Пму ұс н 18. 4/19 Қазақстан Республикасының Білім және ғылым миністірлігі

Пәнді   оқу   бағдарламысының

(SYLLABUS) титулдық парағы

                      Нысан

            ПМУ ҰС Н 7.18.4/19

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым миністірлігі

С.Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

Психология және педагогика кафедрасы

Педагогика мен психологиядағы гендерлік зерттеулер пәні бойынша

6М010300—Педагогика және психология, 

5В030500-

Психология,        6М090500-Әлеуметтік жұмыс

мамандықтарының 

магистранттарына арналған

ПӘН БОЙЫНША ОҚЫТУ БАҒДАРЛАМАСЫ

(SYLLABUS) 

Павлодар, 2013

 Пәнді оқу бағдарламысының                                                       Нысан

       (SYLLABUS) парағы                                                   ПМУ ҰСН 7.18.4/19

                                                                                        

БЕКІТЕМІН

ГП факультетінің деканы

                                                                                        _________Сарбалаев Ж.Т.

«___»__________20 ___ ж.

Құрастырушы:                      аға оқытушы Жомартова А.Д.

Психология және педагогика кафедрасы

Педагогика мен психологиядағы гендерлік зерттеулер пәні бойынша

ПӘН БОЙЫНША ОҚЫТУ БАҒДАРЛАМАСЫ (SYLLABUS) 

Оқу жұмыс бағдарламасы оқу жоспары және  

6М010300—Педагогика және

психология,   5В030500-Психология,   6М090500-Әлеуметтік   жұмыс

мамандықтарының  элективті   пәндер   каталогы   негізінде   әзірленген,

С.Торайгыров атындағы Павлодар мемлекеттік университетінің ғылыми кеңесінде

мақұлданған.

Кафедра отырысында ұсынылған 20 _  ж. «___ « ________  №      хаттама 

Кафедра меңгерушісі  ______     Бурдина Е.И.  “____”______20 ___ж.   

ГП факультетінің оқу-әдістемелік кеңесімен қабылданды  

20 _ж.         «_____» ________ № ____      хаттама 

ГП факультетінің оқу-әдістемелік ОӘК төрайымы _______Ксембаева С.К. 

«____»______ 20 ___ж.   

1 

Оқу пәннің паспорты

Пән атауы: Педагогика мен психологиядағы гендерлік зерттеулер 

Таңдау пән 

Оқу мерзімі және кредит саны 

Барлығы – 3 кредит

Курс:1, 2

Семестр:1, 2, 3

Жалпы аудиторияда  оқу сағаты – 45 сағат       

Дәрістер   - 30  сағат   

Тәжірибелік /семинарлық оқу сағаттары - 15 сағат

Зертханалық - жоқ

                МӨЖ – 90 сағат                                    

                       Оның құрамында МОӨЖ –  22,5 сағат                                    

Жалпы көлемі - 135 сағат                                    

           

Қорытынды бақылау түрі емтихан –1, 2,3 семестрде

Пререквизиттер:  Осы   пәнді   меңгеру   үшін   төмендегі   пәндерді   меңгеру

кезінде   алынған   білім,   икемділік   және   дағды-   машықтар   қажет  «Педагогика»,

«Психология», «Әлеуметтік жұмыста психологиялық кеңес беру».

Постреквизиттер:  Пәнді   меңгеру   кезінде   алынған   білім   икемділік   және

дағды- машықтар келесі пәндерді меңгерту үшін қажет магистерлік диссертацияны

жазу.

          

2.Оқытушы туралы мәлемет және контактілік ақпарат:

             АЖТ: Жомартова Айсулу Далеловна  аға оқытушы

             Кафедра «Психология және педагогика» аудитория 149

             Телефон _____________

3. Пәні, мақсаттары мен міндеттері  

Пән нысаны:  магистранттардың педагогика мен психологиядағы гендерлік

зерттеулер мәселелері бойынша кәсіби-педагогикалық құзыреттілігін қалыптастыру

Пән   мақсаты:  Пән   бағдарламасы   гендерлік   тұрғының   негізгі   жүйесін,

гендерлік   зерттеулердің   пәнаралық   сипатын   ашады,   гендерлік   қарым-қатынасты

салыстармалы   әлеуметтік-тарихи   талдау   жасауға   магистранттарды   бағыттайды.

Магистранттар   шетелде   және   Қазақстанда   гендерлік   зерттеулердің   пайда   болуы

мен   эволюциясының   ерекшеліктерімен,   әлеуметтік   антропология,

стратификациялық теориялар, әлеуметтік психология, әлеуметтік жұмыс теориясы,

феминисттік   теория,   отбасы   әлеуметтануы   саласында   гендерлік   зерттемелердің

негізгі   түсініктері   мен   тақырыптарымен   танысады.   Оқыту   барысында   заманауи

қоғамда   гендерлік   бірегейліктің   қалыптасуына   әсер   ететін   негізгі   гендерлік

әлеуметтенудің моделдері мен факторлар жүйесі қарастырылады.

 

Пән міндеттері:

 Педагогика   мен   психологиядағы   гендерлік   зерттеулер   туралы   ғылыми

тұрғыда теориялық білім негізін қалыптастыру;

 Педагогика   мен   психологиядағы   гендерлік   зерттеулер   туралы   біртұтас

түсінік қалыптастыру;

 Педагогика   мен   психологиядағы   гендерлік   зерттеулердің   гуманистік

ерекшелігін ашу;

 Магистранттарды   әлеуметтік   жұмыстың   тікелей   байланыс   үрдісінде

қолданылатын   гендерлік   тұрғының   кәсіби   технологиялармен,   әлеуметтік   салада

гендерлік бағытталған тәжірибемен таныстыру;

 Магистранттарға   гендерлік   зерттеу   жүргізу   дағдылары   мен   біліктерін

меңгеруге көмектесу;

 Магистранттарда гендерлік ойлау және тәртіп мәдениетін қалыптастыруға

көмектесу.

4. Білім, біліктілікке және құзыреттілікке койылатын талаптар:

білу керек:

-  педагогика мен психологиядағы гендерлік зерттеулер пәнінің міндеттерін;

-   жыныс   теориясының   негізгі   сұрақтарын,   гендерология   мен

феминологияның базалық түсініктерін;

- әлеуметтік жұмыс саласында гендерлік зерттемелердің негізгі бағыттары

туралы түсініктері;

- гендерлік факторларды есепке ала отырып әлеуметтік жұмыста жобаларды

жасау  және болжау,  талдау  барысында  алған  білімдері мен  дағдыларын  қолдана

алуы керек;

игеру керек:

-   әлеуметтік   жұмыстың   тікелей   байланыс   үрдісінде   гендерлік   тұрғының

тәсілдерін меңгеруі керек;

құзыретті болу керек: 

- гендерлік зерттеулердің заманауи мәселелері мен өзектілігінде.

5 Тақырыптық жоспар 

Оқытудың түрлері бойынша академиялық сағаттарды үлестіруі

№

п/

п

Тақырыптар атауы 

Аудиторияда   оқитын   сабақ

сандары мен түрлері 

СӨЖ

дәріст

ер

тәж(семи

нар)

сабақтар

Зертхенал

ық   және

дербес

сабақтар

Барлы

ғы 

Оның

құрамы

ндағы

СОӨЖ

1

Курстың   пәні,   міндеттері,

құрылымы

 

және

 

негізгі

түсініктері.

4

2

-

10

2

Гендер   қоғамдық   феномен

ретінде.

4

2

-

10

5

3

Гендерлік   әлеуметтенудің   және

4

1

-

10

5

гендерлік

 

бірегейліктіің

концепциясы.

4

Гендерлік   стратификация   -   түрлі

гендерлік

 

теориялық

позициялардан.

4

2

-

10

5

Адам   құқығы   жүйесінде

гендерлік қарым-қатынас.

5

2

-

10

2,5

6

Еңбек   нарығы   мен   жұмыспен

қамту   саласында   гендерлік

мәселелер.

4

2

-

10

5

7

Отбасы   мен   некеде   гендерлік

қарым-қатынас.

5

2

-

15

5

8

Әлеуметтік   жұмыстың   гендерлік

аспекттілері.

4

2

-

15

Барлығы

30

15

-

90

22,5

6. Дәріс сабақтарының мазмұны 

1   Тақырып  

Курстың   пәні,   міндеттері,   құрылымы   және   негізгі

түсініктері.

.

Жоспар

1) Гендерология ғылым ретінде.

2) Гендерология ғылымының адамтану жүйесінде алатын орны.

Сұрақтар бойынша қысқаша мәлімет

Сабақ   мақсаты   –   ғылым   және   оқу   пәні   ретінде   гендерология   мен

феминология туралы түсінік алу.

Гендерлік психология  - жынысқа байланысты болатын адамдар арасындағы

психологиялық  айырмашылқытрады зерттейтін психология саласы.  

Гендерлік психологияның зерттеу заты болып жынысқа байланысы болатын

психикалық айырмашылықтар табылады7.

Гендер   психологиясы   келесі   теориялық   және   практикалық   мәселелерді

шешуге бағытталған: 

1.

Ғылыми   –   зарттеушілік.Олардың   қойылымдары   кезінде   ғылым   пәні

әртүрлі   деңгейде   қарастырылыды:   гендерлік   дамудың   жалпы   заңдылықтар

деңгейінде және өмірдің  жекелеген кезеңдерінде  олардың  спецификалық  көрініс

беруінің деңгейінде. Бұл мәселелер объект пен зерттеу пәні аса толық және терең

түсінуге бағытталған.

2.

Диагностикалық.   Олар   адам   жыныстық   дамуының   әртүрлі

кезеңдерінде оның сипаттарының индивидуалды және тұлғалы ересектік дәрежесін

бағалауға   және   білуге,   әртүрлі   жастағы   адамдардың   психикалық   дамуындағы

әртүрлі   ауытқуларды   бағалауға,   психикалық   дамудың   потенциалдық

мүмкіндіктерін анықтауға мүмкіндік береді.

3.

Коррекциялық.   Психикалық   дамудағы   жыныс   саласындағы

дефекттерді   түзетуге   және   әртүрлі   ауытқуларды   тудыратын   себептерді   алып

тастауға   бағытталған.   Гендер   психологиясы   пәнінің   күрделілігіне   байланысты

психологиялық ғылым тармақтарында әдістемелік тұрғыдан аса бір байы, нәрлісі.

Әдебиет [1,2.]

Мультимедиялық сүйемелдеу

1) ABBYY Fine Reader;

2) Microsoft Offise;

3) AVAST Free Antivvirus;

2 тақырып. Гендер қоғамдық феномен ретінде.

Жоспар

1)

Гендерлік стереотип туралы ұғым.

2) Қоғамда бар гендерлік стереотиптерді анықтау.

Сұрақтар бойынша қысқаша мәлімет

Гендерлік таптаурын – дегеніміз қарапайым жүйелі, эмоционалды боялған

белгілі бір гендерлік топтың немесе қауымдастың тұрақты бейнесі. Ол, сонымен

бірге   барлық   оның   өкілдеріне   онайлықпен   тарайды.   Гендерлік   стереотипты

анықтағанда   әдетте   оның   тұтастығын,   ашық   бағалаушылығын   және     «қате»

компоненттің   болуымен   сипатталатыныны   айтамыз.   Сонымен   бірге,   гендерлік

таптаурынның   динамикалық   сипаттамасы   болады   –   тұрақтылық,     консерватизім

және   оның   өзгеруіне   бағытталған   кез   келген   ақпаратқа   қарсылық   қабілетті   бар.

Гендерлік таптаурын  анықтауда  оған гендерлік шындықты  бұрмалайтынын  және

адамдардың өзара түсінушілігіне кедергі болатын негативті феномен тән.

Адам   қоғамның  мүшесі   ретінде  түрлі   әлеуметтік   жағдайлардың   өзгеруіне,

түрленуіне   себепші   болады.   Әйел   заты   мен   ер   заты   арасындағы

айырмашылықтарды   ежелгі   философтардың   өздері   ақ   қарастырып,   өз   ойларын

білдіріп  кеткен   болатын.   Платон   ең   алғашқы   болып   әйел  адам  мен  ер   адамның

теңдестігі туралы сөз қозғаған еді. 

Тұрмыстық жағдайларға байланысты қоғамда әйел мен еркекке байланысты

қалыптасқан   стереотиптер   көп.   Стереотип   деп   қандай   да   болмасын   құбылысқа

байланысты көпшіліктің қалыптастырған сипаттамасын түсінеміз. Әр елдің өзіне

тән   осындай   әйел   мен   ер   адамға   қатысты   қалыптастырған   стереотиптері   мол.

Өкінішке   орай   осындай   стереотиптер   әйел   болсын,   ер   болсын   оларға   кейде

тұлғалық потенциалын толықтай көрсетуге бөгет жасайды.

Әдебиет [1,2.]

Мультимедиялық сүйемелдеу

1) ABBYY Fine Reader;

2) Microsoft Offise;

3) AVAST Free Antivvirus;

3   тақырып.  Гендерлік   әлеуметтенудің   және   гендерлік   бірегейліктіің

концепциясы.

Тұтас  педагогикалық  процесте   оқушы   тұлғасының   базалық   мәдениетін

қалыптастыру.

Жоспар

1) Жыныстық рөл және оның мәнін сипаттау..

2) Жыныстық ролдік әлеуметтенудің негізгі мәселелері.

Сұрақтар бойынша қысқаша мәлімет

Адам   психологиясы   және   жүріс-тұрысының   әртүрлі   айырмашылықтарын

белгілегенде ажыратудың бір негізі  - ол гендерлік фактор, басқаша айтқанда әйел

және   ер   адам   арасындағы   айырмашылықтар.   Көптеген   адамдар   осы

айырмашылықтар ер және әйел адам ағзаларының генетикалық, анатомиялық және

физиологиялық   өзгешеліктермен   себептелінеді   деп   санайды.   Екі   жыныс

ұқсамастығы   көптеген   аңыздарда,   қандай   болмасын   ұлт   дәстүрлерінде,   әдебиеті

мен   мәдениетінде   бейнеленеді.   Әртүрлі   әлеуметтік   ұжымдарда,   институттарда,

ұйымдарда,   мысалы   әскери,   құқықтану,   тәрбиелеу   мен   оқыту   мекемеерінде

жыныстық аспект аңызды орынға ие болады. 

Бірақ   ер   адам   мен   әйел   адам   арасындағы   ерекшеліктер   тек   ғана   денелік

айырмашылықтармен шектелінбейді. Конституциялық аспекттің сыртында мәдени-

әлеуметтік аспектке де көңіл қою қажет. Биологиялық айырмашылықтармен бірге

әлеуметтік-психологиялық ерекшеліктер де гендерлік өзгешелікті себептейді.

Әдебиет [1,2]

1) ABBYY Fine Reader;

2) Microsoft Offise;

3) AVAST Free Antivvirus;

4   тақырып.  Гендерлік   стратификация   -   түрлі   гендерлік   теориялық

позициялардан. 

Жоспар

1) Гендерендерік стратификация түсінігі.

2) Бұқаралық   және   жеке   өмір   саласында   ерлер   мен   әйел   адамдардың

жағдайы

Сұрақтар бойынша қысқаша мәлімет

Гендерлік   психология   әртүрлі   гендерлік   қауымдардың,   топтардың,

ұжымдардың психологиялық көріністерін, яғни олардың көңіл – күйін, қоғамдық

пікірін, еліктеуін, т. б. топтар мен ұжымдардағы адамдар арасындағы өзара қарым –

қатынастар сипатын, олардағы жеке адамның алатын орнын зерттейді.

Қазіргі таңда әлі де болса бұл ғылымның анықтамасы жасалына қойған жоқ.

Көбінесе, гендерлік психологияның пәні әртүрлі гендерлік топтарға біріктірілген

адамдардың қарым- қатынасының заңдылықтарын, және де сол топтардың өзінің

психологиялыық сипаттамаларын  зерттейтін ғылым деген  қөзқарас басым.

Принциптер   жалпы   ғылымның   ,сол   ғылымның   жалпы   ғылыми   және   де

жекелік   прициптері   болып   табылады.   Гендерлік   психологияның   принциптері

жекелік принциптер қатарына жатады. Ол, жалпы ғылыми емес, нақтыланған және

толықтырылған психология ғылымдарының принциптерінен тұрады.

Әдебиет [1,2.]

Мультимедиялық сүйемелдеу

1) ABBYY Fine Reader;

2) Microsoft Offise;

3) AVAST Free Antivvirus;

5 тақырып. Адам құқығы жүйесінде гендерлік қарым-қатынас.

Жоспар

1) Ерелер мен әйел адамдардың құқығы.

2) Ерлер мен әйел адамдар құқығын бұзу, кемсіту, зорлау мәселесі бойынша

халықаралық және қазақстандық нормативті-құқытық актілер.

Сұрақтар бойынша қысқаша мәлімет

Жалпы дүниежүзі бойынша әйел мен ер адамдардың құқығы бірдей болып

саналады. Гендерлік теңдестік еуропа елдерінде біздің елмен салыстырғанда едәуір

жақсы дамыған. Дегенмен, халық арасында гендерге байланысты өзгешеліктер әлі

де орын алып, ерлер мен әйелдер теңдестігі іс жүзінде толық қамтылмаған деуге

болады. 

Гендерлік   қатынастардың   сипатына   көптеген   факторлар   әсер   етеді,   соның

ішінде діни ұстанымдар мен нанымдардың мағынасы өте зор. Ұлттық тәлім тәрбие

де   ерекше   рөл   атқарады.   Осылардың   нәтижесінде   әйел   адамдардың   құқығы

көбінесе   зорлыққа   ұшырайтындығын   көріп   отырмыз.   Осы   салада   әйел   адамды

қажетті   білімдермен   қаруландыру,   ерлерді   әйел   адамдардың   құқығын   қорғауға

ынталандыру секілді жұмыстар қоғам арасында өз мәрелеріне жетуде.

Әдебиет [1, 2]

Мультимедиялық сүйемелдеу

1) ABBYY Fine Reader;

2) Microsoft Offise;

3) AVAST Free Antivvirus;

6   тақырып.  Еңбек   нарығы   мен   жұмыспен   қамту   саласында   гендерлік

мәселелер.

Жоспар

1) Еңбек нарығындағы гендерлік тенденциялар.

2) Еңбек   нарығында   гендерлік   тенденцияны   анықтау   үшін   нормативті-

құқықтық актілер мен статистикалық мәліметтерге талдау.

Сұрақтар бойынша қысқаша мәлімет

Еңбек нарығында гендерлік тенденцияларға байланысты өзгерістердің болып

жатқанын қазіргі кезде айқын көріп отырмыз. Осыдан жиырма, отыз жыл бұрын

басшылық   көбінесе   ер   адамдардың   қолында   болатын.   Гендерлік   өзгерістердің

болуы   әйел   адамдар   арасында   білімділік   жағынан   жақсы   нәтижелердің   айқын

көрінуімен байланысты. Тек қана тұрмыстық жаңдайда емес, қызмет жағдайында

да  жақсы   нәтижелер   көрсете   алған  әйел   адамдарға,   қазіргі   уақытта,   карьералық

сатымен жоғары көтерілуге жол ашыллы.

Адамның   кәсіпкер   ретінде   қалыптасуын   талдау   үшін   біз   гендерлік

әлеуметтену, біртектілену, гендерлік рольді игеру сияқты түсініктермен танысқан

жөн болады.

Гендерлік әлеуметтену – ер  адам мен әйел адам   түсініктеріне байланысты

болатын   адамның   белгілі   жүріс-тұрысқа,   әрекетке,   үйренуі,   құндылықтарды,

міндеттерді игеруі. Гендерлік әлеуметтену ер адам мен әйел адам орны және рөлі

туралы   мәдени   ұғымдарға   сәйкес   нормаларды,   жүріс-тұрыс   ережелері   мен

бағдарларды игеру процесі болып табылады.

Әдебиет [1,2]

Мультимедиялық сүйемелдеу

1) ABBYY Fine Reader;

2) Microsoft Offise;

3) AVAST Free Antivvirus;

7 тақырып. Отбасы мен некеде гендерлік қарым-қатынас.

Жоспар

1) Отбасындағы гендерлік қатынас мазмұны.

2) Әлеуметтік   өзгерістердің   отбасылық   қарым-қатынасқа   және   ролдерді

бөлуге әсер ету факторлары.

Сұрақтар бойынша қысқаша мәлімет

Гендерлік роль – гендер ұғымына байланысты әлеуметтік күтулер, жынысқа

байланысты адам әрекетінің, статустарының, құқықтар мен міндеттерінің бөлінуі.

Гендерлік   роль   жүріс-тұрыста,   адамның   құндылықтарында,   мінез-құлқысында

көрінеді.

 Әйел мен ер адамдардың жыныстық рольдік біртектіленуі тәрбие, оқу және

бұқаралық ақпарат арқылы енетін жыныстық рольдік стериотиптердің қысымының

әсерінен қалыптасады және өзгереді. Белгілі бір мамандықты таңдау барысында

әйел   мен   ер   адамдардың   құқықтарының   теңдігі   жарияланса   да,   тарихи   жолмен

қалыптасқан  “  ер  ”  және  “  әйел  ”  адамға  тән  мамандықтар   туралы   стериотипті

пікірлердің әсері әлі де жойылмаған.

1960 жылдары сипатталған ер адамға тән бейне осы уақытқа дейін сақталған

және   ол   кәсіби   компетенция,   рационалды   ойлау   мен   белсеңді   өмірлік

позициясымен байланысты қасиеттерге ие болады, ал әйел адамға тән қасиеттер

жиынтығы әлеуметтік және коммуникативті дағдылармен байланысты.

.

Әдебиет [1,2]

Мультимедиялық сүйемелдеу

1) ABBYY Fine Reader;

2) Microsoft Offise;

3) AVAST Free Antivvirus;

8 тақырып. Әлеуметтік жұмыстың гендерлік аспекттілері.

Жоспар

1)

Қазақстандағы әлеуметтік жұмыс сипаты

.

2)

Әлеуметтік жұмыстың гендерологиямен байланысы.

Сұрақтар бойынша қысқаша мәлімет

Қазақстан Республикасының әлеуметтік қызмет саласы соңғы он жылдықта

едәуір   жұмыс   аймағын   қамтып,   адамдарды   салауатты   өмір   сүру   салтына

белсенділікпен тартуда. Әр облыс орталықтарында зорлық шеккен әйел азаматтар

мен балаларға арналған орталықтар мен көмек беру салалары жұмыс істеуде. Жас

отбасына   көмек   ретінде   мемлекет   тарапынан   субсидиялар   мен   түрлі   қаржылай

көмек қарастырылғанмен мәселелер түбегейлі шешілді деуге әлі ерте.

Гендерлік   саясат   пен   гендерлік   қатынастардың   өзгеруі   бұқаралық   ақпарат

арқылы насихаттау жұмысының қарқынды жүруімен байланысты. Дегенмен, әйел

затының   өз   құқығын   толық   қорғай   алмайтындығы   гендерлік   теңдестіктің

орнығуына бөгет етеді.

Әдебиет [1,2]

Мультимедиялық сүйемелдеу

1) ABBYY Fine Reader;

2) Microsoft Offise;

3) AVAST Free Antivvirus;

7.Тәжірибешілік сабақтар, олардың сағат көлемі

Тақырып 1 Курстың пәні, міндеттері, құрылымы және негізгі түсініктері.

Жоспар

1. Феминология қоғамда әйел адамдардың орны мен ролі туралы ғылым.

2. Гендерология ғылыми пән ретінде.

3. Ресейде гендерді зерттеудің институциализациясы.

Тапсырмалар:

1.   Феминология   ғылымына   берілген   анықтаманы   көшіріп,   жазып,

түсіндіру.

2.  Ресейдегі гендерлік институционализациясын сипаттап эссе жазыңыз.

3.  Гендер,   сексизм,   патриархат,   кемсіту,   андроцентризм,   стереотип,

гендерлік зерттеулер ұғымдарына анықтама жазу.

Тапсырмаларды   орындау   бойынша   әдістемелік   нұсқаулар.

Тапсырмаларды орындау кезінде ұсынылған ақпаратты мұқияттылықпен зерделеп,

тек қана ең қажеттісін теріп жазу керек. Сөйлемдер мазмұны жағынан толық және

мағыналы   болғаны   дұрыс.   Тапсырмаларды   толық   орындап   болғаннан   кейін

ұсынылған   әдебиеттен   қолданыста   болған   басқа   қосымша   әдебиеттің   атауын,

басылымын, авторын көрсетіп, пайдаланылған сайт атауы мен электронды адресін

тапсырма соңында көрсеткен жөн. 

Әдебиет  [1, 2]

Тақырып 2 Гендер қоғамдық феномен ретінде. 

Жоспар

1. Қоғамда маскулиндік пен феминдіктің бейнесі мен типі.

2. Бұқаралық мәдениетте гендер репрезентациясы.

3. Пікірталас өткізу «Заманауи қоғамда ер мен әйел адам ролі»

Тапсырмалар:

1. Берілген сұрақтардың әр қайсысына қысқа нұсқа жауап жазу;

2. Негізгі   түсініктер:   маскулиндік,   феминдік,   гендер   репрезентациясы,

гендерлік   қарым-қатынас,   гендерлік   мәселе,   гендерлік   ролдер,   оларды  қалай

түсінесіз.

Тапсырмаларды   орындау   бойынша   әдістемелік   нұсқаулар.  Ұсынылған

әдебиет көзімен жұмыс істеу барысында түсінуге күрделілік туғызатын жерлерін

толық меңгеру үшін анықтамалық сөздіктермен қолдануға болады. 

Әдебиет [1, 6]

Тақырып 3 Гендерлік әлеуметтенудің және гендерлік бірегейліктіің 

концепциясы.

Жоспар

1. Түрлі жыныстағы балалар әлеуметтенуінің тарихи, этнографиялық және

әлеуметтік-мәдени аспектілері.

2. Заманауи қоғамда жыныстық персонализация мәселесі.

3. Қазақстандық отбасыларда тәрбенің гендерлік стереотиптері.

Тапсырмалар: 

жыныстық   персонализация,   жыныстық   ролдік

стереотипизация,   жыныстық   дамудың   деформациясы,   гендерлік   әлеуметтенудің

агенттері, гендерлік әлеуметтену ұғымдарына анықтама беріңіз.

Тапсырмаларды   орындау   бойынша   әдістемелік   нұсқаулар.  Ұсынылған

әдебиет көзімен жұмыс істеу барысында түсінуге күрделілік туғызатын жерлерін

толық меңгеру үшін анықтамалық сөздіктермен қолдануға болады. 

Әдебиет [1, 2]

Тақырып 4 Гендерлік стратификация - түрлі гендерлік теориялық 

позициялардан.

Жоспар

1.   Ресей,   Қазақстан   және   шет   ел   тарихында   ер   мен   әйел   адам   жағдайын

салыстырмалы-тарихи талдау.

2. Ерлер мен әйел адамдардың құқықтық және фактілік теңдік мәселесі.

Тапсырмалар:

1. Ресей, Қазақстан және шетел тарихындағы ер мен әйел адам жағдайын

салыстырмалы тарихын көрсететін кесте құру.

2.   Сұрақтардың әр қайсысына толық жауап дайындаңыз.

Тапсырмаларды орындау бойынша әдістемелік нұсқаулар.  Тапсырманы

орындау үшін Білім беру туралы заңын өте зарделілікпен қарастырып,мағынасын

ашуға тырысыңыз. 

Әдебиет [1, 6]

Тақырып 5 Адам құқығы жүйесінде гендерлік қарым-қатынас.

Жоспар

1. Әйел адамдарға қатысты кемсітушіліктің барлық формаларын жою туралы

БҰҰ конвенциясы.

2. Түрлі жыныс пен жастан құралған топтардың еңбегін регламенттеу туралы

Еңбектің халықаралық ұйымы конвенциясы.

3.   ЮНЕСКО   –   ның   білім   беруші   және   әлеуметтік-мәдени   жобаларында

гендерлік факторды есепке алу.

4. ҚР Конституциясында, Отбасылық, Қылмыстық, Азаматтық, Тұрмыстық 

Кодексте гендерлік қарым-қатынасты реттеу және Қазақстан Республикасының 

Заңнамасы.

Тапсырмалар:

1. Адам   құқығы,   халықаралық   құқық,   еңбектің   халықаралық   ұйымы,

конвенция,   декларация,   гендерлік   қарым-қатынас,   азаматтық   құқық,

дискриминация (кемсіту) ұғымдарына анықтама беріңіз.

Тапсырмаларды орындау бойынша әдістемелік нұсқаулар. ҚР Ата заңын

мұқияттылықпен   зерттеп,   әйел   мен   ер   адамдардың   қарым   қаынасын   реттейтін

заңдарды ерекше зерделілікпен қарастырған жөн. 

Әдебиет [2,8]

Тақырып   6  Еңбек   нарығы   мен   жұмыспен   қамту   саласында   гендерлік

мәселелер. 

Жоспар

1. Отандық еңбек нарығында негізгі тенденцияларды анықтау.

2. Жұмыссыздықтың гендерлік аспектілері.

3. Өндірісте еңбектің ауыр, қауіпті және зиян шарттарында жұмыс істейтін 

әйел адамдардың еңбегін қорғау.

Тапсырмалар:

1. Жұмыссыздықтың гендерлік аспектілерін жазып көрсетіңіз.

2.    Әйел еңбегінің әділ бағаланбау мысалдарын келтіріңіз.

Тапсырмаларды   орындау   бойынша   әдістемелік   нұсқаулар.

Тапсырмаларды зерделілікпен орындау керек. Қысқаша жазылған жауап мазмұны

жағынан кең, мағынасы жағынан айқын болуы тиіс.

Әдебиет [1, 2,3,4]

Тақырып 7 Отбасы мен некеде гендерлік қарым-қатынас.

Жоспар

1.   Заманауи   қазақстандық   отбасыларда   ер   мен   әйел   адамдардың   өмірлік

стратегиясы.

2. Заманауи отбасында басшылық пен тәуелділік қарам-қатынасы.

3.   Жұмыс   істейтін   ерлі-зайыптылармен   кәсіби   және   отбасылық   ролдерін

үйлестіру.

Тапсырмалар;

1  Отбасының құлдырауына әкелетін факторларды сұлба ретінде көрсетіңіз.

2   Әлеуметтік адаптация ұғымды талдаңыз.

Тапсырмаларды   орындау   бойынша   әдістемелік   нұсқаулар.

Тапсырмаларды   орындау   үшін   бұқаралық   ақпарат   көздерінің   статистикалық

мәліметтерімен пайдаланыңыз.   

Әдебиет [2,3]

Тақырып 8 Әлеуметтік жұмыстың гендерлік аспекттілері.

Жоспар

1. Халықты әлеуметтік қорғау мазмұнында және ұйымдастыруда гендерлік

аспектілерді есепке алу.

2. Әлеуметтік қызмет көрсетуді ұйымдастыру барысында гендерлік факторды

есепке алу.

3.   Әлеуметтік   қызметкердің   клиентпен   әңгімелесу   барысында   гендерлік

аспектіні есепке алу.

4. Ерлер мен әйел адамдармен әлеуметтік жұмыс формасы мен әдістері.

Тапсырмалар;

1. Әр сұрақ бойынша жауап дайындаңыз.

2. Гендерлік   тұрғы,   зорлық-зомбылық,   әлеуметтік   қызмет   көрсету,

дағдарыстық   орталық,   гендерлік   бағдарланған   әлеуметтік   жұмыс   ұғымдарына

анықтама жазыңыз.

Тапсырмаларды   орындау   бойынша   әдістемелік   нұсқаулар.  Екінші

тапсырманы орындау үшін студент барлығын аса мұқияттылықпен зерделегені жөн

болады. 

Әдебиет [2,5,8]

8. МӨЖ жұмыстарына тапсырмалар

Тақырып 1 Гендерология және феминология.

Тақырып бойынша МӨЖ тапсырмалары

1. Келесі сұрақтарды өндеу керек:

1) Соңғы жылдары «Социологические исследования» журналында жарыққа

шыққан   мақалалар   материалы   бойынша   гендерлік   зерттеулерге   контент-талдау

жасау.   Өткізілетін  зерттеулер  тақырыбы,   таңдалған  әдістер,   негізгі   гипотеза  мен

қорытынды туралы қорытынды жасаңыз.

2)   Клиенттермен   жұмыста   гендерлік   факторды   есепке   ала,   гендерлік

зерттеулер   материалын   іс-әрекетте   қолдана   отырып   нақты   әлеуметтік   қызмет

тжірибесін   зерттеңіз.   Әлеуметтік   қызмет   жұмысына   арнайы   гендерлік

бағдарламаны ендіру бойынша әлеуметтік жоба ұсыныңыз.

3)   Ерлер   мен   әйел   адамдарға   арналған   арнайы   басылымдарлы   талдаңыз,

тақырыптарды,   материалды   ұсыну   формасын,   оларда   ерлер   мен   әйел   адамдар

бейнесін бейнелеуін салыстырыңыз.

2.   Қазақстан  ғалымдарының  гендерология  ғылымы   бойынша  мақалаларын

оқу, осы салада аса зор үлес қосқандардың есімдерін және еңбектерін қарастыру.

3.   «Заманауи   қоғамда   ерлер   мен   әйел   адамдар   ролі»   тақырыбына   эссе

жазыңыз.   Келесі   сұрақтарға   жауап   беріңіз:   Түрлі   жыныс   өкілдерінің   әлеуметтік

және   биологиялық   арналуы   қандай?   Маскулиндік   және   фемининдік   тәртіптің

стереотиптері бар ма, олар қалай байқалады, жеке адам тағдырына қандай деңгейде

ықпал   етуі   мүмкін?   Заманауи   балалар   мен   ересектердің   гендерлік   әлеуметтену

спецификасы неден құралады?

4. С.Бемнің жыныстық ролдік сауалнамасы көмегімен  психологиялық 

өзіндік диагностиканы өткізіңіз. өз тұлғаңыздың типін анықтаңыз (маскулиндік, 

фемининдік, андрогиндік) және тұлғаның маскулиндік пен фемининдік 

мінездемесінің байқалу деңгейін анықтаңыз.            

Тақырып 2 Гендерлік стереотип.

Тақырып бойынша МӨЖ тапсырмалары

1. Келесі сұрақтарды өндеу керек

1) «Гендерные стереотипы в рекламе» теледидар жарнамалық роликтеріне

контент-талдау жасаңыз.

2)   Гендерлік   теория,   ерлер   мен   әйел   адамдар   ұйымдары   туралы,

материалдарды   қамтитын   Интернеттің   веб-сайттарымен   танысыңыз,   интернетте

гендерлік зерттемелер нәтижесін іздеңіз.

3) Жастар ортасында әлеуметтік зерттемелер негізінде түрлі жыныстағы жас

ресейліктердің   қоғамдық   пікірлеріндегі   (ұстанымдары,   ерекше   ықыласы)

ерекшелікті анықтаңыз және түсіндіріңіз.

2. Еңбектік қарым-қатынасты реттеуші негізгі құжаттарға талдау жасаңыз.

Талдау негізінде сұраққа жауап беріңіз: Жұмысқа қабылдау барысында және жұмыс

орнында ерлер мен әйел адамдар арасында қандай да бір ерекшелік бар ма? Егер иә

болса,   онда   қандай?   Жалпы   жұмысшыларға   арналған   жұмыспен   байланысты

қандай   жеңілдіктер   бар?   Мысалы   жыл   сайынғы   демалыс   күндері,   аурууымен

байланысты демалыс күндері, мүгедектік немесе кәрілікке байланысты жеңілдіктер

секілді жеңілдіктерді ерлер мен әйел адамдар тең ала ма? Отбасылық міндеттерді

бірдей деңгейде орындайтын жұмыс істейтін ерлер мен әйел адамдарға демалыс

алу мүмкін бе? Түрлі жыныстағы адамдардың қтысуын шектетін жұмыстың ерекше

түрі бар ма? Бұндай өзгерстер азаматтар мүмкіндігіне қалай әсер етеді?

 

9.   Оқу   бағдарламасындағы   қиын   сұрақтар.  Халық   денсаулығы   жайлы

статистикалық   материалды,   медициналық-әлеуметтік   бағдарламалар   туралы

ақпаратты талдаңыз. Талдау негізінде қорытынды жасап, келесі сұрақтарға жауап

беріңіз: Елімізде ерлер мен әйел адамдар өлімі мен ауруларының негізгі себептері

қандай?  Халықпен   медициналық-әлеуметтік   жұмыста   гендерлік   аспект   қалай

есептеледі?.

10. МОӨЖ кеңес беру кестесі 

№ Сабақ түрлері

дүйсенбі

сәрсенб

і

сейсенб

і

бейсенбі жұма

сенбі

1.

Дәріс

 

сұрақтары

бойынша кеңес беру

12.35

13.25

2.

Тәжірибелік

12.35

сұрақтары   бойынша

кеңес беру

13.25

3.

СӨЖ

 

сұрақтары

бойынша кеңес беру

12.35

13.25

4.

Курстық

 

жұмыс

сұрақтары   бойынша

кеңес беру

-

12.35

13.25

-

-

-

5.

Тест

 

сұрақтары

бойынша кеңес беру

12.35

13.25

Бүкіл кеңес беру ағымдағы семестрдің МОӨЖ кестесі бойынша өткізіледі

11. Магистранттардың тапсырмаларды істеу және тапсыру кестесі

Дәріске,   тәжірибелік,   зертханалық   сабақтарына   қатынасу   0-100   балмен

бағаланады. 

Тапсырмаларды орындау және тапсыру кестесі

№

Жұмыс

түрі

Тақырыптар

Ұсыныл.

әдебиеттер

Орындау

мерзімі

Бақылау

түрі

Тапсыру

мерзімі

1

2

3

4

5

6

7

1

Тапсырман

ы орындау

Тақырыптық жоспарға сәйкес

[1]

3  апта

Конспект

4 апта

2

Тапсырман

ы орындау

Тақырыптық жоспарға сәйкес

[1]

2 апта

Конспект

2 апта

3

Аралық 

бақылау

Тақырыптық жоспарға сәйкес

[1]

2 апта

жазбаша

8 апта

4

Тапсырман

ы орындау

Тақырыптық жоспарға сәйкес

[1]

1 апта

Конспект

9 апта

5

Тапсырман

ы орындау

Тақырыптық жоспарға сәйкес

[4]

1 апта

Конспект

11 апта

6 

Тапсырман

ы орындау

Тақырыптық жоспарға сәйкес

[4]

1 апта

Конспект

12-13

апта

7

Тапсырман

ы орындау

Тақырыптық жоспарға сәйкес

[4]

1 апта

Конспект

14 апта

8

Тапсырман

ы орындау

Тақырыптық жоспарға сәйкес

[4]

1 апта

тест

15 апта

12. Оқушыларды бағалау көрсеткіштері 

Пән   оқуы   тест   түріндегі   емтиханмен   аяқталады.   Ол   үшін   міндетті   түрде

барлық жоспарланған тапсырмаладды орындау керек. Әр тапсырма 0-100 балмен

бағалады.

Жіберу   рейтингі   барлақ   ағымда   орындалған   тапсырмалардан   алынған

бағалардың   орташа   мәніне   тең   болады.   Қортынды   бақылауға   пән   бойынша

жоспарланған тапсырмаларды орындаған, 50 балдан кем емес бағасы бар студент

жіберіледі.

Магистранттың   пән   бойынша   жетістігіИ-   қортынды   көрсеткішпен

бағаланады.   Ол   РД   Жіберу   рейтингі   және   Е   емтихан   салмақтары   ескерілген

бағалардан шығарылады:

И = РД*0,6 + ИК*0,4

Бағалар   салмақтары   жыл   сайын   унивверситеттің   Ғылыми   кеңесінде

тағайындалады: РД 0,6 кем емес, ал ИК 0,3 кем емес. Бағасында жетекшінің пікірі

ескертіледі

Курстық   жұмыс   (жоба)   комиссия   алдында   қорғаланады,   бағалары

студенттердің   комиссияға   көрсеткен   біліммен   біліктеріне   және   жетекшілерінің

бағасына байланысты болады.

Магситранттың   қортынды   бағасы   саналады   егер   пән   бойынша   жіберу

рейтингісінде және қортынды бағасында балдары жеткілікті болады. Егер студент

себепсіз   қортынды   бағалау   шарасына   қатыспаса   оған   «жеткіліксіз»   деген   баға

койылады.

Емтихан   және   аралық   бағалау   нәтижесі   тапсырған   күні   немесе   ертеңінде

студенттерге   жеткізіледі.   Барлық   бағалауда   әрқашан   0-100   балдық   шкала

қолданылады.

Пән бойынша студенттердің жетістіктері, яғи білімдері, біліктері, дағдылары,

құзыреттілігі   әріптік,   оған   сәйкес   сандық   және   қалыптасқан   бағалау   жүйсімен

айқындалады

Әріптік жүйе

Оған сәйкес

сандық

эквивалент

Балддық

көрсеткіштер

Қалыптасқан бағалар

A

4,0

95-100

өте жақсы 

A-

3,67

90-94

B+

3,33

85-89

жақсы

B

3,0

80-84

B-

2,67

75-79

C+

2,33

70-74

жеткілікті

C

2,0

65-69

C-

1,67

60-64

D+

1,33

55-59

D

1,0

50-54

F

0

0-49

жеткілісіз

13. Оқытушының талаптары, саясаты және процедурасы

Аудиториялық   сабақтарға   студенттер   міндетті   түрде   қатынас   керек.   Егер

себепсіз қатынаспаса деканат қадағалаған мезгілде дербес түрде өзі өту керек. Ең

көбі екі сабақ себепсіз босатуға рұқсат. Екі кешігіп келі бір сағатқа теңестіріледі.

Егер   студент   екі   сабақтан  артық   қатынаспаса  оқытушы   ондай  студентті   себепін

анықтауға дейін сабаққа жібермеуі құққықты.

Осы   ағымның   студенті   еместер   бөгде   кісілерге   дәрістер   тыңдауға   тыйым

салынады.

Жоспарланған оқу жұмыстарын мезгімімен тапсыру керек, ең ақырғы мезгл –

сессияға үш кун қалған мерзімімен шектеледі. Барлық жоспардағы жұмыстарды

және   курстық   жұмыстарды   тапсырмай   студент   пән   бойынша   емтиханға

жіберілмейді.

Магистрантқа   міндетті   түрде   қатыспаған   әр   сабақты,   тақырыпты   дербес

қайталап өту керек. 

Магистранттың   оқу   жетістіктері   тестпен   немесе   жазба   жұмыстарымен

анықталады. Тест алдынала ескерту сіз өтуі мүмкін.

Оқытушымен   жетекшеленген   МОӨЖ   келесі   негізгі   төрт   функциыны

орындауды талап етеді.

Бірінші – пән бойынша алданала оқытушымен берілген мәліметті зиян қойып

қабылдауды.

Екінші функция – оқытушының нұсқауымен пән бойынша үй тапсырмасын,

бақылау және курстық жұмыстарын орындайды, оқулықтарды оқиды. Осы кезеңде

студент өзінің қиналатын сұрақтарын анықтап, өзін өзі тәртіпке шақыру қажет.

Магистранттардың үшінші функциясы – қиналатын сұрақтарын шешуге жол

іздейді,   өзінің   көзқарасын   анықтап,   болжау   жасайды   оқытушыға   сұрауға

дайындалады.

Төртінші   функция   –   студент   толық   оқытушыдан   консультация   алып,   пән

бойынша мәлметін толықтырады.

14. Әдебиеттер тізімі:

Негізгі:

1. Петрова Р.Г. Гендерология и феминология: уч.пос., 2009. – 272 с.

2.   Коленко   Л.В.   Библиотечный   коллектив:   гендерный   ракурс:   научно-

практич. пос., 2010 – 79 с.

3. Мужчины и женщины Казахстана: стат.сб. – Астана, 2010 – 99 с.

4. Павлодар облысының әйелдері мен ерлері: стат.жинақ,  2009ж. -48 б.

Қосымша:

5.   2006   жылы   еңбек   статистикасындағы   гендерлік   айырмашылық.   –

Павлодар,2007 – 12 б.

6. Антонов А.И. Микросоциология семьи. – М.: ИНФРА – М, 2005.-368 с.

7.Лисовский В.Т. Молодежь: любовь, брак, семья. – СПб.: Наука, 2003. – 368

с.

8.Федотова Ю.В. Проблема понимания кризиса семьи // Социс. –2003. - №

11. – С. 137-140.

Интернет көздері:

1.

http://netoteka/ru/cgi-bin/teka.pl/event/content_id

 

2.

http://rbip.bookchamber.ru

3.

http://www.

 

 akmeolog

 

 .ru

4.

http://www.auditoriumru/books

5.

http://www.hrm.re/db/b2

6.

http://www.libcsu.ru/news

7.

http://www.psycheya.ru/lib/met_us.1.html

15. Мультимедиа сүйемелдеу тізімі

Бағдарламалық сүйемелдеу

1) ABBYY Fine Reader

2) avast Free Antivvirus

3).Microsoft Offise

4) Инетрактивті тақта

Syllabusпен 

танысу парағы 

Түрі

Ф СО ПГУ 7.18.4/21

SYLLABUSТЫ АЛУ ЖӘНЕ ТАНЫСУ ПАРАҒЫ 

Құжатпен танысқанның 

АЖТ

Топ 

Құжатпен танысу

күні

Қолы