Информатиканың профильді курсының көбі өз атауларында «модельдеу» сөзін қосады немесе мазмұнында модельдеудің элементтерін қолданады. Бұл қалыпты жағдай, себебі модельдеу адамгершілік мәдениеттің құрамдас компоненті болып табылады және табиғатты, қоғамды- қоршаған ортаны танудың бірден-бір әдісі.
Модельдеумен байланысты профильді курсты жобалауда, терминологияның мәселесі туындайды. Жиі мазмұнымен анық емес терминдер пайдаланыладыжәне ең алдымен оларға нысандалу қажет.
Модельдеу табиғи және абстрактілі болып бөлінетіні белгілі.Табиғи модельдеу информатиканың шектерінде жатқандықтан одан әрі талданбайды.«Абстрактілі модельдеу» деген ұғым педагогикалық әдебиетте автордың қатарының "ақпараттық модельдеу" деген ұғыммен теңдестіріледі.14.1. суретінде лайықты топтастырукөрсетілген
14.1. Модельді топтастырудың нұсқасы (В. К. Белошапкажәне т.б.)
Оның авторлары — В. К.Белошапка, С. А. Бешенков,А.С.Лесневский.
Модельді классификация түрлеріне мыналар жатады:
• экспертті жүйелер;
•статистикалықанализдыңжүйелері;
• деректер қоры және т.б.
Динамикалық модельдеуге:
• кибернетикалық жүйелер (техника, биология);
• компьютер;
• ғаламдық модельдеу;
• алгоритм дискретті процесстің формальді модельдеуі ретінде;
• ақпаратты беру жүйелері.
Ғылыми- педагогикалық әдебиетте кездесетін модельді классификация 14.2 суретінде көрсетілген. А. В. Могилев және Е.К.Хеннер жұмыстарында анық жазылған.
Рис. 14.2. Модельді топтастыру нұсқасы (А.В.Могилев, Е.К.Хеннер)
Мынадай қолданбалы аймақтарда ұсынылған:
• дәстүрлі(ең алдымен, теориялық физикаға, сонымен қатар механикаға, химияға, биологияға және т.б.)информатиканың техникалық құралдарымен байланыссыз математикалық модельдеу;
• ақпараттық модельдер және модельдеу соның ішінде қосымшаақпараттық жүйелер;
• вербальді (яғни сөздік, мәтіндік) тілдік модельдер;
• ақпараттық (компьютерлік) технологиялар:
— негізгі программалық жабдықтарды қолдану (мәтіндік редакторларды, кестелік процессорларды, телекоммуникациялық пакеттерді);
— компьютерлі модельдеу, оның өзі:
а) есептеуіш модельдеу;
б) «процесстің және көріністің визуализациясы» (графикалық модельдеу);
в) «жоғарғы» технологиялар, компьютерге негізделген қолданбалы технологияларды (қазіргі уақытта) өлшеуіш аппаратураларымен, сенсорларымен және т.б. құралдарымен қолданыста.
Осыдан қорытынды: қандай да бір ұғым кездестірсек, мәселен, ақпараттық модельдер, осы контекста автор не жайлы айтып отырғанын түсінуге тырысу керек.
Жоғарыда келтірілген топтастырудың нұсқаларында табиғи емес(абстракт, ақпараттық) модельдеуінің үлкен саны көрсетілген. Мектепте информатикадан профильді – нысандалған курсты құрастыруда олар тең құқылы емес. Осы мақсат үшін физикалық және экологиялық процесстіңдинамикалықмодельдерін, дерекқорларымен және ақпараттық технологияларға сүйенетін классификациялық (ақпараттық) модельдеуді жиі пайдаланады;алайда мектептеинформатика курсы статистикалық анализдың жүйелеріне немесе экспеттік жүйелерге сүйенетініне елестету қиын.Оның екі түрлі себебі бар: біріншіден,объектілі қиыншылықтар, модельдеуге жататын тараулардың көбінің күрделілігі;екіншіден,дәстүрлік,оқу-программалық-әдістемелік қамсыздандырудың болмағандығы,әдістемелік жоспардың болмауы.Еске түсірсек, мектепте профильді курс,ең алдымен, орта білім берудің мақсатын көздейді.
Модельдеу мен компьютер жайлы айтсақ.Абстрактілі(ақпараттық) модельдеу компьютерге дейін пайда болған және дәстүр бойынша, модельдеуде компьютерлерсіз жасалған нәрсе, оларсыз да болып жатады. Компьютерлерге модельдеуді қосу, ереже бойынша, қосымша абстрактіні жүргізеді. Алайда модельдеуде компьютердің мүмкіндіктері өте көп, олардың көмегімен көп жағдайда алға жүруге болады. Осы тарауда айтылған курстың екі міндеті бар: оқушыларға модельдеудің принциптерін, сонымен қатар компьютерге негізделген модельдеудің технологиясын түсіндіру.
Профильді курсты жүргізуде, негізі модельдеу болса, мұғалімдер мен оқушылар алдында кітаптармен, басқа оқу – әдістемелік құралдармен қиындықтар туындайды. Қазіргі уақытта айтылған курстар оқу әдебиетінен көрі көбінесе мақалаларда, диссертацияларда, монографияларда жазылған.Осындай оқулықтармен қазіргі уақытта жұмыс істеп жатыр және жуырда олар пайда болады, ал оғанға дейін мұғалім өзі курсты, төменде берілген материалдарға жүгініп жүргізеді.
&&&
$$$002-007-100$Дәріс №7.Өзін-өзі тексеру сұрақтары
Табиғи модельдеу
Абстрактілі модельдеу
Достарыңызбен бөлісу: | 
