Пернетақта арқылы берілген хабарламаны өңдеу

3.2 Пернетақта арқылы берілген хабарламаны өңдеу

Оқиға пернетақтаның пернесі басылғанда өрбиді. Оқиғаны өңдеу типі TKeyEvent:

TKeyEvent = procedure(Sender: TObject; var Key: Word;

мұндағы Sender – активті басқару элементіне сілтеме жасайтын параметр; Key – басылған перненің коды;

TShiftState = set of (ssShift, ssAlt, ssCtrl, ssLeft, ssRight,

Shift – пернетақтаның Alt, Ctrl, Shift пернелерінің және тышқанның пернелерінің күйін қадағалайды (көптіктің типі, оның элементтері: ssShift –Shift батырмасы басылды, ssAlt – Alt батырмасы басылды, ssCtrl – Ctrl батырмасы басылды , ssLeft – тышқанның сол жақ батырмасы, ssRight – тышқанның оң жақ батырмасы, ssMiddle – тышқанның ортаңғы батырмасы, ssDouble – тышқанның батырмасымен екі рет шерту).

Символдық перне басылғанда өрбитін оқиға. Оқиғаны өңдеу типі TKeyPressEvent:

TKeyPressEvent = procedure(Sender: TObject;

Key параметрі – басылған перненің ANSI-кодын (символ) анықтайды.

Оқиға пернетақтадағы басылған пернені босатқанда өрбиді. Оқиғаны өңдеу типі TKeyEvent (жоғарыдағы OnKeyDown оқиғасын қараңыздар).

Осымен қатар TwinControl класында терезелік элемент активті болғанда немесе активті болмаған жағдайда өрбитін оқиғалар анықталған:

Терезелік элемент енгізу фокусын алғанда өрбитін оқиға. Оқиғаны өңдеу типі TNotifyEvent.

TNotifyEvent = procedure(Sender: TObject) of object;

мұндағы Sender оқиға көзі - объектісіне нұсқаудан тұрады.

property OnExit:TNotifyEvent;

Терезелік элемент енгізу фокусын жоғалтқанда өрбиді.

Егер қасиетің мәні TRUE болса, онда – қабылдайды,

Оқиға пішіндегі активті басқару элементі өзгергенде өрбиді.

Оқиға бағдарламада активті элемент өзгергенде өрбиді.

3.3 Тышқан арқылы берілген хабарламаны өңдеу

Басқару элементін тышқан арқылы таңдағанда өрбитін оқиға (тышқанның көрсеткіші басқару элементінің үстінде орналасқанда тышқанның сол жақ пернесі басылады және босатылады).

Басқару элементіне тышқанның сол жақ пернесімен екі рет шерткенде өрбитін оқиға.

Тышқанның көрсеткіші басқару элементінің үстінде тұрғанда, тышқанның пернесі басылғанда өрбитін оқиға. Оқиғаны өңдеу типі TMouseEvent:

TMouseEvent = procedure(Sender: TObject; Button: TMouseButton;

Shift: TShiftState; X,Y:Integer) of object;

мұндағы Sender – оқиға болған құрауышқа нұсқайтын параметр;

TMouseButton = (mbLeft, mbRight, mbMiddle);

Button параметірінің мәні тышқанның қай батырмасы басылғанын анықтайды (mbLeft – сол жақ, mbRidht – оң жақ , mbMiddle - ортаңғы); Shift – пернетақтаның Alt, Ctrl және Shift пернелерінің және тышқанның пернесінің күйін қадағалайды (жоғарыдағы OnKeyDown оқиғасын қараңыздар); X,Y – Sender құрауышының клиенттік аймағындағы тышқанның көрсеткішінің жергілікті координаталары (пиксельмен беріледі).

property OnMouseMove:TMouseMoveEvent;

Тышқанның көрсеткіші басқару элементінің үстінде орналасқан кезде, оны жылжытқанда өрбитін оқиға. Оқиғаны өңдеу типі TMouseMoveEvent:

TMouseMoveEvent = procedure(Sender: TObject; Shift: TShiftState; X,Y:Integer) of object;

Параметлері OnMouseDown оқиғасындағы сияқты мағынаны береді.

property OnMouseUp:TMouseEvent;

Тышқанның көрсеткіші басқару элементінің үстінде орналасқан кезде, тышқанның пернесін босатқанда өрбитін оқиға. Оқиғаны өңдеу типі TMouseEvent (жоғарыдағы OnMouseDown оқиғасын қараңыздар).

StartX, StartY: Integer; {Пішіннің модульінің интерфейс бөлімінде жариялайды}

StartX := X;

StartY := Y;

end;

{ Бұл кодты пішіннің OnMouseUp оқиғасының өңдеуіші ретінде қолданыңыздар: }

procedure TForm1.FormMouseUp(Sender: TObject;
Button: TMouseButton; Shift: TShiftState; X,Y: Integer);

begin

Form1.Canvas.Rectangle(StartX, StartY, X, Y);

StatusBar1.Panels[0].Text := '';

StatusBar1.Panels[1].Text := '';

StatusBar1.Panels[2].Text := '';

StatusBar1.Panels[3].Text := '';

StatusBar1.Panels[0].Text := 'Top: ' + IntToStr(StartY);

StatusBar1.Panels[2].Text := 'Bottom: ' + IntToStr(Y);

end

else

begin

StatusBar1.Panels[0].Text := 'Top: ' + IntToStr(Y);

StatusBar1.Panels[2].Text := 'Bottom: ' + IntToStr(StartY);

end;

if X > StartX then

begin

StatusBar1.Panels[1].Text := 'Left: ' + IntToStr(StartX);

StatusBar1.Panels[3].Text := 'Right: ' + IntToStr(X);

end

else

begin

StatusBar1.Panels[1].Text := 'Left: ' + IntToStr(X);

StatusBar1.Panels[3].Text := 'Right: ' + IntToStr(StartX);

end;

end;

end;

3.4 Басқару элементтерінің тасуын қамтамасыз ететін сипаттамалар (Drag & Drop тетігі)

Басқару элементтерін тасуға тағайындалған TControl класының негізгі сипаттамаларын қарастырайық.

TCursor = -32768..32767;

Басқару элементін тасыған уақыттағы тышқанның көрсеткішінің түрін анықтайды.

property DragMode: TDragMode;

type

TDragMode = (dmManual,dmAutomatic);

Басқару элементін тасудың режимін орнатады: егер dmAutomatic (Автоматты түрде) мәнін қабылдаса, онда басқару элементін тікелей тышқанның көмегімен тасуға болады, егер dmManual (Қолмен) мәні тағайындалса, онда тікелей тышқанның көмегімен тасу мүмкін емес.

Оқиғалар (Events):

property OnDragDrop: TDragDropEvent;

Басқару элементіне басқа тасылатын басқару элементі түсірілгенде өрбитін оқиға. Оқиғаның өңдеуіші TDragDropEvent типінен тұрады:

TDragDropEvent = procedure(Sender, Source: TObject;

мұндағы Sender тасылатын басқару элементі түсірілген объект; Source – тасылатын басқару элементі; X, Y – Source басқару элементін түсірген сәттегі тышқанның көрсеткішінің координаталары (Sender клиенттік аймағының координаталар жүйесіндегі). Оқиға шынымен Source басқару элементін Sender объектісіне түсірген кезде ғана өрбиді.

Sender басқару элементінің үстіне басқа тасылған Source басқару элементі орналастырылғанда өрбитін оқиға. Оқиғаның өңдеуіші TDragOverEvent типінен тұрады:

TDragOverEvent = procedure(Sender, Source: TObject; X,Y:Integer;

Sender, Source, X, Y параметрлері OnDragDrop оқиғасындағы сияқты мағына алады; State – тасу режимінің күйін анықтайды (dsDragEnter – тасылатын объект басқару элементіне түседі, ол арқылы оны жылжытуға болады; dsDragLeave – тасымалданатын элемент осы басқару элементін тастап кетеді; dsDragMove – тасылатын элемент басқару элементінің бойымен жылжиды); Accept – егер Sender объектісі тасымалданған элементті қабылдайтын болса, онда оқиғаның өңдеуіші True мәнін, ал кері жағдайда False мәнін беретін параметр.

Ағымды басқару элементін тасу аяқталғанда өрбитін оқиға. Оқиғаның өңдеуіші TEndDragEvent типінен тұрады:

TEndDragEvent = procedure(Sender, Target: TObject;

мұндағы Sender тасылатын басқару элементі; Target – үстінде тасылған басқару элементі орналасқан объект; X, Y – тасу аяқталған кездегі тышқанның көрсеткішінің координаталары. Оқиға кез – келген тасуды аяқтағанда және Target Sender басқару элементін қабылдағанда, қабылдамағанда өрбиді. Соңғы жағдайда тасылатын басқару элементі өз орынында қалады.

Ағымды басқару элементі тасылғанда өрбитін оқиға. Оқиғаның өңдеуіші TStartDragEvent типінен тұрады:

TStartDragEvent = procedure(Sender: TObject;

мұндағы Sender – тасылатын басқару элементі; DragObject – тасу кезінде басқару элементінің кескінін қалыптастыратын арнайы объектіге сілтемеден тұрады. Үнсіздікпен nil – ге тең болады, яғни құрауыштың өзі тасылатын болады.

Бұл оқиғалардың барлығы қорғалған, бірақ ұрпақтар класында олар жинақталған болып жарияланады, сондықтан объект инспектрінде пайда болады. Оқиғалар қажетті түрде жазатын әдістерге нұсқағыш болып табылады, талап еткен жағдайда сәйкес оқиғаны өңдеп береді. Бұл әдістің дайындамасын қалыптастыру үшін инспектор объектісінен сәйкес оқиғаны тышқанның көмегімен активтеу керек.

TControl класында сүйреу режимін іске қосатын әдіс анықталған:

procedure BeginDrag(Immediate: Boolean;
Threshold: Integer = -1);

BeginDrag әдісі бағдарламаның кодында басқару элементінің DragMode қасиетінің мәніне dmManual орнатылғанда шақырылады. Егер DragMode – dmAutomatic, онда әдіс автоматты түрде шақырылады.

Егер параметр Immediate - TRUE, онда тышқанның көрсеткіші DragCursor қасиетінде берілген түрді қабылдайды және жылжыту тез арада басталады. Егер Immediate – FALSE, онда тышқанның көрсеткішінің түрі өзгермейді, және қолданушы тышқанның көрсеткішін Threshold параметрінде көрсетілген пиксель санына жылжытқанша сүйреу басталмайды. Егер әдісті шақырғанда Threshold параметрі түсірілсе, онда BeginDrag Mouse ауқымды айнымалысының DragThreshold қасиетінің мәнін қолданады.

Immediate – қа FALSE орнататын болсақ, онда басқару элементі тасу амалын бастамай – ақ тышқанның шертуін қабылдайды.

Басқару элементін тасуды жүзеге асыратын бағдарлама жазайық. Ол үшін пішінге GroupBox тақырыбы бар панель мен Button батырмасын орналастырайық. Батырма мен оған орналасқан панельді пішіннің бойымен жылжытайық.

Батырманы жылжыту үшін оның DragMode қасиетіне dmAutomatic мәнін беру керек, ал пішін мен панель үшін OnDragDrop және OnDragOver оқиғаларының өңдеуішін жазу керек. Батырмаға OnStartDrag және OnEndDrag оқиғаларының қолданылғанын көрсету үшін батырмалардың аттарын өзгертетін оқиғалардың өңдеуішін жазу керек.

Тапсырманың шешімін келесі түрде ұйымдастыруға болады:

1. 
   Button1 қасиетінің DragMode қасиетіне dmAutomatic мәнін тағайындайық. Ол оның жылжуын тікелей тышқанның көмегімен асыруға мүмкіндік береді.
   
2. 
   Пішін тасылатын батырманы қабылдайтындай күйде болатындай шартты ұйымдастырайық. Ол үшін пішіннің OnDragOver оқиғасының өңдеуішін қалыптастырайық.
   

X, Y: Integer; State: TDragState; var Accept: Boolean);

Accept:= True; {Оқиға пішіннің жаңа орнына жылжығаннан кейін батырманың босатылуына мүмкіндік береді}

3. 
   Пішінге батырманы тасуды аяқтауда қажетті әрекетті іске асыратын OnDragDrop оқиғасының өңдеуішін құрайық:
   

WITH Source AS TButton DO {Source параметрін TButton типіне әкелу, өйткені тасылатын батырма осындай типтен тұрады}

BEGIN

Parent:= Pointer(Sender); {Батырмаға үлкен құрауыш беріледі - Parent қасиетіне Sender (басқару элементі түсірілетін құрауыш) қасиетінің мәні тағайындалады, оны алдын – ала Pointer типіндегі нұсқағышқа айналдырамыз}

Left:= X; {Басқару элементінің сол жақ жоғарғы бұрышының

Top:= Y; координаталарына басқару элементі түсірілген құрауыштың ішіндегі тышқанның көрсеткішінің жергілікті координаталары меншіктеледі

END;

end;

4. 
   Аналогиялық түрде панель үшін OnDragOver және OnDragDrop оқиға өңдеуішін құрастырайық. Олар пішін үшін құрастырылған өңдеуіштерден аттары бойынша ғана өзгеретіндіктен, құрылған әдістерді меншіктеуді қолдануға болады.
   
5. 
   Батырма үшін оны тасудың басы мен аяғының оқиғасының өңдеуішін құрастырайық (OnStartDrag және OnEndDrag оқиғалары), олар батырманың атын өзгертеді.
   

WITH Sender AS TButton DO

BEGIN

Caption:= ’Перемещается’; {Егер тасымалданатын басқару элементі TButton типін немесе TButton типінің ұрпағын иемденсе, онда батырмаға«Перемещается» деген ат беріледі}

END;

end;

6. 
   Аналогиялық түрде батырмаға OnEndDrag оқиғасының өңдеуішін құрайық:
   

WITH Sender AS TButton DO

BEGIN

Caption:= ’Не перемещается’; {Егер тасымалданатын басқару элементі TButton типін немесе TButton типінің ұрпағын иемденсе,

Бұл өңдеуіште Sender - тасыланатын басқару элементі (батырма); Target – тасылатын басқару элементі түсірілген құрауыш (пішін немесе панель).