Б. К. Копжасаров «Өсімдік коргау жоне карантин» кафедрасынын

Қуыршақ күйінде жерге түскен жапырақтардың арасында 
кыстайды. Ересектері маусымның бірінші онкүндігінде үшып шыга 
бастайды. Ал олардыц ец көп мөлшерде кездесетін кезеңі 
маусымның аяқ кезі, жұмыртқаларын бір - бірден салады. Төменгі 
жастағы дернәсілдері қоңыр түсті, содан жетіле келе ақшыл қоңыр 
түске көшеді. Бірінші ұрпақтары жұмыртқаларын тамыздың 
ортасына дейін, 
әр 
аналық дернәсіл 
өз 
тіршілігінде 
517 
жұмыртқадан салады. Бірінші ұрпақтың дамуы орта есеппен 35-37 
күнге созылады.
4 
Жеміс кенелерініц акарифагтары.
Жеміс агаштарына зиянды 
бөжектер мен қатар, өсімдік кенелері де едәуір зиян келтіреді. 
Солардың ішінде, әсіресе Қазакстанда кең таралып, көбірек зиян 
келтіретіндсрі мыналар:л;о//ь//? 
жеміс кенесі. бақтың өрмекиіі
кенесі. кәдімгі өрмекші кене, алмсшыц қызыл кенесі.
Табигатта 
зиянкестердің бүл тобының өсіп-өніп, көбейіп кетуін тежеп 
отыратын факторлардың ең негізгісі олардың табиғи жаулары -
акарифагтар: фитосейд тұқымдасына жататын жыртқыш кенелер, 
иабиде, антокориде, мириде
түқымдастарына жататын жыртқыш 
қандалалар. кокцпнеллидтер түқымдасына жататын 
жыртцыш
қоңыздир, жыртқыш бітелер
және 
алтынкөздер.
Жыртқыш 
кенелердің үрықтанған аналықтары агаш қабыгы астында, оның 
жарықтары мен катпарлары арасында қыстап шыгады. Көктемде 
тәулік бойынша орташа температура 2-3°С-қа жеткенде, ягни жеміс 
кенелерінен әлдеқайда бүрын, белсенді түрде келеді. Сөйтіп, олар 
ерте көктемде жеміс кенелерімен қоректене бастайды.
Жыртқыш кенелер 16°С температурада жұмыртқалайды. Ересек 
кенелер жэне олардың дернәсілдері өте жылдам, көбінесе олар 
жапырақтардың астыңгы жагын мекендеп. сонда жүмыртқалайды. 
Жүмыртқаларын жапырақтың ортаңгы шеткі ірі жүйкелерінің 
бойына орналастырады. Әрбір аналық кене өз емірінде 30 шақты 
жүмыртқа салады. Жазда кенелер өте жылдам дамиды, бір 
үрпақтың дамуы қандай түрге жататындықтарын және ауа райына 
байланысты 8-14 күнге созылады.
Л.В.Андрееваның мәліметі бойынша Алматы облысының 
жемісті аймағында фитосейдтердің ең көбірек кездесетін түрі 
типлодром финляндикус.
Ол мәдени және жабайы өсетін 
алма
агаштарында, 
доланада, өрікте, алхоры
ағаштарында кездеседі де, 
солардың жапырақтарына зиян келтіретін жеміс кенелерінің
194

жұмырткалары 
мен дернәсілдерін жеп 
құртады. 
Оның бір 
үрпағының дамуы 12-14 күнге созылады. Бір жаз ішінде 6-7 ұрпақ 
береді. Жыртқыш кенелердің келесі бір түрі 
типлодромус кузины.
Алматы айналасындагы бақтарда кездеседі, өте кең таралган. 
Кейбір жылдары бақтардагы кездесетін фитосейдтердің 90%-ға 
дейінгісі осы түрге жатады, жабайы алма ағашы мен доланада 
кездеседі. Бір жаз ішінде 9-12 үрпақ береді. Бүл түрдің ересек 
кенелері бақтың өрмекші кенесінің барлық фазаларымен, ал қоңыр 
жеміс кенесі кәдімгі өрмекші кененің жүмыртқалары және 
дернәсілдерімен қоректенеді. Оның бір дарағы өзінің даму 
кезеңінде орта есеппен бақтың өрмекші кенесінің 40 шақтысын 
жейді.

жүктеу 16,49 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: