром» ЖШС). Жаңа өндірістерді енгізу, жұмыс істеп тұрған кәсіпорындарды жетілдіру өңделген көкөніс өндірісін арттыруды 4,7 есеге, сүзбені – 1,2 есеге, ұнды – 1,2 есеге, шикі қантты – 2 есеге, теріні – 2,8 есеге, бензинді – 2,7 есеге, мазут отынын – 5,5 %-ға, кірпіштерді – 1,2 есеге, портландцементті – 3,6%-ға, тауарлық бетонды – 2,6 есеге және т.б. арттыруды қамтамасыз етті.
Химия өнеркәсібі
Химия өнеркәсібі – Жамбыл облысында барынша дамыған сала, оның облыстың өңдеу өнеркәсібіндегі үлесі 2009 жылы 24,5%-ды, ал жалпы облысы өндірісіндегі үлесі – 18,7%-ды құрайды. Химия өнеркәсібінде облыс экономикасында жұмыс істейтіндердің жалпы санының 1,4%-ға жуығы жұмыс істейді. Инвестиция көлемі 2009 жылы 1,4 млрд.теңгені құрады.
Облыстағы Қаратау фосфориттік бассейнінде біздің республикамызда ғана емес, бүкіл ТМД елдерінде теңдесі жоқ фосфат шикізатының өте ірі қорлары бар. «Казфосфат» ЖШС компаниясының құрамында фосфарит өндіретін және оны өңдейтін «Қаратау» ТӨК мен «Шолақтау» ТӨК-і, Жаңа Жамбыл фосфор зауыты өндірістік бірлестігі, «Минералды тыңайтқыштар» зауыты жұмыс істейді (3 сурет). Облыстың химия саласының негізі – құрамында фосфоры бар шикізат өндіру, тыңайтқыштарды қоса алғанда құрамында фосфоры бар өнімдер өндіру болып табылады.
Достарыңызбен бөлісу: |