$$$002-009-000$3.2.9 Дәріс №10. Оқушылардың өздік жұмыстарын ұйымдастыруда тірек сызбаларды пайдалану {Дәрісте қозғайтын сұрақтар}
1. Өздік жұмысты ұйымдастыруда тірек сызбалардың алатын орны
2.Физикадан оқушылардың өздік жұмыстарын ұйымдастыруда тірек сызбаларды қолданудың жолдары
&&&
$$$002-009-001$3.2.10.1 Өздік жұмысты ұйымдастыруда тірек сызбалардың алатын орны
{Дәріс конспекті}
ФИЗИКА- жеке тұлғаның ақыл- ой қабілетінің көзін ашу және оның үздіксіз дамуы мен жетілуін қамтамасыз ететін пәннің бірі.
Пәнді оқытудың басты мақсаты оқушылардың ақыл- ойын, танымдық және шығармашылық қабілеттерін дамыту, физиканың қазіргі қоғам өміріндегі және жалпы адамзат мәдениетін дамытуға ролін ашу, физикадан берілетін білімді түрлі мәселелерді шешуге шығармашылықпен қолдануға алғы шарт болатын әлеуметтік мәні бар дағдыларды, ғылыми көзқарастарын оқушы бойында қалыптастыру болып табылмақ.
Оқушылардың білім дәрежесінің жоғары деңгейде болуының бірден- бір шарты физикалық ұғымдарды тиімді қалыптастыру болып табылады.Өйткені ұғымдар жүйесі- білімнің белдеу қазығы. Оқу пәнінің немесе бөлімнің негізін оның құрылымдық моделі, ұғымдар жүйесі және олардың арасындағы байланыс құрайды.
Ұғымдар арасындағы байланыстарды және қатынастарды, жалпы ұғымдар жүйесін тиімді меңгеру үшін жүйелік тәсіді қолданудың маңызы зор.Жүйелілік тәсілінің негізгі бір логикалық, яғни ғылыми ұғымдар жүйесі элементтердің арасында логикалық байланыс орнату болып табылады. Оқушылар бойында ұғымдарды қалыптастырудың бірден- бір тиімді жолы қалыптастырылатын ұғымдар арасындағы логикалық байланыстарды ашып көрсету.
Заттың агрекаттық күйлері
 
Қатты сұйық газ плазма
изопроцестер
 
изотерімдік изобаралық изохоралық
Т=const P=const V=const
PV=const V/T=const P/T=const
Қатты денелерде болатын деформация түрлері
Созылу(сығылу) ығысу иілу бұралу
Энергия түрлері
E = mgh E = mv /2 U(барлық молеккула-
лардың E мен E
қосындысына тең )
Жылу двигательдері
 
Іштен жану бу машинасы турбиналар
двигателі
дизелдік карбюраторлық газ бу
Физикалық ұғымдарды қалыптастыруда жүйелілік тәсілді (тірек сызбаларды) қолдану оқушылардың білім сапаларының жоғарлауына септігін тигізері анық. Ұғымдарды жүйелей білу іскерлігін оқушыларда VII- VIII сыныптардан бастап қалыптастыру керек. Мысалы, жылу алмасу және булану құбылыстарын оқыту барысында оқушыларға төмендегідей тапсырмаларды беруге болады.
&&&
&&&
$$$002-009-002$3.2.9.2 Физикадан оқушылардың өздік жұмыстарын ұйымдастыруда тірек сызбаларды қолданудың жолдары
{Дәріс конспекті}
«жылу өткізгіштік», «жылу алмасу», «сәуле шығару», «конвекция» ұғымдарының қатынасын анықта. Тектік ұғымды және оның түрлерін көрсет, төмендегі сызба көмегімен олардың қатынасын бейнелейді.
жылу алмасу - текті ұғым
Жылу конвекция сәуле - түрлік
өткізгіштік шығару ұғым
2. Қайнау, булану, кебу ұғымдарының ара қатынасын анықтау және сызба көмегімен оларды бейнелеп көсетеді
Булану - тектік ұғым
Қайнау кебу - түрлік ұғым
Бүгінгі таңда жалпы орта білім беретін мектептің білім беру жүйесінің көп түрлілігіне өтуі, мектеп тәжірибесінде оқытудың жеке тұлғалық бағдарланған моделін жүзеге асыруға ұмтылу мектепте физиканы оқыту мазмұнына дәстүрлі көзқарасты өзгертіп, оның білім беру жүйесіндегі рөлі мен орны қайта қаралуда.
Физика курсында топтаудың және жүйелеудің негіздері- материяның құрылымдық түрлері, бөлшектердің қасиеттері, құбылыс, процесстер, қозғалыс түрлері, құралдар, машиналар, құрылғылар, зерттеу әдіс-т әсілдері, денелердің қасиеттері мен құбылыстарды зерттеу мен суреттеу.
Жүйелеудің түрлерінің бірі- негізгі түсінікті белгілі бір ерекшеліктеріне байланысты топтарға бөлу, яғни тақырыпты, тарауды жүйеге келтіре отырып, заңдылық тағы басқа түрлеріндегі ерекшеліктеріне қарай, жалпы мағынасын ашу және таблица, сызба арқылы көрсету.
Негізгі түсініктерді белгілі бір ерекшеліктеріне байланысты, топқа бөлуді сызба арқылы оқушы білімін жүйелеу және тарауларды қортындылау кезінде қолдану өте тиімді.
Зерттеліп отырылған шамалардың ара қатынасын және негізгі белгілерін анықтау, барлық жүйенің бөлігі ретінде белгілі бір бөлімді қарастыру да жүйелеуге себепкер болады.
Жоғарыда сызылған сызба оқушылардың алған білімін жүйелеп, қорытындылауға көмектеседі.
Мұғалім өзінің әрбір сабағын жаңа материалды өзі баяндай түсіндіру арқылы емес, оқушылардың өз бетімен оқып меңгеруіне бағыт беретіндей етіп жоспарлау керек. Олар бұрынғы алған білімдеріне сүйене отырып, жаңа материалды өз бетімен игеруі қажет.
Сонда ғана мұғалім өз алдына қойған мақсатқа жетеді.
Қазіргі заманда білім сапасын арттыру әр мұғалімнен шығармашылық жұмысты талап етеді. Оқушыға терең де тиянақты білім беру мұғалімнің басты мақсаты. Сабақта трек-сызбаларды пайдалану да оқушылардың өздігінен іздену дағдылары қалыптасады. Мысалы ток жұмысы мен қуаты тақырыбын өтуде тірек-сызбаны қолдануды көрсетейік.
1-тірек-сызба
2-тірек-сызба. Жұмысқа сипаттама
3-тірек-сызба. Қуатқа сипаттама
Әрбір жаңа тақырыпты бергенде оқушылардың мүмкіндіктеріне қарай тірек белгілері мен тірек конспектілерін қолдануға болады.
9- сыныпта «Бернулли заңын» өткенде бұл заңдылықты төмендегідей жүйелеп беруге болады.
>
Газдар мен сұйықтардың ағысының жылдамдығы өздері өтетін трубаның көлденең қимасының ауданына байланысты болады: трубаның ауданы үлкен болса, онымен өтетін газдар мен сұйықтардың ағысының жылдамдығы аз болады және керісінше» дегенді білдіреді.
Негізгі заңдылықты тірек белгілері арқылы беру оқушылардың есте сақтау қабілетін арттырады.
Физикалық заңдылықтар мен құбылыстардың мәнін ашу үшін жаңа тақырыпты тірек конспектілерімен бергенде, 1 тірек конспектісіне 2-3 тақырыпты топтап, блок түрінде берген қолайлы.
Тірек конспектілерімен белгілері:
Оқушыларды жинақтылыққа, көркемділікке баулиды;
Оқушылардың есте сақтау қабілетін ароттырады;
Оқушылардың сабаққа дайындалу мүмкіндіктерін арттырады;
Мұғалімнің есептер шығаруға немесе тақырыпты бекітуге уақытын үнемдейді;
Оқушылардың білімін бағалауға кең мүмкіндік туғызады;
Оқушы мен мұғалім арасындағы байланысын нығайтады;
Оқушылардың ойлау қабілетін арттырып, оларды шығармашылыққа баулиды.
&&&
$$$002-009-100$Дәріс №10.Өзін-өзі тексеру сұрақтары
1.Тірек конспектісінің маңызы қандай?
2.Тірек конспектісін қолданудың тиімділігі қандай?
3.Тірек конспектісін қалай қолданады:
&&&
Достарыңызбен бөлісу: | 
