Хх ғасырдағы қазақ әдебиеттану ғылымы Оқулық Ре по зи то ри й Ка рг у әож кбж

жүктеу 3,59 Mb. Pdf просмотр бет 251/444 Дата 04.10.2023 өлшемі 3,59 Mb. #43645 түрі Оқулық

ІІІ БӨЛІМ.  Қазақ әдебиеттану ғылымының қалыптасу жолдары жанрлар дың ғылыми тұрғыда қа- растырылуына өз әсерін тигізбей  қалмады.  Дәуір талабы туындатқан осы  екі міндет ғылыми-зерттеушілік ой- пікірде әдеби мұраны таптық көз- қарас тұрғысынан қарап бағалау  мен «тұрпайы социологизм теория- сына» сай зерттеудің бәсең тартуы- на әсер етті. «Халық жауларын» әш- керелеу науқанынан кейін 1947 жыл - ғы қаһарлы қаулы шыққанға дейінгі  аз ғана уақыт аралығындағы ғылы- ми-зерттеу жұмыстарына берілген  мүмкіншілікті қазақ әдебиет тану  ғылымы пайдаланып қалуға ұм- тылды. Ғылыми-зерттеушілік ой-пі- кір қолданудан шығарылып тастал- ғанымен, 1920-1930 жылдардағы ғы- лыми еңбектер мен мақалалардағы  әдебиет тарихы мен теориясын тек- серудегі бағыт-бағдарды жалғас- тырып әкетті.  Мезгіл жағынан алғанда жаңа  оқулықтар мен оқу құралдарын жазу  жұмыстары соғыстың алдында-ақ  қолға алынған болатын. Оған басты  себеп, Қазақ ССР Оқу халық комисса- риаты 1939 жылы «Орта мектептер- дегі 8-10 кластардағы әдебиет са- бағы 5-7 кластардағыдай әдебиеттік  оқу болмай, тарихи әдебиеттік курс  ретінде жүруі қажеттігіне» шешім  қабылдап, жаңа жүйедегі оқу бағдар- ламалары мен оқулықтар жасау- ды талап етті. Осыған сай алғашқы  барлау ретінде әдебиет пәнінен  бағдарламалар жобасы жасалынып,  соның негізінде хрестоматиялар құ- растыру қажет болды.  Себепсіз салдар жоқ екені белгілі.  Орта мектепті оқу құралдарымен  қам тамасыз етуден туындаған осы қа- жеттілік ғылыми-зерттеушілік ой-пі- кірдің әдебиет тарихы мен тео рия сын  тексеру бағытында тың ізденістерді  жасауына, жаңа еңбек тердің жазы- луына ықпал етті. Жаңа бағдарлама  жобасына орай, 1937-1938 жылдары  жазылған әдебиет хрестоматиялары  мен оқулықтар түгелдей өзгеріске  ұшырады. Оның басты себебі, «халық  жаулары» атанған ақын-жазушылар  шығармашылығына байланысты еке- ні айтпаса да түсінікті. Партияның көркемөнер мен әде- биет, ғылым салаларындағы саяса- тының талаптары негізінде жасал- ған жаңа бағдарламада орта мек- тептің 8 сыныбына фольклор мен  XVІІІ және ХІХ ғасырдың І жарты- сындағы әдебиетті, 9 сыныбына  ХІХ ғасырдың ІІ жартысынан төң- керіске дейінгі әдебиет тарихын,  ал 10 сыныпта кеңес дәуірінің әде- биетін оқыту жоспарланған еді.  Бұл, әрине, жоғарғы сыныптардағы  әдебиетті тарихи курсқа жақындата  жүргізу мақсатынан туындаған бо- латын-ды. Осыдан ұлттық ғылы- ми-зерттеушілік ой-пікірдің әде- биет тарихын тексеруіне жаңа мүм- кін діктердің жолы ашылып, тың  ізденістерге баруына жағдай туды.  Ре по зи то ри й Ка рГ У 270 жүктеу 3,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз