Пәні бойынша оқыту бағдарламасы (Syllabus)

(қолы) (аты-жөні)

ф.ғ.к, доцент Кәріпжанова Гүлназ Төкенқызы

• 
  бүгінгі күнгі тілдік зерттеулердің бағыт-бағдарын анықтау;
  
• 
  тілді диалектика-динамикалық құбылыс ретінде қарастыру, оның қоршаған әлеммен әрі адамдық факторлармен сабақтастығын зерделеу;
  
• 
  қазақ лингвистикасындағы когнитивтік парадигманың даму тарихын саралау, «тіл тану» ұғымының қалыптасу негіздерін зерттеу;
  
• 
  когнитивтік зерттеулердің мақсат-міндетін айқындау;
  
• 
  жалпы тіл біліміндегі танымдық ұстанымдар тарихына, теориялық ұғымдар тізбегіне шолу жасау;
  
• 
  қазақ тіл біліміндегі когнитивтік теорияның дамуын, теорияның қалыптасуын, даму бағыттарын меңгерту;
  
• 
  тіл біліміндегі парадигма-теория-тұжырым арақатынасын меңгерту.
  

• 
  когнитивтік лингвистиканың зерттеу нысанын анықтау;
  
• 
  қазақ тіл біліміндегі когнитивтік бағыттың қалыптасуын, дамуын игерту;
  
• 
  сөз-өнері – таным өзегі:тіл және сөйлеу жайлы мағлұматты меңгерту;
  
• 
  когнитивтік лингвистиканың жалпы тіл білімінде зерттелуін таныстыру;
  
• 
  мәтінге концептуалдық талдау жасау жолдарын меңгерту.
  

• 
  когнитивтік лингвистиканың зерттеу нысанын;
  
• 
  қазақ тіл біліміндегі когнитивтік бағыттың қалыптасуын, дамуын;
  
• 
  сөз-өнері – таным өзегі:тіл және сөйлеу жайлы мағлұматты;
  
• 
  когнитивтік лингвистиканың жалпы тіл білімінде зерттелуін;
  
• 
  мәтінге концептуалдық талдау жасау жолдарын.
  

• 
  - ғылыми еңбектерді меңгеру;
  
• 
  өмірлік тәжірибені адамның танымдық қабылдауымен, тілдік қорымен, ойлау әрекетімен байланыстыру;
  
• 
  сөздердің мағынасын айыра алу, тура және ауыспалы мағынадағы қолданыстарға мысал келтіру арқылы дәлелдей алу;
  

Пәнді толық меңгеріп шығу үшін төмендегідей талаптар қойылады:

• 
  дәріс уақытында берілген материалды толық меңгеру;
  
• 
  ОСӨЖ тапсырмаларын оқытушы белгілеген уақытта тапсырып отыру;
  
• 
  СӨЖ тапсырмалары бойынша ғылыми-практикалық жұмыстар жүргізу;
  
• 
  тиісті жаттығу жұмыстарын уақытында тапсырып отыру;
  

- Қазіргі қазақ тілі

- Тіл біліміне кіріспе

- Жалпы тіл білімі

- Этнолингвистика

- Мәдениеттану

Когнитивтік лингвистика – жеке ғылым саласы

Қазақ тіл біліміндегі когнитивтік теорияның дамуы

Когнитивтік лингвистиканың зерттеу нысаны, мақсат-міндеттері

Орыс тіл біліміндегі когнитивтік бағыт.

Тіл біліміндегі парадигма-теория-тұжырым арақатынасы

«Тіл тану» парадигмасының қалыптасуы.

Сөз өнері – таным өзегі: тіл және сөйлеу Жалпы тілдік фактілер – танымдық тәжірибе нәтижесі Тіл тарихы – таным сатысы

Тілтанымдық қағидалардың жалпы теориялық парадигмасы Тілдік интеграция мен дифференциация – танымдық даму нәтижесі

Тілдік дәстүр – дүниені тану құралы

Қазақ лингвистикасындағы тілтанымдық «этюдтер» парадигмасы

Тілдік норма – танымдық заңдылық

Тілдік қор – танымдық жады қызметінің нәтижесі

Тілдегі тәжіри мен таным бірлігі – лингвистикалық мәселе

7-тақырып

Қазақ тіл біліміндегі қазіргі когнитивтік парадигмалар

Тілтаным теориясының концептологиялық негізі

Қазақ тіл біліміндегі қазіргі когнитивтік парадигмалар

Тілтаным теориясының концептологиялық негізі

Семантика мен таным теорияларының байланысы

Тілтаным теориясының әлеуметтік негіздері

Тілтаным теориясының мәдени негіздері

Тілдік универсалий мен таным сабақтастығы

Когнитивтік ұғымдардың ерекшелігі
9 Пәннің қысқаша сипаттамасы (5-8 сөйлем)

«Когнитивтік лингвистика» пәні - студенттерге тілдік бірліктердің өзіндік ерекшеліктерінің қыр-сырын толық меңгертуге бағыт-бағдар беру, тіл білімінен, жалпы тіл білімінен алған тәжірибелері мен теориялық білімдерін жинақтайтын, нақтылайтын, практика жүзінде жетілдіре түсетін курс. Тіл біліміндегі тілдік ұғымдар мен категорияларды анық танып, концептуалдық талдай білуге үйретеді, тіл теориясын толығырақ тануға жетелейді.

Когнитивтік лингвистика – жеке ғылым саласы

Қазақ тіл біліміндегі когнитивтік теорияның дамуы

Когнитивтік лингвистиканың зерттеу нысаны, мақсат-міндеттері

Орыс тіл біліміндегі когнитивтік бағыт.

Тіл біліміндегі парадигма-теория-тұжырым арақатынасы

«Тіл тану» парадигмасының қалыптасуы.

Сөз өнері – таным өзегі: тіл және сөйлеу Жалпы тілдік фактілер – танымдық тәжірибе нәтижесі Тіл тарихы – таным сатысы

Тілтанымдық қағидалардың жалпы теориялық парадигмасы Тілдік интеграция мен дифференциация – танымдық даму нәтижесі

Тілдік дәстүр – дүниені тану құралы

Қазақ лингвистикасындағы тілтанымдық «этюдтер» парадигмасы

Тілдік норма – танымдық заңдылық

Тілдік қор – танымдық жады қызметінің нәтижесі

Тілдегі тәжіри мен таным бірлігі – лингвистикалық мәселе

7-тақырып

Қазақ тіл біліміндегі қазіргі когнитивтік парадигмалар

Тілтаным теориясының концептологиялық негізі

Қазақ тіл біліміндегі қазіргі когнитивтік парадигмалар

Тілтаным теориясының концептологиялық негізі

Семантика мен таным теорияларының байланысы

Тілтаным теориясының әлеуметтік негіздері

Тілтаным теориясының мәдени негіздері

Тілдік универсалий мен таным сабақтастығы

Когнитивтік ұғымдардың ерекшелігі

Тәжірибешілік сабақтардың мазмұны

1 -тақырып

Когнитивтік лингвистика – жеке ғылым саласы

Қазақ тіл біліміндегі когнитивтік теорияның дамуы

Когнитивтік лингвистиканың зерттеу нысаны, мақсат-міндеттері

Орыс тіл біліміндегі когнитивтік бағыт.

Тіл біліміндегі парадигма-теория-тұжырым арақатынасы

«Тіл тану» парадигмасының қалыптасуы.

Сөз өнері – таным өзегі: тіл және сөйлеу Жалпы тілдік фактілер – танымдық тәжірибе нәтижесі Тіл тарихы – таным сатысы

Тілтанымдық қағидалардың жалпы теориялық парадигмасы Тілдік интеграция мен дифференциация – танымдық даму нәтижесі

Тілдік дәстүр – дүниені тану құралы

Қазақ лингвистикасындағы тілтанымдық «этюдтер» парадигмасы

Тілдік норма – танымдық заңдылық

Тілдік қор – танымдық жады қызметінің нәтижесі

Тілдегі тәжіри мен таным бірлігі – лингвистикалық мәселе

7-тақырып

Қазақ тіл біліміндегі қазіргі когнитивтік парадигмалар

Тілтаным теориясының концептологиялық негізі

Қазақ тіл біліміндегі қазіргі когнитивтік парадигмалар

Тілтаным теориясының концептологиялық негізі

Семантика мен таным теорияларының байланысы

Тілтаным теориясының әлеуметтік негіздері

Тілтаным теориясының мәдени негіздері

Тілдік универсалий мен таным сабақтастығы

Когнитивтік ұғымдардың ерекшелігі

ОӨЖ мазмұны

• 
  Дәріске, тәжірибелік сабаққа, ОСӨЖ-ге қатысу;
  
• 
  Сабаққа кешікпеу, сабақтан қалмау;
  
• 
  Тапсырмаларды уақытында орындау;
  
• 
  Оқу үрдісіне белсенді қатысу;
  
• 
  Берілген тапсырмаға жауапкершілікпен қарау.
  

1. 
   Э.Оразалиева Танымдық қазақ тілі. Алматы, 2005.
   
2. 
   Жаманбаева Қ. Тіл қолданысының когнитивті негіздері, Алматы, 2003.
   
3. 
   Манкеева Ж. Қазақ тілін зерттеудің когнитивті негіздері // Тілтаным, 2001, №4.
   
4. 
   Маслова В.А. Когнитивная лингвистика . Минск, 2004.
   

1. 
   Лакофф Дж. Когнитивная семантика. // Язык и интеллект. М, 1995.
   
2. 
   Ченки А. Современные когнитивные подходы к семантике: сходства и различия в теориях и целях // Вопросы языкознания. 1996,№2, с 68-78.
   
3. 
   Ченки А. Семантика в когнитивной лингвистике // Фундаментальные направления современной американской лингвистики. М, 1997. с 340-369.
   
4. 
   Б.Ақбердиева Лексика-фразеологиялық жүйедегі мифтік-танымдық тұжырымдар. КДА, Алматы, 2002.
   
5. 
   Ә.Қайдар Қазақ тіл білімінің өзекті мәселелері.
   
6. 
   Е.Жанпейісов Этнокультурная лексика казахского языка. Алматы, 1989.
   
7. 
   Маслова В.А. Лингвокультурология. М, 2001.
   
8. 
   Б.Ақбердиева Лексика-фразеологиялық жүйедегі мифтік-танымдық тұжырымдар. КДА, Алматы, 2002.
   
9. 
   Ә.Қайдар Қазақ тіл білімінің өзекті мәселелері.
   
10. 
    Е.Жанпейісов Этнокультурная лексика казахского языка. Алматы, 1989.
    
11. 
    Маслова В.А. Лингвокультурология. М, 2001.
    
12. 
    Кубрякова Е.С. Семантика производного слова // Аспекты семантических исследований. М.,1980
    
13. 
    Резанова З.И. Функциональный аспект словообразования: Русское производное имя. Томск, 1996
    
14. 
    Кронгауз М.А. Семантика. М.,2001
    
15. 
    Кубрякова Е.С. Теория номинации и словообразование // Языковая номинация: Виды наименований. М., 1977
    
16. 
    Кубрякова Е.С. Семантика в когнитивной лингвистике (о концепте контейнера и формы его объективации) // Известия Академии наук. Серия литературы и языка. 1999
    
17. 
    Лангакер Р. Когнитивная грамматика. М.,1992
    
18. 
    Чейф У. Значение и структура языка. М.,1975
    

1. 
   Сыздық Р. Сөз құдіреті. Алматы, 1997.
   
2. 
   Жаманбаева Қ. Когнитивті лингвистика негіздері. 1998.
   
3. 
   Байтұрсынұлы А. Шығармалары. Алматы, 1989.147-190-бб.
   

19. 
    Қасым Б. Сөзжасам: Семантика. Уәждеме. Алматы, 2003.