Вестник таразского государственного педагогического института

196 
 
География  пәнін  оқытуда  қандай  да  бір  географиялық  нүктені  мағынамен  және 
мәнмен,  жергілікті  және  жаһандық  қамтамасыз  ету  үшін  жоғары  ойлау  тәртібін, 
салыстыру қабілетін, барлық мүмкін элементтерді жинақтауды және үлгілеуді қажет етеді. 
АКТ басқа ӛңірлер мен елдердің, басқа адамдар мен қоршаған ортаның бай тәжірибесімен 
нақты  уақыт  тәртібінде  қамтамасыз  етуге  мүмкіндік  береді    (электрондық  пошта,  веб-
камера  және  бейне-конференция  арқылы). Таптаурын  болған  нұсқаларға  қарсы  шығуы, 
түсініктер  талқылануы  және  қоршаған  орта  мен  орын,  адамдар  бейнесін  сақтау  және 
кӛрсету  жолымен  әрбір  географиялық  нүктені  бірегей  жасауға  негіздеме  берілуі  мүмкін.  
Қазіргі  компьютерлік  және  басқа  электрондық  құрылғыларда  қолданылатын  «сақтау» 
мүмкіндігі  -  қысқа  уақыт  мерзімінде  орындардың  қалай  ӛзгеретінін    кӛрсету  үшін  және 
пікірталастарды  қайтадан  қарап  шығу  үшін  (мысалы,  интерактивті  тақталарды  қолдану 
арқылы  жүргізілген  сыныптағы    отырыстарды  қайтадан  қарап  шығу)  және  бақылау  және 
түсіну  дағдыларын  қайтадан  қолдану  үшін  маңызды  рӛл  атқарады.  Бұдан  басқа,  топтық 
талқылау  нәтижелері  жай  ғана  сӛзбен  берілмеуге  тиіс,  алынған  қорытындыларды 
кескіндейтін бейнелер мен кестелер және карталарды қолдану арқылы берілуге тиіс.   
Тұсаукесер:  жазбаша  рамкаларды,  қалыптарды,  ақпараттық  бюллетеньдерді  немесе 
веб-сайттарды  қалай   жасайтындығы  туралы  нұсқаулықты  қажет  етуі  мүмкін.  Тиісті 
бағдарламалық  пакеттерді  қолдану  басында  қиындық  келтіреді,  бірақ  тәжірибе  
барысында бұл ойлаудың және талдаудың айқын жүйесін әзірлеуге  кӛмектеседі [3]. АКТ 
қолданылған  география  сабағының  нәтижелері  бойынша  мұғалім  де,  оқушы  да  ақпарат 
пен  білімге  қолжетімділікте,  шығармашылық  пен  идеялар  алмасудағы  әркеттестіктегі  
АКТ ролін тани және бағалай білуге тиіс. Олар сондай-ақ, ӛзгеріс үстіндегі әлемде (жұмыс 
орнында,  демалу  және  қарым-қатынас  жасау  уақытында)  АКТ-нің  ықпалын  неғұрлым 
кӛбірек  сезінуге  тиіс. Жаңа  технологиялардың  оқу  -  тәрбие  үрдісінде  қолданылуы 
мұғалімдердің  де,  оқушылардың  да  мүмкіндіктерін  кеңейтеді.  Ендеше  ақпараттық 
технологияларды  үйлесімді  пайдалану  қазіргі  таңда  ӛзекті  мәселелердің  біріне  айналып 
отырғаны даусыз [6]. 
Мұғалімнің  берген  тәжірибелі  білім  сапасы  оқушылардың  ӛзіндік  танымдылық 
деңгейін дамыта түседі. Мұны игерген оқушылар тәжірибеде нәтижеге дұрыс  кӛз жеткізе 
отырып,  тапсырманы  жүйелі  түрде  орындайды.  Оқу  материалдарының  мазмұнын  жақсы 
меңгеріп, жауап бергенде толық, дәлелдей отырып жеткізуге тырысады. Олардың сӛйлеу 
қабілеті дамиды. Сондықтан да, география сабағындағы мұғалімнің кәсіби шеберлігі оның 
ӛзінің  ғана  дамуына  мүмкіндік  беріп  қоймай,  оқушының  да  үнемі  жан-жақты  ізденісте 
болуын  талап  етеді.  Жас  педагогтің  шеберлікті  қаншалықты  меңгеруі  оның  ӛзінің 
табандылығына байланыты [4]. 
Жаңа  ХХІ  ғасыр  табалдырығын  аттаған  тәуелсіз  Қазақстан  Республикасының  әрбір 
білім  беру  саласы  мен  буындарына  тың  кӛзқарас,  тың  жаңа  үлгідегі  ізденіс  қажет  [5]. 
Ӛскелең  болашағы  зор  жас  ұрпақты  қоғам  талаптары  мен  оның  мақсат-мүдделеріне  сай 
ӛмір сүруге бейімдей отырып, оқытып, логикалық ой тұжырымдатып, таңғажайып ғылым 
саласына тартуда география пәні мұғалімдерінің атқаратын ролі зор.  
 
Әдебиеттер тізімі: 
1.  Захарова  И.Г.  Информационные  технологии  в  образовании:  учеб.пособие.  [Білім 
берудегі  ақпараттық  технология:  оқу  құралы].  –  5-басылым.  –  М.:  академия,  2008.  –  192 
бет. 
2.  Гуслова  М.Н.  Инновационные  педагогические  технологии:  учеб.пособие. 
[инновациялық  педагогикалық  технологиялар:  оқу  құралы].  –  М.:  академия,  2010.  –  288 
бет. 
3.  Мұхамбетжанова  С.Т.,  Мелдебекова  М.Т.  Педагогтардың  ақпараттық  – 
коммуникациялық    технологияларды  қолдану  бойынша  құзырлылықтарын  қалыптастыру 
әдістемесі. Алматы: ЖШС «Дайыр Баспа», 2010 жыл 

197 
 
4. Генике Е.А., трифонова Е.А. учитель и ученик: возможность диалога и понимания. 
[Мұғалім мен оқушы: диалог пен түсіністіктің мүмкіндіктері]. 1-том, жалпы редакциясын 
басқарған Семина Л.И. – М.: «Бонфи», 2012. – 239 бет. 
5. Ә.С.Ақашева., К.Ж. Дүйсебаева. Географияны оқыту әдістемесі. А. 2013. 14-15 б.б. 
6.  Интернет  жүйесінен  алынған  материалдар  қолданылды  (мысалы  www.  mail.ru. 
немесе  
www.rambler.ru
.). 
 
Аннотация 
Аталмыш  мақалада  география  сабағын  оқытудағы  мұғалімнің  кәсіби  шеберлігін  арттыру 
мүмкіндіктеріне талдау жасалған. Сондай ақ мақалада, география сабағындағы мұғалімнің кәсіби 
шеберлігі  оның  ӛзінің  ғана  дамуына  мүмкіндік  беріп  қоймай,  оқушының  да  үнемі  жан-жақты 
ізденісте болуын талап ететіндігін кӛрсетеді. 
Аннотация 
В  данной  статье  проведен анализ  возможностей  повышения  профессионального  мастерства 
учителя в преподавании уроков географии. А также в статье, раскрывается  всесторонный  поиск 
ученика и развитие профессионального мастерства учителя на уроках географии.  
Annotation 
In this article the analysis of possibilities of increase of professional mastery of teacher is conducted 
in teaching of lessons geography. And also in the article, the all-round search of student and development 
of professional mastery of teacher open  up on the lessons of geography. 
 
 
УДК372.854 
 
СОВРЕМЕННЫЕ ФОРМЫ И МЕТОДЫ ОЦЕНИВАНИЯ ОБУЧЕНИЯ ХИМИИ 
В СРЕДНЕЙ ШКОЛЕ 
 
Салиева М.А., Жарлыкапова Р.Б. 
Таразский государственный педагогический институт, г. Тараз 
 
Система  оценивания  эффективности  процесса  обучения  и  его  результатов  имеет 
важное  значение  в  образовательном  процессе.  Как  наиболее  объективно  оценить 
необходимые  параметры  (потенциальные  способности,  уровень  сформированности 
универсальных  учебных  действий,  набор  компетенций,  знания,  умения,  навыки,  интерес, 
уровень мотивации и т.п.)? Какими должны быть методы и средства в каждом конкретном 
случае?  
Вопросы  выбора  метода  и  средств  оценивания  являются  одними  из  актуальнейших 
вопросов  на протяжении всей  истории  педагогики.  Сейчас  эта  педагогическая  проблема 
выделена  в  отдельную  науку  –  доцимологию,  которая  изучает  эффективные  и 
объективные методы оценивания. Важнейшим показателем качества образования является 
объективная оценка  учебных достижений учащихся. Этот показатель важен как для всей 
системы  образования,  так  и  для  каждого  отдельного  ученика.  Е.  Н.  Ильин  сказал: 
«Учитель должен знать, чему научил, учащийся - чему научился». 
Из  истории  образования  нам  известно,  что  система  оценивания  неоднократно 
претерпевала изменения. Ближе к середине 18 века в Российской империи, как и в Европе, 
существо трехразрядная система оценивания. Высший разряд обозначал отличные успехи, 
средний — успехи  «посредственные, нехудые», низший разряд  —  успехи ниже среднего. 
В  последствии,  словесная  оценка  становилась  однообразнее  и  короче,  она  стала 
заменяться  цифровой.  Еще  в  начале  19  века  утвердилась  традиция  обозначать  цифрами 
успехи  учащихся.  В  то  время  использовались  цифры  от  0  до  5,  где  0  показывал,  что 
ученик совершенно не справился со своими обязанностями, а 5 учащийся получал только 
за отличное знание урока.