Пәннің бағдарламасының (syllabus) титулдық парағы

7. Тәжірибелік сабақтардың мазмұны (зертханалық, өздік) және олардың сағаттық көлемі.

Тақырып 2 АЖЖ техникалық қамтамасыз ету.

1. AutoCAD редакторы интерфейсі

2. Координаттарды еңгізу

Тапсырмаларды орындауға әдістемелік нұсқаулар:

AutoCAD редакторЫ ИнтерфейсІ

AutoCAD – бұл әмбебап графикалық жүйе. Оны іске қосу үшін жұмыс үстеліндегі пиктограммаға басу немесе ПУСК-бағдарламалар нүктесі арқылы жүзеге асыруға болады. AutoCAD жұмыс үстелінің құрамында:

құлаушы меню – жоғарғы жолақ (файл, редакциялау, түрі, орнату, формат, суреттеу, өлшемдері, көмек);

аспаптардың стандартты панелі – екінші жолақ;

объектілер қасиеттері жолдары – үшінші жолақ;

күй жолы – төменгі жолақ;

командалар жолының терезесі – күй жолының алдында;

графикалық өріс – жұмыс үстелінің қалған бөлігін алады.

1. Құлаушы меню.

Файл – файлдармен жұмыс жасау.

Редакциялау – жұмыс үстелінің графикалық өрісінің бөліктерін редакциялау.

Түрі – экранды басқару, бет кеңістігі мен модель кеңістігі режимдерін ауыстыру, көру нүктесін орнату, көрінбейтін сызықтарды жою, бояу, тондау командаларын құрайды.

Орнату – блоктар, сыртқы объектілер, басқа қосымшалар объектілерінің орнатылуын қамтамасыз етеді.

Формат – қабаттар, түстер, сызықтар типтері, мәтін стилін басқару, сызба шекарасын орнату, өлшем бірліктері жұмысын қамтамасыз етеді.

Суреттеу – суреттеу командасын іске қосады.

Өлшемдері - өлшемдерді орнату мен өлшем параметрлерін басқару командараларын жасайды.

2. Аспаптардың стандартты панелі. Панель нкүтелеріне бағыттаманы жақындатқанда, берілген нүктенің жазуы шығады.

3. Объект қасиеттерінің аспаптарының панелі. Берілген панельдің кейюір нүктелері ашылатын тізімге ие. Онда кішкентай қара үшбұрыш бар, оны түрту тізімді шығарады.

4. Күй жолағы. Курсор коорднаттары мен сызба режимінің ашу/жабу нүктелері бар.

5. Команда жолағының терезесі. Командаларды енгізу мен AutoCAD диалог жүргізу үшін қажет. Команда жолағының терезесін бүкіл экранға шығаруға болады (кл. F2). Бұндай түрде терезе енгізілген командалар туралы ақпаратты суреттейді және текстілік терезе деп аталады. Тектілік терезеден командалар жолағының терезесіне текстті көшіруге болады.

Қызметтік клавишаларды қолдануға болады: F6 – күй жолағында; F7 – торды экранда қосу/өшіру (сызу режимі үшін); F8 – ОРТО режимін қосу/өшіру (вертикаль немесе горизонталь бойынша тура сызықты сызу); F9- адымды қосу/өшіру, яғни курсор ауысуының адымдары. Меню мен аспаптар панелінде таңдау үшін «тышқан» белгісі қондырғысы пайдаланады. Сол жақ нүкте экранда нүктені таңдау мен белгілеуге арналған, ал оң жағындағысы ENTER типті әрекеттерді жасауға арналған. Егер клавишасын ұстап тұрып, тышқанның оң жағын басатын болса, объектілік байлаулары мен қарау режимінің өшіргіштері бар тізімді курсорлық меню шығады.

КООРДИНАТТАРДЫ ЕНГІЗУ

Auto CAD нүктені сұрағанда, ағымдағы суреттің кез келген нүктесінен координаттарды күтеді. Нүктені белгілеген соң, оның орнында кішігірім маркер пайда болуы мүмкін, ол қайта суре салудан кейін кетеді.

МЫСАЛЫ: LINE (сызық), сурет 1, командасының көмегімен, абсолютты координаттарда нүкте жасаумен тікбұрышты салу.

Command: LINE (сызық)

From point: 10,10 (1 нүктеден)

To point: 10,20 (2 нүктеге)

To point: 50,20 (3 нүктеге)

To point: 50,10 (4 нүктеге)

To point: (тұйықтау)

Нүкте 2 Нүкте 3

 

 

Қатысты координаттар соңғы енгізілген нүктеден ауысуды береді. Нүктелерді қатысты координатта енгізу кезінде абсолютті координаттарда жазудың кез келген форматын қолдануға болады: @dx,dy тікбұрышты үшін, @r

Сурет 2

From point: 10,10 (1 нүктеден)

To point: @20<15 (2 нүктеге)

To point: @20<-15 (3 нүктеге)

To point: @22<150 (4 нүктеге)

To point: C (тұйықталу)

@, <- белгілердің көрсетуінше, келесі нүкте координаттардың полярлы жүйесінде анықталады.

@= + <2>.

Үлгі 2: Қатысты координаттарда биіктіктерді белгілеп, үшбұрышты салу (сурет 3).

т2


т1 т3

Сурет 3

From point: 10,10 (1 нүктеден)

To point: @ 0,15 (2 нүктеге)

To point: @ 30,15 (3 нүктеге)

To point: C (тұйықтау).

@ - келесі нүкте үшін өсіру берілген дегенді білдіреді.

Ескеретіні, Auto Cad соңғы енгізілген нүктенің координаттарын толтырады. @ символын енгізу қатысты координаттардың енгізілуін белгілейді.

Үшөлшемді кеңістікте координаттарды енгізу екіөлшемді кеңістікте енгізілуімен тең. X,Y координаттарына қосымша Z координаттары беріледі.

1. 
   Координаттар жүйесі
   
2. 
   Лимиттер командасы
   
3. 
   SNAP командасы
   

координатТАР ЖҮЙЕСІ

Координаттар мәні енгізу әдісіне қатысты координаттардың кейбір жүйесімен байланысты. AutoCAD Әлемдік координаттар жүйесі (МАК) (Word Coordinate System – WCS) қолданады. Ол анықталғанда, ОХ осі солдан оңға бағытталған, OY осі – жоғарыдан төменге, OZ осі – экранға перпендикуляр.

Әлемдік координаттар жүйесінде пиктограмма:

Берілген команда жұмыс жасалатын шектердегі сызбаның турабұрышты аймағын орнатады. ЛИМИТТЕР командасы сызбаға әсер етпейді, ол үш қосымша функция атқарады:

лимиттер шекарасынан тыс нүктелер координаттарын жібермей, хабарландыру береді **Outside limits (лимиттан тыс) нүктені енгізуге сұрауды қайталайды;

ТОР режимін қосқан кезде, қосымша тор лимиттермен анықталған сызбаның аймағын жабады;

лимиттер сызбаның ZOOM ALL (барлығын көрсет) командасы бойынша экранда берілетін сызбаның белгілі бір бөлігін анықтайды.

Команда форматы келесідей:

Command:

ON/OFF//:

Жағу/Өшіру <Сол төменгі бұрыш>/<ағымдағы тапсырма>:

Бұл команда бойынша болады:

Жағу/Өшіру опцияларымен шектерді сақтауды бақылау немесе алып тастауға болады;

Экранда нүктені белгілеп, сол төменгі бұрыш үшін жаңа мәнді анықтау, осылайша, жоғарғы оң бұрыш үшін сұраныс туады;

Upper right corner :

Жоғарғы оң бұрыш<ағымдағы тапсырма>:

Бос жауап беріп, яғни RETURN клавишасын басып, жоғарғы оң бұрыш мағынасын ауыстыру.

SNAP (адым) КОМАНДАСЫ

Графикалық редакторда курсор екі қиысатын сызық – қиысу болады. Бұл сызықтардың қиысуының нүктесі курсордың ағымдағы күйі. Курсор координаттары статусты жолақта, егер «Координаттар» режимі қосылса.

Экранда сызбада курсор 10 бірлік адымда X пен Y осьтері бойынша бағытталады. Іске қосылған АДЫМ (клавиша F9) координаттары онға тең көрінбейтін тор нкүтелеріне байланысты.

Кез келген уақытта АДЫМ командасымен сурет курсор ауысуымен адым өзгереді, X мен Y осьтері бойынша бағытталады, негізі нүктені енгізу және «қиысу» бұрышын өзгерту.

Команда форматы:

SNAP (АДЫМ).

Snap spacing or ON/OFF/Aspect/Rotate/Style/:

Байланыс интервалы немесе Жағу/Өшіру/Аспект/Бұрылу/Стиль/<10.000>:

Сұрау кезінде алғашқы екі сөз 'Байланыс адымы' мағынасы, бұл команда байланыс адымының сандық мәнін енгізуді тосуда (10-қ мән). Мысалы, бес бірлікке тең байланыс адымын алу үшін 5 санын енгізген жөн.

МЫСАЛЫ: Command: SNAP (АДЫМ).

Snap spacing or ON/OFF/Aspect/Rotate/Style<10>:5

Жағу/Өшіру/Аспект/Бұрылу/Стиль/<ағымдағы мән>:

Команда кілттері мүмкіндік береді:

ON/OFF (Жағу/Өшіру) – байланысты жағу/өшіру (қызметтік клавиша арқылы немесе күй жолағындағы сәйкес нүкте арқылы):

Aspect (Аспект) - Х и Y осьтері бойынша тордың түрлі адымын анықтау;

Rotate (Бұрылу) – Х осіне қатысты тор бұрышын анықтау;

Style (Стиль) - SNAP режимінің стилін таңдау: стандартты немесе изометрикалық.

Стандартты режим адымдық байланыстың турабұрышты торын анықтайды.

Автокадтың негізгі ұғымдарын игеру үшін келесі тапмырманы орындаған жөн:

Өз вариантының тапсырмасы;

Тікбұрыштар биіктігі координаттарының кестесі;

Әр тікбұрышты құру командалары;

Нольдік вариант үшін орындау тәртібі:

Тікбұрыштар биіктігі координаттарының кестесін құру.

Кесте 1.

Нүкте	координаттар	Тапсырма әдісі
Т1	40,40	Абсолютті
Т2	140,40
Т3	140,120
Т4	@-100,0	Қатысты
Т1	@,0-80
Т5	160,40	Абсолютті
Т6	@80<0	Қатысты Полярлы
Т7	@70<90
Т8	@80<100
Т5	@70<270

Т5 нүктесін @70<-90 белгілеуге болады;

Бірінші тікбұрышты құру үшін СУРЕТ САЛ бөлімінен КЕСКІН командасын белгілеп, биіктік координаттарын береді. Әр биіктіктің координаттарын ENTER командасымен беріледі.


Рис.4.

ОРТО режимін қосып, екінші тікбұрышты құру. Күй жолағында координаттар мәнін белгеліп, оның тышқанмен салу.

1. 
   Нүкте графикалық примитиві
   
2. 
   Кескін
   
3. 
   Шеңбер
   
4. 
   Доға
   
5. 
   Эллипс
   

Сұраулар:

From point: (нүктеден) – кескін басы;

To point: (нүктеге) – кескін аяғы;

Ары қарай цикликалық сұрау болады To point (нүктеге), ол енгізуден кейін тоқтатылады.

Команда кілттері:

CLOSE (тұйықта) – сынғанды тұйықтату;

UNDO (алдын-ал) – соңғы суреттелген кескіннің алдын-ал.

Үлгі:

Command: LINE

To point: 120,25

To point: (сурет 1).

120,25

20,25

ШЕҢБЕР

1. 
   Тәсілі: шеңбер ортасы мен радиус үндемеу бойынша беріледі.