Пәннің ОҚУ-Әдістемелік кешені «Физиканы оқыту теориясы» «5В011000 – Физика» мамандығы үшін ОҚУ-Әдістемелік материалдары


Барлық сабақта оқушыларды оқу процесіне белсене қатыстыру, оларды өздігінен білім алуға үйрету қажет. Әрбір сабақ тиімді болуға тиіс



жүктеу 0,85 Mb.
бет7/21
Дата21.12.2019
өлшемі0,85 Mb.
#24746
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   21

Барлық сабақта оқушыларды оқу процесіне белсене қатыстыру, оларды өздігінен білім алуға үйрету қажет. Әрбір сабақ тиімді болуға тиіс.

Сабақтардың тиімділігі: біріншіден, оқушылардың алған білімдерінің, шеберліктері мен дағдыларының тереңдігіне және беріктігіне қарап; екіншіден, жалпы сыныптың және жекелеген оқушылардың материалды меңгеруіне кеткен уақытқа қарап; үшіншіден, тәрбиелік міндеттерді шешуге ғылыми көзқарасты қалыптастыруға және оқушыларды жан-жақты дамытуға сабақтың қалай көмектесетініне қарап бағаланады.

Материалды меңгеру сапасы: сабақта қолданылатын оқу материалын баяндау әдістеріне, оқушылардың оқу әрекетін ұйымдастыру тәсілдеріне, олардың білімдерін, дағдылары мен шеберліктерін тексеру фомаларына байланысты.

Оқыту әдістерінің және оқушылардың сабақтағы әрекетінің алуан түрлілігі, оларды шебер пайдалану – физиканы оқыту процесінің тиімді болуының аса маңызды шарттарының бірі. 1-кестеде сабақта оқушылардың іс-әрекетін ұйымдастыру негіздері көрсетілген.

Сабақтың мақсаты мен мазмұнына қарай мынадай бірнеше түрлерге бөлуге болады:

а) жаңа оқу материалын түсіндіру сабағы;

ә) білімдерді бекіту және практикалық іскерліктерін қалыптастыру сабағы;

б) аралас сабақ;

в) білімдерді жалпылау және жүйелеу сабағы;

г) оқушылардың білімдерін және іскерліктерін бақылау сабағы.

Бұл сабақтардың барлығының ортақ мақсаты – оқушыларға ұғымдарды меңгерту болып табылады.

Әрбір сабақтың өзіне тән құрылымы болады (2-кестеде көрсетілген).

1-кесте

Сабақта оқушылардың іс-әрекетін ұйымдастыру негіздері

Әдістемелік негіздері

Сезім арқылы қабылдау – абстракциялық ойлау – практикада қолдану

Психологиялық негіздері

Оқу материалдарын дайындау

Саналы түрде қабылдауларын және түсінулерін ұйымдастыру

Оқу материалын есте сақтау және игерулерін ұйымдастыру

(1 деңгей)

Алған білімді таныс жағдайға қолдануларын ұйымдастыру

(2 деңгей)

Білімді жаңа жағдайға қолдануларын ұйымдастыру

Дидактикалық негіздері

Жаңа материалды өтуге дәлел келтіру, білімдерді өзектендіру

Оқу материалдарын құрылымдық-логикалық сызба, жоспарлар, тірек конспектілері неегізінде баяндау

Меңгерудің 1-деңгейін бағалау және сұрау, бекіту

Жаттығу, лабораториялық жұмыстар, игерудің 2-деңгейін бағалау

Стандартты емес есептерді, оның ішінде экспериментті игерудің 3-деңгейін бағалау

Әдістемелік негіздері. Оқытудың әдіс-тәсілдерін таңдау

Әңгімелесу, қызықты тәжірибелерді демонстрациялау, есептерді шығару. Мәселелік сұрақтар қою, тарихи және ғылыми материалдар енгізу

Лекция, түсіндіру, әңгімелесу, демон. тәжірибелер, кестелер, кинофрагмент, тақтаға, дәптерге жаздыру, ойша экспериментпен байланыстыру

Оқулықпен жұмыс, дәптерге жазу, әңгімелесу. Есептер шығару, кестелер, графиктер, суреттермен және т.б.жұмыстар

Есептер шығару, оқулықпен жұмыс, фронталь тәжірибелер

Әртүрлі есептер шығаруды және жаттығуларды, оқушылардың өзіндік жұмыстарын ұйымдастыру

2-кесте

Сабақтың түрлері және құрылымы

Сабақтың түрлері

Сабақтың кезеңдері

Жаңа материалды өту сабағы

Өтілетін материалды актуалдау, өзектілігін, маңыздылығын айту және дәлелдер, себептер келтіру

Жаңа білімдерді қалыптастыру (10-15 мин).

Бекіту, жаттығу, игерудің 1-деңгейін бағалау (15 мин).

Үй тапсырмасын беру. Сабақты қорыту (3-5 мин).

Алған білімдерін бекіту, іскерліктері мен шеберліктерін қалыптастыру сабағы

Өтілетін материалды игерудің 1-2 дәрежесінде қайталау, бағалау (10-15 мин).

Өздерінде бар білімдеін дамыту және жаңа іскерліктерді қалыптастыру (10-15 мин, 2-3 деңгейі).

Білімдері мен іскерліктерін жаңа жағдайларға пайдалану (3-деңгейі, 15-мин).

Үй тапсырмасын беру. Сабақты қорыту (3-5 мин).

Барлық мақсат біріктіріліп қойылған аралас сабақ

Өткенді қайталау, білімдерін бағалау (10-15 мин).

Жаңа білімді қалыптастыру (10-15 мин).

Білімдеін бекіту және бағалау (1-деңгей, 5-7 мин).

Іскерліктерін дамыту (3-10 мин).

Үй тапсырмасын беру. Сабақты қорыту (3-5 мин).

Білімдерін талдап қорыту және жүйеге келтіру сабағы

Өтілетін білім бойынша теориялық материалды қайталау және талдап қорыту (15-20 мин).

Білімдері мен шеберліктерін күрделі жағдайларға қолдану (20-25 мин).

Үй тапсырмасын беру. Сабақты қорыту (3-5 мин).

Алған білімдерді тексеру сабағы

Бақылау жұмысы немесе физикалық диктант, топтап сұрау т.б. игерудің барлық деңгейлері бойынша білімдерін тексеру және бағалау мақсатында өтіледі

Оқыту процесіндегі мұғалім іс-әрекетінің құрылымы

Физика мұғалімі педагог ретінде педагогика ғылымының дамуына, физиканы оқыту әдістемесіне, ал физик-маман ретінде физика ғылымының теориясының іс-жүзінде қолданылуына көңіл бөлуі керек. Физика мұғалімінің ой-өрісінің кеңеюі және ұстаздық шеберлікті меңгеруі жалпы педагогикалық мәселелерді игеруімен байланысты. Кейбір әдістемелік мәселелерді мұғалім оқу сабақтарына дайындалғанда шешеді, ал ол шешімнің дұрыстығын тек сабақтарда тексереді. Мұғалімнің дайындық жұмысына мыналар кіреді:

а)жылдық жоспар жасау; ә)тақырыптық жоспар-конспектілер жасау; б)жеке сабақтарға және сыныптан тыс сабақтарға дайындық; в)арнайы ашық сабақтарға дайындалу және оларды өткізу; г)ғылыми конференцияға және педагогикалық оқуларға дайындалу және қатынасу.

Жылдық жоспар жасау. Іс жүзінде жылдық жоспар әдістемелік журналдарда, кейбір әдістемелік нұсқауларда және министрліктің нұсқау хатттарында басылып шығып тұрады. Мұғалім әрбір сынып бойынша жылдық жоспарлар жасауға үлкен көңіл бөліп, сабақтың тек тізімін жасаумен шектелмей, бүкіл оқу жұмысын белгілі бір жүйеде қамтуға тырысады.

Осы мақсатпен әр сыныпқа жыл сайын физиканы оқыту міндеттерін, оның мазмұнын және осы сыныпқа көшірілген оқушылардың білім дәрежесін көрсетіп, мұғалім жоспар жасайды. Оған мыналар кіреді: жаңа материалды оқып үйрену барысында өткенді жүйелі қайталау; әрбір сабақта жаңа оқу материалының мазмұнын нақты жағдайға байланысты қолдану; ашық сабақтар тақырыбын таңдау; әрбір сабаққа дайындалуға тиісті көрнекілік құралдар тізімін жасау; эксперимент және жазбаша бақылау жұмыстарының мерзімдерін шамалау; физикадан қай жерге және қашан экскурсиялар жасауды белгілеу; оқушылардың өндірістік практикасына басшылық жасау; әр класс оқушылары үшін сыныптан тыс жұмыстар ойластыру.

Тақырыптарды әдістемелік талдау. Мұғалімнің алдын ала бірнеше сабаққа яки тарау бойынша жасаған әрбір сабақтың жоспар-конспектісін физикалық-методикалық талдау деп атау қабылданған. Бұл мұғалімнің өзінің пайдалануына арналғандықтан ол оқу бөліміне тапсырылмайды. Бірақ, мектеп директоры, оның оқу ісі жөніндегі орынбасары сабақтың жоспар-конспектісін тексеруге хақылы әрі міндетті.

Педагогикалық тәжірибе алмасу үшін ашық сабақтардың үлкен маңызы бар. Егер бұл сабақтар зерттеу сипатында болса, онда олардың сапасы арта түседі. Ашық сабақ барысында мұғалім мейлі ол әңгіме сабағы, не лабораториялық сабақ, не білім тексеру сабағы болсын өзінің іскерлігін көрсетіп қана қоймауы тиіс. Сонымен бірге әдістемелік шеберлігін де көрсете алады.

Мұғлімнің өз сабағын талдауы. Сабақты талдау мұғлім үшін шеберлік мектебі, кейінгі сабақтарды ұйымдастырудың неғұрлым тиімді тәсілдерін саналы қолданудың шарты.

Дидактикалық категориялар бойынша физика сабағын талдаудың міндеті төмендегілерді анықтау:

1)сабақ дидактикалық принциптер мен оқу тәрбиелік процестерге қойылатын талаптарға, негізгі дидактикалық мақсатқа сәйкес келе ме ?

2)дидактикалық міндеттер тиімді ме және оқушылардың білімін, шеберлігін, дағдыларын жетілдіру мақсатына қол жетті ме?

3)тұтас алғанда сабақтың құрылымы мен ішкі құрамы элементтерінің бірізділігі қандай?

4)оқыту әдістерін ұштастыру көрнекілік пен оқытудың техникалық құралдарын пайдалану сабақтың дидактикалық міндетеріне сай келе ме, оқушылардың танымдық даярлығын жоғары дәрежеге көтере ме, оқыту мен тәрбиені байланыстыруды қамтамасыз ете ме?

5)сол сабақты саралау мен даралау немен сипатталады, өмірмен байланысының мәні неде?

Құрылым элементтері бойынша сабақты талдау төмендегілерді айқындайды:

сабақтың өзектілік сапасы, өздігінен орындайтын жұмыс қаншалықты табысты орындалды, оқушылар қандай физикалық ұғымдарды тереңдетті, қандай жаңа ұғымдарды меңгерді, қандай дағдыларды игерді, бұрынғы білімнің қаншалықты көлемін қайталады, оқушылардың жауаптарының толықтығы қандай, оқушылардың сабақты айтып беруі, материалдың көлемі оқушылардың мұғалімге қоятын сабақтарының мазмұндылығы және қайталана беретін қателерді талдау үшін жағдай жасалды ма, оқушылардың ойлау жұмыс белсенді болды ма, т.б;

2)оқушылардың өздігінен орындайтын жұмысына арналған уақыт жеткілікті ме, мұғалім түсіндіргенде ұғымдар толық ашылды ма, жаңа материалдың бұрын оқып үйренген материалмен байланысы болды ма, оқушылардың ішінен кім және қаншалықты ілгері басты, кім материалды әлсіз меңгерді және келесі сабақта кім көмекті қажет етеді;

3)іскерлік пен дағдыларды қалыптастыру – оқушылардың өздігінен орындайтын жұмысының сапасы, кімде қандай табыстар, сәтсіздіктер болды, оқушылар үй тапсырмасын орындауға әзір ме, т.б;

4)сабақтың қандай элементттері оқушыларға неғұрлым көп тәрбиелік ықпал жасады, келесі сабақта нені күшейтіп, қосымша қандай нақты материалдар келтіру керек, т.б;

Одан әрі мұғалім сабақтың барысында қандай кемшіліктер болғанын, қандай мүмкіндіктерді пайдалана алмағанын нақтылап, әдістемелік және дидактикалық қортынды жасайды.

Физика мұғалімінің негізгі құжаттары

Физика мұғалімінің негізгі құжаттарына: пән бойынша бағдарлама, күнтізбелік-тақырыптық жоспар, сабақ жоспары жатады.

Бағдарлама – бұл физика курсының көлемі мен мазмұнын анықтайтын мемлекеттік іс-қағаз. Оны орындау міндетті. Бағдарлама оқушылардың қандай білім алу керектігін, анықтайтын негізгі құжат. Бағдарлама барлық мектептерде бірдей білім алуға көмектеседі.

Физика ғылымының алға дамуына, оның техника мен өндірісте қолданылуына, мектептерде орта білім беруді жетілдірудің жаңа міндеттеріне байланысты бағдарламада өзгерістер болып тұрады. Физика оқулығы бағдарламаға сәйкес өзгеріске ұшырап, жазылып отырады. Бағдарламада бүкіл жыл бойына қай сыныпта қанша сағат оқытылатыны және аптасына неше сағат жүретіндігі, әр тарауға қанша сағат бөлінгені көрсетіледі. Әрбір пән мұғалімі бағдарламаны басшылққа ала отырып, күнтізбелік-тақырыптық жоспар жасауы қажет. Жыл бойына бөлінген жалпы сағатты тоқсандарға бөлеміз.

I тоқсан: 1 қыркүйек – 4 қараша (9 апта);

II тоқсан: 10 қараша – 28 желтоқсан (7апта);

III тоқсан: 11 қаңтар -23 наурыз (10 апта);

IV тоқсан: 1 сәуір- 25 мамыр (8 апта).

Бағдарламада әрбір тарауға сағаттар бөлінген. Бағдарламадағы тарауларға бөлінген сағаттың саны қатып қалған, өзгертуге болмайтын нәрсе емес. Өтілетін тараулардың көлеміне, кейбір тақырыптардың күрделілігіне байланысты резервтегі уақыттан алуға болады. Тарауларға бөлінген сағаттардың ішінде оқу материалын яғни, жаңа білімді меңгерту, алған білімді есеп шығаруда қолдану, лабораториялық жұмыстарды жүргізу және т.б. міндеттер қамтылады. Төмендегі кестеде мысалы ретінде 7-сыныпқа арналған күнтізбелік-тақырыптық жоспардың бір бөлігі 3-кестеде көрсетілген.

3-кесте

Күнтізбелік-тақырыптық жоспар

Физика және астрономия, 7-сынып

(Барлығы 68 сағат, аптасына 2 сағат)

р№

Өтілетін тақырыптар

Сағат саны

Мерзімі

Көресітллетін демонстрациялық тәжірибелер

Үйге тапсырма

1

2

3

4

5

6

І-тарау. Физика және астрономия табиғат туралы ғылымдар (7 сағат)

1

Табиғат және адам.

1

§1

2

Физика–табиғат туралы ғылым. Физикалық ұғымдар. Физика және техника.

1

§

3

Асторномия-аспан денелері туралы ғылым. Орталық Азия ғалымдарының ғылымды дамытудағы рөлі. Ерте дүниедегі халық астрономиясы.


жүктеу 0,85 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   21




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау