ПОӘК 042-18-17.1.10/ 01-2015
|
Басылым №1
11.06.2015 ж.
| 10 беттің -сі |
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ
| 3 деңгейлі СМЖ құжаты |
ПОӘК
|
ПОӘК 042-18-17.1.10/01-2015
|
ПОӘК
Оқытушыға арналған
«Аудармашы кәсіби қызметінің негіздері» пәні бағдарламасы
|
Басылым № 1
11.06.2015.
|
ПӘННІҢ ОҚУ- ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
«Аудармашы кәсіби қызметінің негіздері»
5B020700 «Аударма ісі» мамандығына арналған
ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ПӘН БАҒДАРЛАМАСЫ
Семей
2015
Мазмұны
1. Қолданылу саласы.
2. Нормативті сілтемелер.
3. Жалпы мәліметтер.
4. Оқу пәнінің мазмұны (Модулдер)
Студенттердің өздік жұмыстары тақырыптарының тізімі
Оқу-әдістемелік әдебиетпен қамтылу картасы.
Әдебиет
Қолдану саласы
«Аудармашы кәсіби қызметінің негіздері» пәні бойынша оқу-әдістемелік кешеннің құрамына кіретін пәннің оқытушыға арналған оқу жұмыс бағдарламасы 5В020700 «Аударма ісі» мамандығы студенттеріне арналған.
2 Нормативті сілтемелер
«Аудармашы кәсіби қызметінің негіздері» пәнінің оқытушыға арналған бұл жұмыс оқу бағдарламасы пәннің оқу процесін ұйымдастыру тәртібін төмендегі құжаттардың ұсыныстары мен талаптарына сәйкес жасаған:
- Жалпыға бірдей Мемлекеттік білім беру стандарты
- 5В020700–«Аударма ісі» мамандығы бойынша типтік оқу жоспары
- СТУ 042- ГУ-4-2013 Университет стандарты «Пәндердің оқу- әдістемелік кешендерінің жасалу және безендірілуінің жалпы талаптары»
- ДП 042-1.01-2013 Құжаттандыру процедурасы «Пәндердің оқу- әдістемелік кешендерінің құрылысы және мазмұны»
Жалпы мәліметтер
3.1 Курстың қысқаша мінездемесі
«Аудармашының кәсіби қызметінің негіздері» пәнінің бағдарламасы 5В020700- Аударма ісі бойынша типтік оқу жоспары негізінде құрылған.
Aудармашының кәсіби қызметінің ерекшелігі «Аудармашының кәсіби қызметінің негіздері» курсының нысаны болып табылады. Қазіргі таңда аударма ісінің теориясын дамытуға ғана емес,сондай–ақ, кәсіби аудармашылардың тәжірибелік дайындығын жетілдіруге деген қажеттілік туындап отыр. Осыған орай аталмыш мамандықтың ерекшелігі терең білімсіз қол жеткізу мүмкін болмайтындығы аудармашыларды оқытудың жаңа әдістерін табу қажеттігін туындаттырады. Аудармашы аударма барысында жүзеге асыратын мәдениетаралық коммуникация саласы маманы болғандықтан, ол өз ісіне айтарлықтай із қалдыратын аударманың түрлі қырларымен кездесуі сөзсіз, сондықтан, аудармашы түрлі ақиқат болмыстар барысында аударма ісінің ішкі және сыртқы факторларын ескеруі қажет.
3.2 Курстың негізгі мақсаты - болашақ аудармашыны мәдениетаралық қатысымдағы субьекті ретінде кәсіби қызметінің басты факторларымен таныстыра отырып кәсіби негізделген компетенцияларды қалыптастыру.
Аудармашының кәсіби қызметінің негіздеріне үйрету прагматикалық кәсіби мәнге не және оқытудың интерактивті замануи әдістерін, атап айтсақ, оқу үрдісінде жобалық жұмыс, кейс тапсырмаларды шешу, гобалды симуляция әдісі, компьютерлік технологиялары оқу барысында пайдалануы қалыптастырады. Кредиттік технологияның талаптарына сай студенттердің кәсіби білімі мен білліктілігін және дағдысын ары қарай дамытуға бағытталған студенттің өзіндік жұмысында қамтылады.
Аудармашы тұлғасының негізгі құрамдас бөліктері арқылы іске асатын мәселелерді, басты аудармашылық үрдіс ретінде антропоцентристік көзқарас тұрғысынан қарастыру курстың басты әдістемелік негізі табылады.
3.3 Курстың басты міндеттері:
Студенттерді аудармашы қызметінің негізгі ұғымдары мен болашақ маманының ерекшеліктерімен таныстыру;
-Аудармашылар мен аудармаға тапсырыс берушілер көзқарасы тұрғысынан аудармашы мамандығы туралы басты мағлұмат қалыптастыру.
-Аталмыш курс шеңберінде студенттердің өз бетінше ізденушілік-зерттеу қабілеттерін дамыту.
-«Аудармашының кәсіби қызметінің негіздері»курсын оқып аяқтағаннан кейін студент:
-аударманың қазіргі қоғам мен мәдениетаралық қатысым жүйесіндегі орны ;
- мамандықтың негізгі тұжырымдарын, аударма түрлерінжәне аудармашы мамандығының бағыттарын;
-аударма жасаудың заманауи техникалық құралдары;
-ірі аударма ұйымдар мен аудармашылар одақтардың қызметі мен ерекшеліктері туралы білуі қажет және т.б.
3.4 Курс нәтижелері:
-студент аудармашы қызметін ұйымдастыра алуы;
-өзін-өзі жетілдіретін түрлі оқу стильдерін пайдалана алуы;
-әр түрлі әлеуметтік топтардың өкілдерімен қарым-қатынас жасай алуы;
- аударма үрдісі барысында түрлі компьютерлік бағдарламаларды пайдалана алуы;
-тәжірибеде теориялық білімді пайдалана алуы қажет және т.б. келесі кәсіби құзіреттерді меңгеруі тиіс:
-тілдердің әлеуметтік және зтномәдени ерекшеліктеріне байланысты туындайтын мәдениетаралық қабат пен олардың мағыналық алшақтығының лингвомәдени ерекшеліктерін меңгеру;
-түрлі анықтамалық әдебиеттермен жұмыс жасай алу(электронды аудармашылар, энциклопедия және т.б.)
-аударманың сәйкестігін сақтай отырып, кәсіби-аударма әрекетіндегі аударма түрлерін халықаралық деңгейде меңгеру;
-қарым–қатынастың прагмақатысымдымдық старатегиясын және ауызша және жазбаша іскерлік қатынастағы аударманы жүзеге асыра алу;
-аударма ісін ұйымдастыра алу, мәдениетаралық байланыстар жағдаяттарына талдау және мониторинг жасай алу;
-мәдениетаралық қатысым жағдаятында аударма жасау тұрғысынан шешім қабылдай алу;
-аударма этикетінің нормаларын сақтау;
-аудамашылардың кәсіби бірлестіктерімен байланыс орнату және т.б.
3.5 Курстың пререквизиттері: Базалық тілі B2; Оқытылатын тіл теориясының негіздері; Екінші шет тілі.
3.6 Курстың постреквизиті: студенттер алған білімін келесі пәндерді оқу арқылы қолдана алады: Ауызша және жазбаша аударма практикасы; Аударма теориясы.
3.7 Оқу жоспарының көшірме
Кесте 1
Курс
|
Семестр
|
Кредит
|
Дәріс
|
машықтану сабақтары
|
ОСӨЖ
|
СӨЖ
|
Барлығы
|
Бақылау түрі
|
2
|
3
|
2
|
30
|
15
|
22,5
|
67,5
|
135
|
Емтихан
|
4 ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ
Кесте 2
Тақырыптың кысқа мазмұны
|
Сағат саны
|
1
Дәріс
|
2
|
Модуль 1
|
|
ТАРАУ 1. АУДАРМА ТАБИҒАТЫ МЕН АУДАРМАШЫЛЫҚ ҚЫЗМЕТ. Тақырып 1. Аудармашы мамандығының ерекшелігі.
Аудармашы түрлі мәдениет және тіл өкілдері арасындағы делдал ретінде. Аудармашы мамандығы туралы мағлұмат. Аудармашы қызметінің әдістері, қағидалары, тәсілдері.
|
2
|
Аудармашы мамандығына деген екі көзқарас. Аудармашы көзқарасы тұрғысынан ішкі мағлұмат (кәсіби абырой, сенімділік, сүйсінушілік, мамандықтың беделін нығайту).
|
2
|
Тапсырыс берушінің аудармашы мамандығы жалйы сыртқы көзқарасы (аударма мен аудармашыға сенімділік,мәмілелер).
|
2
|
Тілі оқытылатын елдегі және Қазақстандағы аудармашылық қызмет.
|
2
|
Тақырып 2. Аударманың алуан түрлері.Аударма мақсаты. Аударма табиғаты. Аударманың негізгі категориялары. Жазбаша аударма. Ауызша ізбе-із және ілеспе аударма.
|
2
|
Көркем аударма. Ақпараттық аударма. Мамандырылған аударма. Аударманың басқа түрлері.
|
2
|
Тарау 3. Аудармашының кәсіптік біліктілігі мен этикасы.
Аудармашыға тән тұлғалық және кәсіби қасиеттер.Компетенциялар мен субкомпетенциялар аудармашылық қызметті іске асырудың негізі ретінде. Еуропалық және ұлттық білім жүйелеріндегі аудармашының компетенциялары.Аудармашының кәсіби этикасы. Аудармашының вербалды және вербалды емес іс-әрекетінің негізгі ережелері. Аудармашының іскерлік коммуникация мәдениеті.
|
2
|
Модуль 2
|
|
ТАРАУ 2. АУДАРМАШЫ ҚЫЗМЕТІНІҢ ҚЫРЛАРЫ.
Тақырып 4. Аударма әлеуметтік қызмет түрі ретінде.
Аударма әлеуметтік феномен ретінде. Аудармашылық қызметтің мәдениетаралық қырлары. Аудармашы және мәдениет. Мәдениетаралық коммуникациядағы лингвоэтникалық кедергі.
|
2
|
Тақырып 5. Аудармашы қызметінің лингвистикалық қырлары.
Аударма тілі мен бағыты. Билингвализм. Аудармадағы лигвистикалық тәсіл. Аударматану және аударманың теориясы туралы ұғым.
Тезаурус және аудармашының фондық білімдері. Сөздік қорын байыту. Терминологиялық база (глоссарий)
|
2
|
Тақырып 6. Аудармашы қызметінің психологиялық қырлары.
Аудармашыны дайындаудың психофизиологиялық ерекшеліктері. Аударма интелектуалды қызмет ретінде.
Жады, ақпаратты қабылдау стилі, аудармашының интуициясы, ақпарат алу және өңдеу қабілеті; тілдік әрекет аударма тезаурусы, аудармашының білімі.
|
2
|
Тақырып 7. Аудармашының құқықтық мәртебесі.
Аудармашы қызметін стандарттау. Қазақстандағы және шет елдердегі аудармашылардың нормативтік құжаттары. Аудармашының кәсіби міндеттері.
Аудармашылық келісім шарт (контракт). Аудармашыларды сертификаттау. Аудармашы біліктілігі және мәртебесі. Аудармадағы авторлық құқық.
|
2
|
Модуль 3
|
|
ТАРАУ 3. АУДАРМА БИЗНЕС РЕТІНДЕ.
Тақырып 8. Аударма өндіріс ретінде.
Аударма нарығы. Аудармашылық қызметтің жаһандануы. Аударма компаниялары көрсететін негізгі және қосымша қызметтер. Жекеменшік аударма бизнесін ұйымдастыру. Аудармашы қызметіне жұмысқа орналасу. Аудармашы сұхбат беруде.
|
2
|
Тақырып 9. Аудармашы қызметіндегі ақпараттық-телекоммуникациялық технологиялар.
Аудармашы еңбегінің эргономикасы. Жұмыс орнының жайлылығы. Қауіпсіз кмпьютер. Күйзеліс және релаксация. Өндірісте денсаулықты сақтау.
Аударма үрдісін автоматтандыру. Аударма үрдісін бағдарламалармен қамтамасыз ету. Машинамен аударудың тиімділігі және кемшіліктері.жинақтап аудару технологиясы (translation memory).
Электронды ақпараттық қорлар (сөздіктер мен анықтамалар, энциклопедиялар, форумдар және порталдар).
|
2
|
Тақырып 10. Аудармаға тапсырыс. Аудару үрдісі.
Аудармаға тапсырыс беру кезеңдері. Тапсырыс алу. Тапсырыспен жұмыс жасаудың дайындық, жоспарлау, ұйымдастыру кезеңі. Тапсырыс берушімен келісім шартқа қол жеткізу.
Мәтінді аударуды жоспарлау және дайындау. Мәтінді аудару. Аудармашының стратегиясы мен техникасы. Дайын аударманы тапсырыс берушіге жеткізу және ұсыну.
|
2
|
Тақырып 11. Аударма сапасы.
Аударма мақсаты мен сапасы. Сөзбе-сөз, барабар, еркін аударма. Аударма сапасы мен оған деген жауапкершілік. Аударма сапасын басқару.
Сапаны қамтамасыз ету кезеңдері. Аударма мазмұны мен формасына қойылатын талаптар. Аударманы ақырғы рет тексеру. Түзеу және релакциялау жұмыстары.
|
2
|
Барлығы:
|
30
|
Практикалық сабақтар
|
|
Аудармашы түрлі мәдениет және тіл өкілдері арасындағы делдал ретінде.
|
1
|
Аудармашыға тән тұлғалық және кәсіби қасиеттер.
|
1
|
Аудармашы компетенциялары мен суб-компетенциялары.
|
1
|
Аударма үрдісінің психологиялық ерекшеліктері.
|
1
|
Аударма үрдісінің лингвистикалық ерекшеліктері.
|
1
|
Кәсіби аудармашылық қауымдастықтар.
|
1
|
Аудармашы кәсібін стандарттау.
|
1
|
Аударма үрдісін автоматтандырудың мүмкіндіктері мен шектеулері.
|
1
|
Аудармаға тапсырыс беру кезеңдері.
|
1
|
Аударма сапасына қойылатын талаптар.
|
1
|
Аударманың түрлері.
|
1
|
Аудармашы біліктілігі және мәртебесі.
|
1
|
Аудармашының кәсіби этикасы.
|
1
|
Тілі оқытылатын елдегі және Қазақстандағы аудармашылық қызмет.
|
1
|
Аудармашы қызметін стандарттау. Қазақстандағы және шет елдердегі аудармашылардың нормативтік құжаттары.
|
1
|
|
15
|
5.1 СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫС ТАҚЫРЫПТАРЫНЫҢ ТІЗІМІ
5.1.1 Тілі оқытылатын елдегі және Қазақстан Республикасындағы аударма нарығын зерттеу.
Аудармашы қызметіндегі инновациялық технологиялар.
Жас аудармашыға нұсқау.
Аудармашыларға арналған ресурстық сайттарды салғастырмалы түрде зерттеу.
Қазақстандағы аудармашы қызметіне қатысты нормативтік басқару құжаттар.
Үздік аудармашының портреті.
Әлем және Қазақстанның ең үздік аудармашылары.
6 ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТПЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ КАРТАСЫ
Кесте 3
Әдебиет
|
Саны
|
Студент саны
|
Процент
|
Семенов, А.Л. Основы общей теории перевода и переводческой деятельности.- М, 2008.
|
11
|
11
|
100%
|
Теория и практика перевода / Тихонов А.А. – М., 2004.
|
5
|
11
|
55%
|
Алексеева И.О. Профессиональный тренинг переводчика: Учебное пособие. – СПб.: Перспектива, Издательство «Союз». – 2008. – 288 с.
|
1
|
11
|
11%
|
Комиссаров Общая теория перевода. – М., 2000
|
40
|
11
|
100%
|
Чужакин А., Палажченко П. Мир перевода. – М.2000.
|
1
|
11
|
11%
|
Мирам Г. Профессия: переводчик. – Киев. 2000.
|
2
|
11
|
22%
|
Латышев Л.К., Семенов А.Л. Перевод: теория, практика и методика преподавания. – М., 2003
|
2
|
11
|
22%
|
Р.К.Миньяр-Белоручев. Теория и методы перевода.- М, 2000.
|
2
|
11
|
22%
|
ӘДЕБИЕТ
Негізгі әдебиет
7.1.1 Gouadec D. Translation as a profession – Amsterdam/Philadelphia. – 2007.
7.2.2 Robinson D. Becoming a Translator. An Introduction to the Theory and Practice of Translation. – Second edition. – Routledge 2003.
Roger C. Translation as a profession. – 2000.
7.1.4 Алексеева И.О. Профессиональный тренинг переводчика: Учебное пособие. – СПб.: Перспектива, Издательство «Союз». – 2008. – 288 с.
Робинсон Д. Как стать переводчиком: введение в теорию и практику перевода. - М., 2005.
Семенов А.Л. Основы общей теории перевода и переводческой деятельности. – М.: Издательский центр «Академия», 2008. – 160 с.
Семенова М.Ю. Основы перевода текста:учебник. – Ростов н/Д:Феникс, 2009. – 344с.
Соловьева А. Профессиональный перевод с помощью компьютера. – СПб.: Питер, 2008. – 160 с.
Шереминская Л.Г. Настольная книга переводчика. – Ростов н/Д: Феникс, 2008. – 252 с.
Қосымша әдебиет
Hatim B., Mason. The translator as communicator. – Routledge, 1997.
Samuelsson-Brown G. A practical guide for translators. Multilingual matters – 1998.
7.2.3 Грушевицкая Т.Г., Попков В.Д., Садохин А.П. Основы межкультурной коммуникации. – М., 2003.
Загидуллин Р.З. Теоретические и методологические основы переводческого тезаруса. – Бишкек, 1993.
Кунанбаева С.С. Теория и практика современного иноязычного образования, Алматы, 2010 – 344 с.
Латышев Л.К., Семенов А.Л. Перевод: теория, практика и методика преподавания. – М., 2003
Миньяр-Белоручев Р.К. Как стать переводчиком? – М.1999.
Мирам Г. Профессия: переводчик. – Киев. 2000.
Мирам Г. Гон А. Профессиональный пеервод. – Киев 2003.
Суховершина Ю., Тихомирова Е., Скоромная Ю. Тренинг коммуникативной компетенции. – М., 2006.
8.2.11Чужакин А. Мир перевода -2 - М.2000
Чужакин А., Палажченко П. Мир перевода. – М.2000
Достарыңызбен бөлісу: |