Б. К. Копжасаров «Өсімдік коргау жоне карантин» кафедрасынын

ЗЕРТХАНАЛЫҚ САБАҚ ТАҚЬІРЫБЫ

жүктеу 16,49 Mb.

Pdf просмотр

бет	140/190
Дата	01.10.2023
өлшемі	16,49 Mb.
	#43615

1 ... 136 137 138 139 140 141 142 143 ... 190

2b0936db-98be-4c50-b1dc-5b5d01e6f4e9

Сабаққа қажетті қүрал-жабдықтар мен материалдар

ЗЕРТХАНАЛЫҚ САБАҚ ТАҚЬІРЫБЫ:
ЖЕРГІЛІКТІ ЭНТОМОФАГТАРДЫҢ ЗИЯНКЕСТЕР САНЫН
ТӨМЕНДЕТУДЕГІ ТИІМДІЛІГІН БАҒАЛАУ.
Сабактыц мақсаты:
Жергілікті энтомофагтардың зиянкестер
санын төмендетудегі тиімділігін бағалау түрлерімен танысу.
Сабаққа қажетті қүрал-жабдықтар мен материалдар
МБР-1
микроскопы, Петри табақшалары. өлшемді шымшуыр, зат жэне
жабын шынылар, егерде түрақты препарат болса.
1.
ЖергЫкті
энтомофагтардың
зиянкестер
санын
төмендетудегі тиімділігін багалау.
Энкарзия.
Жылыжай аққанаттыларының дернәсілдері мен
нимфалары
денесініц
ішінде
паразиттік
тіршілік
етеді.
Популяциялары тек қана аналық дарақтардан түрады. Кейде аталық
дарақтары
пайда
болганымен
үрықтанбай,
тек
қана
гіартеногенетикалық жолмен өсіп-өнеді. Энкарзия жүмыртқаларын
бір-бірлеп аққанаттылардың екінші, үшінші және төртінші жастагы
дернәсілдерінің денесіне салады. Дегенмен, үшіпші жастагы
дернәсілін көбірек үнатады. Ауаның температурасы
16-28"С,
ылғалдылыгы 60-80 % болса, 18-43 күн өмір сүреді; осы уақыт
ішінде 60-100 зиянкестің дернәсілін залалдайды. Жүмыртқасының
көпшілігін (70-90%) иесінің денесіпен үшып шыққанпан кейін 10
күн ішінде салып бітіреді (сурет 1).
Гіаразиттің дернэсілі иесінің ішкі мүшесін сорып бітіргеннен
кейін қуыршақтанады. Осы кезде аққанаттылар дернәсілі қап-қара
түске енеді.
С урет-1. Э нкарзи я ф орм оза (E ncarsia Form osa G ah.)
295

Зиянкес дернәсілінің қараюы паразиттермен залалданган соң
ауаның 20°С-сы мен 70% ылғалдылыққа 2 күннен кейін, 25°С-да 7
күшіен
кейін
бөлінеді.
Энкарзияның
даму
жылдамдыгы,
өсімталдыгы, белсенділігі ауаның температурасына, күн көзінің
үзақтығына және тағы басқа жағдайларга байланысты. Өте тиімді
температура 27-30°С, ылгалдылық 70%, күн көзінің үзақтығы 14-17
сагат.
Энкарзияның
өсімталдыгы
осындай
жағдайда
күрт
жогарылап (орта есеппен 115 жұмыртқадан) даму жылдамдыгы 11
күннен аспайды. Энкарзияның ересектері мелері бөліп шығаратын
жылымшы, сірне тәрізді затгіен қоректенеді. Энкарзияны зертханада
өсіріп-өндіру үшін олардың иелері - ақканаттыларды темекі
өсімдігінде өсіріп көбейтеді. Темекімен қоса
қызанақ, ңияр.
асбүршақ
өсімдіктерін пайдалануга болады.
Энкарзияны бейімдеп өсіру үшін 5 бөлме керек. Оның 2
бөлмесінде аққанаттылар мен энкарзияның көптеген дарақтарын
үстайды. Үшінші бөлмеде зиянкеспен зақымданбаған тек қана таза
өсімдіктер қойылады, төртінші бөлмеде өсімдіктерді зиянкеспен
закымдайды, бесінші бөлмеде оларды энкарзиямен залалдайды.
Темекіні газондарында 6-7 жапырақ шыгарганша 24°С-да өсіреді.
Бұған шамасы 1,5 айдай уақыт кетеді. Одан кейін өскен темекі
өсімдіктеріи аққанагтылар бар бөлмеге 1 тәулікке енгізеді. Осы
уақыттың ішінде зиянкес темекіге көптеген жүмыртқа салып
үлгіреді. Бұдан кейін өсімдіктерді үшінші бөлмеге орналастырып,
24°С 18 күндей ұстайды да, одан соң энкарзияның ересек
дарақтарын жібереді. Зиянкесті залалдау мөлшері бір паразитке
аққанаттылардың 10 данасы (1:10). Залалданган зиянкестерден 20-
22 күннен кейін ересек паразиттер үшып шыгады. Сөйтіп, темекіні
зиянкеспен зақымдаганнан бастап, энкарзиялар үшқанга дейін 39
күн өтеді. Осы уақыттың ішінде темекінің әрбір өсімдігінен 15-18
мың
дана
паразит
алуга
болады.
Темекінің
энкарзияның
қуыршактарына толы (қап-қара болып кеткен аққанаттылардың
дернэсілі) жапырақтарын қайшымен қиып алып, сүзгіш қагаздың
арасына текшелеп, жеке-жеке қойып, жылыжайларга жібереді
немесе тоңазытқышқа сақтауга қояды.

жүктеу 16,49 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 136 137 138 139 140 141 142 143 ... 190