вирустар,
саңырауқұлақтар,
бактериялар,
микроспоридиялар
і іегізінде
инсектицидті биопрепараттарды колдану жоне де зияикесгердіц
популяциясын
үзак
уакыт
бакылауда
ұстау
инфекциялык
микрожүктыруды қалыптастыру;
2 - өсімдіктер зиянкестеріне карсы
мнкробтар-аитагоиистерді
колдану;
3 - кыру шаралар регламентациясы мақсатында бөжектер
популяциясында эпизоотияны болжау үшіп.
4. Вирустық және эитомопатогендік микроорганизмдер.
Бөжектер баска да жамуарлар сиякты инфекциялык ауруларга
шалдыгады,
олардыц
коздырғыштары
болып
вирустар,
бактериялар, саңырауқұлақтар, қарапайымдылар
болын табылады.
Бөжектердіц
инфекциялык
ауруларыныц
коздырғыштарын
эитомопатогендер
дейді. Қоздыргыштардыц түрлеріпе байлапысты
аурулар күрделі сипатка ие болуы мүмкіп, бүл жерде инфекция
бөжектер қырылуымен катар, олардыц жаппай кырылуы немесе
созылмалы сипатына океле отырып, популяция дарактары арасында
инфекция тез таралады. Бөжектер агзасыпдагы осы коздыргыш
57
аркылы бөжекгер эпизотиясын, олардыц атзасындаты және ағза
сыртындағы коздыргыштардыи зерттейді. Бөжектер ауруларын
бактериялар,
саңырауқулақтар,
вирустар,
қарапайымдылар,
нематодтар, трематодтар
жоне тағы сол сияктылар алып келуі
мүмкіп. Сондықтаи бөжектер иатологиясы микробиологиямен,
фитопатологиямен, паротозолоі иямен, энтомологиямен, биохимия
жоне молекулярлы биологиямен тытыз байланысты. Бөжектер
натологиясы бойыпша фундаментальды жұмыстар олардыц санын
реттейтін негізгі микробиологиялық әдіс болып табылады.
Бөжек аурулары туралы Аристотель кезінен белгілі болтан.
Бірак, зиянкестермен жопе өсімдік ауруларымен биологиялық
әдістер аркылы күресу XIX тасырдыц соцынан XX тасырдыц
басыпда тылыми негіздері каланғаи.
Біріпші
рет
олем
тожірибесінде
энтомопатогенді
микроорганизмдер меп тэжірибелер 1879 жылы орыс микробиологы
И.И. Мечников жүргізді.
Anisoplia austriaca-
ның кузькя-қоңызымен
күресу үшін
Metarrhizium anisoplia
саңырауқүлағын колдану
аркылы далалык тожірибеде өткізілді.
Эппюмопапюгендер
туралы
түсінік.
Эпизоотия
-
бүл
бөжектерге инфекциялық ауру туғызатын барлык коздыртыштарды
энтомопатогендер
ден атайды. Қоздыргыштардыц тегіне карай
аурулар күрделі сипатқа ие болуы мүмкін, олардың жапиай кырып
пемесе созылмалы сипатқа алып келу аркылы бөжектер біртіндеп
өле бастайды.
Эпизоотия
-
бүл
бөжектер
понуляциясының
жотары
тығыздығы аркылы жүретін аурудыи күрделісі, бүл жерде
қоздырғыштың жаппай көбею ортасында тез қабылдайтын дарактар
арасында белсенді таралуып айтамыз.
Энзоотия -
бұл бөжектердіц тығыздығына байланысты емес
инфекциялар, орі бүл популяциядағы жекелегеи дарақтардыц ауру
туғызатын
жоне
қырылуына
алып
келетін созылмалы
инфекциялары болып табылады. Ол бөжектер сапын реітемейді,
бірак олардыц тығыздығын төмендетеді, сондықтан иопуляцияиың
периодтық өзгеруін тежейді.
Энзоотия -
бүл негізінен аштық, жемдік субстраттың, ауа-
райының күрт өзгеруінен жопе таты баска колайсыз факторлармен
физиологиялық қиындаудың аркасында бөжектер популяциясының
санының жогары деңгейінде эпизоотията айналуы.
58
|