Нысан
ПМУ ҰС Н -7.18.4/19
Пән бағдарламысың
титулдық парағы (Syllabus)
Қазақстан республикасының Білім және ғылым министрлігі
С.Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті
Менеджмент кафедрасы
MPEI 5304 «Сапа менеджментті»
ПӘНінің БАҒДАРЛАМАСЫ (Syllabus)
Павлодар
Нысан
ПМУ ҰС Н -7.18.4/19
Пән бағдарламысың бекіту парағы (Syllabus)
БЕКІТЕМІН
Қаржы-экономика факультетінің деканы
_____________ Т.Я. Эрназаров
«___» ____________ 20 __ ж.
Құрастырушы:
«Менеджмент» кафедрасының доценті, э.ғ.к. _________ Н.Б.Әбілшайықов
МРЕІ 5304 «Менеджмент» мамандығының магистранттарына арналған
«Сапа менеджменті» пәні бойынша
(ғылыми-педагогикалық)
ПӘН БАҒДАРЛАМАСЫ (SYLLABUS)
Бағдарлама 20___ «____»_______________ бекітілген жұмыс оқу бағдарламасы негізінде құрастырылған
Кафедра отырысында ұсынылған «11» қараша 2013 жыл Хаттама № 6
Кафедра меңгерушісі__________Г.М.Бейсембаева «___»__________ 20___ж.
Қаржы-экономика факультетінің оқу-әдістемелік кеңесімен мақұлданды
«___» _________ 20 __ ж., хаттама № __
ҚЭФ ОӘК төрайымы __________ А.Б. Темиргалиева «___»_________20__ж.
Оқу пәні туралы жалпы ақпарат
Пәннің атауы: Сапа менеджментті
Кредиттер саны мен меңгерудің мерзімі
Барлығы – 3 кредит
Курс: 1
Семестр: 2
Аудиториялық сабақтардың барлығы – 45 сағат
Дәрістер - 30 сағат
Тәжірибелік /семинарлық сабақтар - 15 сағат
МӨЖ – 90 сағат
Оның ішінде ММЖЖ – 22,5 сағат
Жалпы еңбек сыйымдылығы - 135 сағат
Бақылау түрі
Емтихан – 2 семестр
Курс пререквизиттері:
Сапа менеджменті пәні бойынша оқып жатқан магистранттарға менеджмент және маркетинг негіздерінен, әлеуметтік-экономикалық статистикадан, халықаралық менеджменттен, стратегиялық менеджменттен, өндірістік менеджменттен білімі болуы қажет. Магистрант әдебиетпен жұмыс iстей білу керек: талдап, конспектiлеп, рефераттар, баяндама жазуға икемi болуы керек.
Постреквизиттер:
Осы курс бойынша алған бiлiм, студенттер үшiн курсты одан әрi зерттеуде пайдаға асады: қызметкерлердi басқару, антикризистік менеджмент, өнімдерді стандарттау, стратегиялық жоспарлау, бизнес- жоспарлау. Курс бойынша оқу материалын түсінген магистрант, практикалық жағдайда халықаралық стандарттар, өнімді сертификаттау принциптері мен әдістері, өлшеуіш техникасы, нормативтік және заңдық құжаттар қалай қолданатының көрсете білуі керек.
2. Оқытушы туралы мәліметтер және байланыс ақпараттары:
Әбілшайықов Нариман Бақтыбайұлы
Э.ғ.к., менеджмент кафедрасының доценті.
Менеджмент кафедрасы университеттің бас оқу корпусында орналасқан, Павлодар қ., Ломов көшесі 64, А-524 кабинет, байланыс телефоны: 67-36-46
Кафедраның қабылдау уақыты дайындық кестесі бойынша
3. Пәні, міндеттері, мақсаттары
Пәні - өндірістік шаруашылық қызметтегі қазірігі сапа жүйесіндегі халықаралық трендтар және қазіргі кәсіпорындардың қызметтері.
Пәнді оқыту мақсаты – халықаралық стандарттар негізінде, кәсіпорында, қазіргі сапа жүйесіндегі экономикалық ұйымдық құрылу механизмін үйрену.
Пәнді оқыту міндеттері:
- сапа экономикасының құрылу тарихының тенденциясын және қазіргі тарихи кезеңдерін үйрену;
- кәсіпорындағы сапаны басқарудың жүйелік тәсілін үйрену;
- өнеркәсіптік кәсіпорында қолданылатын қазіргі халықаралық сапа жүйелерін үйрену;
- сапаны экономикалық қамтамасыз етудің негіздерін үйрену;
- қазіргі жүйелерді бағалау тиімділігін үйрену.
4. Курсты оқыту процесінде білім, қабілеттіліктерге, дағды мен құзыреттілікке қойылатын талаптар
Пәнді оқыту барысында студенттің түсінігі болуы:
- экономикалық категория ретінде сапаның түсінгі және мағынасы;
- сапа философиясының құрылу философиясы;
- сапаның әлеуметтік-экономикалық аспектісін;
- сапаға әсер ететін экономикалық орта факторларын;
- шығарылатын өнімнің сапасын айқындаушы, өнеркәсіптік кәсіпорындардың негізгі процестерін.
Білуі керек:
- сапаны аңықтаудың негізгі тәсілдерін;
- халықаралық стандарттар негізінде, сапа жүйесінің енгізізу шығындарының сметасын жасау;
- қазіргі сапа жүйесін енгізу бойынша бағдарламаны жасау;
- халықаралық стандарттар негізінде, сапа жүйесін енгізудің тиімділік көрсеткіштерін санау.
Тәжірибелік дағды жинау:
- сапа жүйесінің механизмдерінің жұмыс істеуінің экономикалық құрылымдық механизмдерін дайындау;
- халықаралық стандарттар негізінде, сапа жүйесін енгізу кезіңде үдерістік амалды қолдану.
Білікті болу:
- халықаралық стандарттар негізінде, өндірістік кәсіпорындарда сапа жүйесін сертификаттау сұрақтарында.
5. Пәнді игерудің тақырыптық жоспары
Сабақ түрлері бойынша академиялық сағаттарды бөлу
№
р/с
|
Тақырыптар атауы:
|
Сабақ түрлері бойынша аудиторлық сағаттардың саны
|
МЖЖ
|
Дәріс
|
Тәж.
|
Жалпы
|
Оның
ішінде
ММЖЖ.
|
1
|
Сапа экономикасының тарихы
|
6
|
3
|
15
|
5
|
2
|
Кәсіпорында сапаны басқарудың жүйелік тәсілі
|
4
|
2
|
15
|
3
|
3
|
Сапа менеджменттінің жүйесін құрастыру
|
4
|
2
|
10
|
4
|
4
|
Өндірістік кәсіпорында сапа жүйесінің біріктірілген қалптасуы;
|
4
|
2
|
10
|
3
|
5
|
Салалық сапа жүйесі және оларды тәжірбиеде қолдану
|
4
|
2
|
10
|
3
|
6
|
Кәсіпорында экономикалық сапаны қамтамасыз ету
|
4
|
2
|
15
|
2
|
7
|
Сапа жүйесінің экономикалық тиімділігі
|
4
|
2
|
15
|
2,5
|
Жалпы:
|
30
|
15
|
90
|
22,5
|
6. Дәріс сабақтарының мазмұны
1 тақырып. Сапа экономикасының тарихы
1 Сапа экономикалық категория ретінде. Сапаны түсінудің қазіргі негізгі тәсілдері. Өмір сапасы. Сапаға әсер етуші факторлар;
2 Сапа философиясының құрылуы. Сапаны қамтамасыз ету әдістерінің эволюциясы;
3 Қазақстан Республикасында сапа философиясының қалыптасуы.
Сапа экономикалық категория ретінде. Сапаны түсінудің қазіргі негізгі тәсілдері. Өмір сапасы. Сапаға әсер етуші факторлар
ХХI ғ. Юнескомен сапа ғасыры болып аталды. Философиялық, экономикалық, техникалық, ұйымдастырушылық құрылымдарды түсіндіруші, сапа интегралдық түсінік болды. Қазіргі нарықтық жағдайда, кәсіпорын қызметінде үлкен мәнді, экономика саласындағы және сапаны басқарудағы білім иеленеді. Мәлім сала, қазіргі кәсіпорындардың артықшылықтарын қалыптастыруда маңызды болып табылады. Басқарушылық шешімдерді тиімді қабылдау үшін, кәсіпорын менеджерлері және экономистері, сапаны басқаруда және экономика саласында білімге ие болуы керек.
Сапа экономикасы – ғылым саласы ретінде, өндіру және дайын тауарды өткізу саласында, сапа көрсеткіштерінің биік жетістіктеріне бағытталған, менеджмент жүйесін тиімді құру процесіндегі, шаруашылық субьектілердің іс-әрекеті.
Сапа экономикасының обьектісі – қазіргі сапа жүйесін құрастыру саласындағы, халықаралық трендтер және кәсіпорындардың қазіргі қызметтері жатады.
Сапа экономикасының пәні - кәсіпорында сапаны басқарудың қазіргі жүйелерін құру болып табылады.
Сапаны анықтаудың негізігі тәсілдері:
А) Философиялық тәсіл. Сапа – оған анықтылық беретін, және бір пәнді немесе құбылысты басқадан ерекшелейтін белгілердің жиынтығы, ерекшелігі және қасиеті бар, философиялық категория.
Сандық өзгерістердің сапалық өзгерістерге көшуін суреттеуші, заңдармен белгіленетін, философия сапасы.
Б) Тұтынушылық тәсіл. Сапа – тағайындалуына байланысты, белгілі бір қажеттіліктерді қанағаттандыру жарамдығын қамтамасыз етуші, қызметтер және тауарлар қасиеттерінің жиынтығы.
В) Жүйелік тәсіл. Сапа – мінездеме жиынтығының, талапқа сәйкестік дәрежесі. «Мінездеме» термині өндірілген тауарлар мен қызметтерге қана байланысты емес, сонымен бірге кәсіпорындағы өтетін барлық процесстерге.
Д) Әлеуметтік тәсіл. Сапа – адам өмірінің мінездемесін және кейбір шарттар тізімін бағалауды белгілеуші түсініктер. Ол қаржылық қамтамасыздыққа қарағанда әлдеқайда кең, және өзіне келесі обьективтік және субьективтік факторларды қосады:
- денсаулық жағдайы;
- өмір ұзақтығы;
- қоршаған орта шартты;
- тамақтану;
- тұрмыстық жайлылық;
- әлеуметтік орта;
- рухани және мәдени талаптарға қанағатандырушылық;
- психологиялық жайлылық.
Халықаралық тәжірибеде өмір сүру сапасын бағалау үшін, «өмір сапасының индексі» термині қолданылады.
Өмір сапасының индексі (англ. quality-of-life index) Economist Intelligence Unit компаниясымен жасалған тәсілдерге негізделетін, елдерде өмірдің субьективтік және обьективтік детерминант өмір сапасын бағалауды зерттеу нәтижелерін байланыстырады. Индекс 2005 жылы есептелді. Ол өзіне 111 ел бойынша ақпаратты қамтиды.
1) Денсаулық: күтілетін өмір ұзақтығы (жылдарда). Дерекнама: US Census Bureau;
2) Отбасылық өмір: Ажырасу деңгейі (мың адамға). 1-ден (аз ажырасу) 5-ке дейін (көп ажырасу) баға қойылады. Дерекнама: ООН; Euromonitor;
3) Қоғамдық өмір: Кәсіподаққа мүшелік және церквтерді барудың елде жоғары деңгейі болса, өзгермеле 1 мағынасын қабылдайды. Дерекнама: World Values Survey;
4) Қаржылық саулық: Жан басына шаққандағы ЖІӨ, сатып алу паритеті. Дерекнама: Economist Intelligence Unit;
5) Саяси тұрақтылық және қауіпсіздік. Саяси тұрақтылық және қауіпсіздік рейтингісі. Дерекнама: Economist Intelligence Unit;
6) Ауа райы және география. Ыстық және суық ауа райды айыру үшін, еңдік. Дерекнама: CIA World Factbook;
7) Жұмыс сапасы: Жұмыссыздық деңгейі (пайызда). Дерекнама: Economist Intelligence Unit;
8) Саяси еркіндік: саяси және азаматтық еркіндік индексі. 1-ден (толық еркіндік) 7-ге дейін (еркінсіз) межелі. Дерекнама: Freedom House;
9) Гендік тұрақтылық. Әйел жалақысын еркектердің орта жалақысына бөлу арқылы анықталады. Дерекнама: UNDP Human Development Report.
Кесте 1 – Әртүрлі елдердегі өмір сапасының индексі
Орын
|
Мемлекет және територия
|
Өмір сапасы индексі (10- нан)
|
1
|
Ирландия
|
8.333
|
2
|
Швейцария
|
8.068
|
3
|
Норвегия
|
8.051
|
4
|
Люксембург
|
8.015
|
5
|
Швеция
|
7.937
|
6
|
Австралия
|
7.925
|
7
|
Исландия
|
7.911
|
8
|
Италия
|
7.810
|
9
|
Дания
|
7.797
|
10
|
Испания
|
7.727
|
11
|
Сингапур
|
7.719
|
12
|
Финляндия
|
7.618
|
13
|
США
|
7.615
|
14
|
Канада
|
7.599
|
15
|
Новая Зеландия
|
7.436
|
16
|
Нидерланды
|
7.433
|
17
|
Япония
|
7.392
|
18
|
Гонконг
|
7.347
|
19
|
Португалия
|
7.307
|
20
|
Австрия
|
7.268
|
21
|
Китайская Республика
|
7.259
|
22
|
Греция
|
7.163
|
23
|
Кипр
|
7.097
|
24
|
Бельгия
|
7.095
|
25
|
Франция
|
7.084
|
26
|
Германия
|
7.048
|
27
|
Словения
|
6.986
|
28
|
Мальта
|
6.934
|
29
|
Великобритания
|
6.917
|
30
|
Республика Корея
|
6.877
|
31
|
Чили
|
6.789
|
32
|
Мексика
|
6.766
|
33
|
Барбадос
|
6.702
|
34
|
Чехия
|
6.629
|
35
|
Коста-Рика
|
6.624
|
36
|
Малайзия
|
6.608
|
37
|
Венгрия
|
6.534
|
38
|
Израиль
|
6.488
|
39
|
Бразилия
|
6.470
|
40
|
Аргентина
|
6.469
|
41
|
Катар
|
6.462
|
42
|
Таиланд
|
6.436
|
43
|
Шри-Ланка
|
6.417
|
44
|
Филиппины
|
6.403
|
45
|
Словакия
|
6.381
|
46
|
Уругвай
|
6.368
|
47
|
Панама
|
6.361
|
48
|
Польша
|
6.309
|
49
|
Хорватия
|
6.301
|
50
|
Турция
|
6.286
|
51
|
Тринидад и Тобаго
|
6.278
|
52
|
Эквадор
|
6.272
|
53
|
Перу
|
6.216
|
54
|
Колумбия
|
6.176
|
55
|
Кувейт
|
6.171
|
56
|
Сальвадор
|
6.164
|
57
|
Болгария
|
6.162
|
58
|
Румыния
|
6.105
|
59
|
Венесуэла
|
6.089
|
60
|
КНР
|
6.083
|
61
|
Вьетнам
|
6.080
|
62
|
Бахрейн
|
6.035
|
63
|
Литва
|
6.033
|
64
|
Ямайка
|
6.022
|
65
|
Марокко
|
6.018
|
66
|
Латвия
|
6.008
|
67
|
Оман
|
5.916
|
68
|
Эстония
|
5.905
|
69
|
ОАЭ
|
5.899
|
70
|
Ливийская Арабская Джамахирия
|
5.849
|
71
|
Индонезия
|
5.814
|
72
|
Саудовская Аравия
|
5.767
|
73
|
Индия
|
5.759
|
74
|
Парагвай
|
5.756
|
75
|
Иордания
|
5.675
|
76
|
Никарагуа
|
5.663
|
77
|
Бангладеш
|
5.646
|
78
|
Албания
|
5.634
|
79
|
Доминиканская Республика
|
5.630
|
80
|
Египет
|
5.605
|
81
|
Алжир
|
5.571
|
82
|
Боливия
|
5.492
|
83
|
Тунис
|
5.472
|
84
|
Сербия
|
5.428
|
85
|
Армения
|
5.422
|
86
|
Азербайджан
|
5.377
|
87
|
Грузия
|
5.365
|
88
|
Иран
|
5.343
|
89
|
Македония
|
5.337
|
90
|
Гватемала
|
5.321
|
91
|
Гондурас
|
5.250
|
92
|
Южная Африка
|
5.245
|
93
|
Пакистан
|
5.229
|
94
|
Босния и Герцеговина
|
5.218
|
95
|
Гана
|
5.174
|
96
|
Казахстан
|
5.082
|
97
|
Сирия
|
5.052
|
98
|
Украина
|
5.032
|
99
|
Молдавия
|
5.009
|
100
|
Белоруссия
|
4.978
|
101
|
Уганда
|
4.879
|
102
|
Туркмения
|
4.870
|
103
|
Киргизия
|
4.846
|
104
|
Ботсвана
|
4.810
|
105
|
Россия
|
4.796
|
106
|
Узбекистан
|
4.767
|
107
|
Таджикистан
|
4.754
|
108
|
Нигерия
|
4.505
|
109
|
Танзания
|
4.495
|
110
|
Гаити
|
4.090
|
111
|
Зимбабве
|
3.892
|
1 суретте, сапаға әсер етуші факторлар көрсетілген.
Сурет 1 – Сапаға әсер етуші факторлар
Достарыңызбен бөлісу: |