Пәнді оқытуда жоспарланған нәтижелер…

«Электротехника» үлгілік оқу бағдарламасы білім алушыларға тұрақты, бірфазалы және үшфазалы айнымалы ток тізбектерін, конденсаторларды, магнитті тізбек заңдарын, трансформаторларды, тұрақты және айнымалы электрлік машиналарды оқып зерделеуді қарастырады.

«Электротехника» пәнін оқуда электрлік және магниттік тізбектер үшін электротехниканың негізгі заңдарын, электротехникалық құрылғылардың негізгі жұмыс режімдерін, трансформаторлардың, асинхронды, синхронды және тұрақты ток машиналардың құрылымы мен жұмыс әрекетіне ерекше назар аудару қажет. Монтажды және виртуалды жұмыс үстелінде қарапайым электр тізбектерін құруды және электрлік жүйелер мен олардың құрылғыларын жобалауда және пайдалануда электротехникалық есептеулерді заңдарды дұрыс қолдана білу керек.

Бәсекелестікке қабілетті мамандарды дайындаудағы пәннің рөлі мен мәні оқу барысында үлгілік оқу бағдарламасын іске асыруда дәстүрлі оқу жүйесін, жұмыстардың дер кезінде орындалуын, қазіргі замандағы инновациялық оқыту технологияларын, дидактикалық және көрнекілік құралдарды: плакаттар, модельдер, оқу бейнероликтер, электронды оқулықтарды, интерактивті тақтаны және оқу-әдістемелік құралдарын пайдаланып үйрену қажет.

«Электртехника» пәнінің үлгілік оқу бағдарламасын құрастыруда оқытуды ұйымдастырудың келесі түрлері: лекциялар, семинарлар, тәжірибелік сабақтар (зертханалық жұмыстар), бақылау жұмыстары және басқалар ұсынылады.

Теориялық білімдерді бекіту және қажетті тәжірибелік дағдылар мен біліктілікті қалыптастыруда пән бағдарламасында зертханалық жұмыстар өткізу қарастырылған.

Үлгілік оқу бағдарлама білім алушылардың пәндерден алған білімдеріне, біліктіліктеріне және дағдыларына негізделеді:

• 
  Физика;
  
• 
  Химия;
  
• 
  Математика.
  

- Электрорадиоөлшеу;

- Электрорадиоматериалдары және радиоэлементтері.

«Электротехника» пәнінің осы үлгілік оқу бағдарламасы техникалық және кәсіптік білім алу мекемелеріне жұмыстық оқу бағдарламасын құрудың негізі болып табылады.

Жұмыстық оқу бағдарламасын құруда оқу мекемесі құқылы:

• 
  кәсіптік оқу бағдарламасын меңгеруге бөлінген оқу уақытының жиынтық көлемін сақтаған кезде пәндер үшін оқу уақыты көлемін 25% дейін өзгертуге (ҚР Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы № 1080 қаулысымен бекітілген)
  
• 
  оқыту процесінің әртүрлі технологияларын, оқу процесін ұйымдастыру мен бақылаудың нысандарын, әдістерін таңдауға құқылы.
  

Пәннің жалпы сипаттамасы: техникті дайындаудағы пәннің орны мен ролі, тапсырмасы мен мақсаты. Басқа пәндермен байланысы. Электр энергиясы, оның берілуі мен таратылуы. Негізгі даму кезеңдері және болашағы. Электрлік станция, түрлері, электрэнергия өндірісінің ұстанымдары.

1. 
   тақырып. Электрлік өріс
   

2. 
   тақырып. Электрлік сыйымдылық және конденсаторлар
   

Электр тізбектерінің элементтері мен параметрлері. Активті, пассивті элементтер және олардың сипаттамалары. Ом және Кирхгоф заңдары. Тізбектегі элементтердің тізбекті, параллельді, аралас қосылысы. Сызбалардың қасиеттері мен есептеу формулары. Күрделі электр тізбектерін есептеу әдістері: түйінді және контурлы теңдеулер, түйінді кернеу, түрлендіру. Есептер шығару.

Электр тізбектерінің жұмыс режімдері: бос жүріс режимі, номиналды режім, қысқа тұйықталу, келісімді режім. Тұрақты ток тізбектерінде энергетикалық қатынастар. Электр энергясының берілісінің қарапайым схемасы, кернеу шығыны болуының себептері. Шекті кернеу шығыны.Кернеу шығыны есебімен өткізгіш қимасын есептеу.

Төртпоюсті туралы түсінік, құру схемалары,теңдеу құрастыру. Төртполюсті тұрақтысын анықтау.

Тұрақты ток тізбектерін зерттеу

№2 тәжірибе–зертханалық жұмыс

Күрделі электр тізбектерін есептеу

3 Бөлім. Электромагнитизм

3.1 тақырып. Тоғы бар өткізгіштің магнит өрісі

Тура сызықты өткізгіштің, катушка орамдарының токпен магнит өрісінің сипаттамасы. Магнит өрісінде өткізгішке әрекет ететін күш.

Электромагнитті индукция. Электромагнит индукциясының ЭҚК-і. Ағының тұтасуы. Құйынды токтар. Магнит өрісінің энергиясы. Электромагниттер. Индуктивтілік және оның өлшем бірлігі. Катушканың индуктивтілігі. Өзіндік индукция, өзара индукцияның пайда болуы. Қысқа тұйықталған контурдағы өтпелі процестер.

Синусоидалды ЭҚК-н алу, ЭҚК-нің тұтынушы көзі. Синусоидалды шамаларды сипаттаушылар. Синусоидалды шамалардың лездік, нақты және орташа, амплитудалық мәндері. Толқынды және векторлы диаграммалар, оларды тұрғызу ережесі.

Электр тізбегі сыйымдылықты, индуктивті, активті кедергілермен: схемалары, векторлы диаграммалары. C,L,R элементтерімен тізбекті, параллельді қосылған электр тізбектері. Осы тізбектерге арнаған Ом заңы,векторлы диаграммалар. Әртүрлі жүктеме тізбек қосылыстарын есептеу. Тізбектің активті, реактивті және толық қуат туралы түсінік. Қуат коэффициенті және оның халық шаруашылық мәні. Қуат коэффициентін арттыру тәсілдері.

Әртүрлі жүктеме тізбек қосылыстарын есептеу

Айнымалы ток электр тізбектерін зерттеу

№6 тәжірибе–зертханалық жұмыс

Ток және кернеулер резонансы

Үш фазалы электр тізбектердің артықшылығы. Үшфазалы токты алу, толқынды және векторлы диаграммалары. үшфазалы айнымалы токты сипаттайтын шамалар.

Генератор орамдарының және энергия қабылдаушылардың жұлдызша қосылыстары. Желілік, фазалық кернеу мен ток туралы түсінік. Қалыпты және қалыпты емес жүктеме туралы түсінік. Желілік, фазалық кернеулер векторлы диаграмма, олардың арасындағы қатынастар. Генератор орамдарының және энергия қабылдаушылардың үшбұрыш қосылыстары. Бір қалыпты және әртүрлі жүктемеде үшфазалы тоқ қуаты.

«Жұлдызша» схемасы бойынша тұтынушылардың үшфазалы тізбекке қосылысы

«Үшбұрыш» схемасы бойынша тұтынушылардың үшфазалы тізбекке қосылысы

Бірфазалы трансформатор

Тұрақты ток электр машиналар құрылымы. Машиналар қайтымдылығы. Тұрақты ток машиналардың жұмыс принципі. Якор орамдары туралы түсінік. Коллктордың және оның атқаратын қызметі. Якордың реакциясы. Асинхронды қозғалтқыштың құрылымы. Қозғалтқыштың бұрылу бұрышын реттеу. Асинхронды қозғалтқыштың қуат коэффициенті мен ПӘК. Бірфазалы Асинхронды қозғалтқыш. Синхронды қозғалтқыш.

Генераторларды зерттеу

Құзыреттілікке бағдарланған тест тапсырмалары ұсынылады.

1. 
   А.А. Федерченко, Ю.Г. Синдеев Электротехника с основами электроники: М – Издательско-торговая корпорация, «Дашков и К», 2006
   
2. 
   Ю.Г. Синдеев Электротехника с основами электроники: М - Ростов на Дону, «Феникс», 2004
   
3. 
   М.А. Жаворонков, А.В. Кузин Электротехника и электроника: М - Издательский центр «Академия», 2005
   
4. 
   Фуфаева Л.И. Электротехника. Учебник для образовательных учреждений среднего профессионального образования. - М.: Издательский центр «Академия», 2013.
   
5. 
   Бондарь И.М. Электротехника и электроника: - М - Ростов на Дону, «МарТ», 2005
   
6. 
   А.Қ. Ахметов, Ә.А. Ахметов Т.А. Қабақова Электротехника: Астана. Ақмола полиграфия, 2010
   
7. 
   Ғ. Айғараева Радиоэлектроника: Астана «Фолиант» 2010
   

1. 
   В.А. Пряшнишников, Е.А. Петров, Ю.М. Осипов «Электротехника и ТОЭ в примерах и задачах» Практическое пособие – СПб.: КОРОНА –век, 2008
   
2. 
   У. С. Байдельдинов Радиотехникалық тізбектер және радиотехникалық құрылғылар Алматы Нур-Принт 2012
   
3. 
   . Фуфаева Л.И. Сборник практических задач по электротехнике. Учебное пособие для образовательных учреждений среднего профессионального образования. - М.: Издательский центр «Академия», 2014
   
4. 
   Шанаев О.Т.Система моделирования «Electronics Workbench» учебное пособие – Алматы, 2003
   

Оқытуға қосымша ұсынылатын материалдар

2. Интерактивті тақта (арақашықтағы сабақтар, конференциялар…);

3. Компьютерлік қолданбалы бағдарламалар;

4. Тақырыптық оқу плакаттары (кесте, сызбалар, сұлбалар және т.б).

5. Электронды оқулықтар.
Оқыту тәсілдері

1.Тақырып бойынша слайд – шоу;

2.Білімді тексеруге арналған тесттер;

3. Видеоматериалдар;

4.Электрондық оқу құралдары;

5.Қоспалар мен полимерлердің жиынтығы;