Электр аппараттары «Федералдық білім беруді дамыту институты»



жүктеу 8,21 Mb.
Pdf просмотр
бет108/116
Дата18.09.2023
өлшемі8,21 Mb.
#43447
1   ...   104   105   106   107   108   109   110   111   ...   116
8 Девочкин Электр аппараттары. Оқулық

Q = ABCD 
функциясын іске асырады. 
Сипаттамаларда немесе каталогтарда осындай микросхемаларды 4 
ЖӘНЕ деп белгілейді, онда 4 саны кіріс санын көрсетеді.
Логикалық элементтердің бірнеше стандартты қосылыстары бар. 
Мысалы, тек бір НЕМЕСЕ логикалық элементінің көмегімен жады 
схемасын іске асыруға болады (П.5-сурет). Ол үшін 
DD 
элементінің 
кірістерінің бірі оны шығысымен жалғайды. Егер кірісте жады схема- 
лары логикалық нөл болса, онда шығыста нөл болады. Жад схемасы- 
ның кірісінде логикалық нөл болса, онда шығысында логикалық бірлік 
пайда болады. Егер логикалық бірлікке кіруде нөлге ауыстырса, онда 
схеманың шығысында кері байланыс есебінен логикалық бірлік қала- 
ды. Басқаша айтқанда, есте сақтайтын логикалық бірлік болады. Оны 
аз уақытта түсіру үшін НЕМЕСЕ элементінен қуатты алу қажет. Жад 
схемасы механикалық ағыту құрылғыларын пайдаланбай, қандай да бір 
логикалық схемадан логикалық бірлік кернеуін ала алады.
П.6-суретінде «келісу схемасы» (сəйкестік) схемасы деп аталатын 
логикалық элементтерді стандартты қосу көрсетілген. Ол келесі тапсы- 
рманы шешеді: екі кірісте де не логикалық нөл немесе логикалық бір- 
лік болғанда, схеманың шығысында логикалық бірлік болуы тиіс. Кіріс 
жəне шығыс шамалар арасындағы байланыс П.1-кестеде ұсынылған.
Қойылған тапсырманы шешу үшін схема 
Q = AB + AB 
функциясын 
іске асыруы тиіс. Келтірілген теңдеу П.1-кестенің жолдары бойынша 
жасалды, онда 

= 1 (бұл əдіс 13.3-тарауда сипатталған). 

= 0 жолдар-
4.П- сурет. ЖӘНЕ логикалық элементінің


223
ды, жүйе жағдайының кестесінде көрсетпе- 
уге де болады. Басым жағдайларда аталмыш 
əдіс өзін ақтайды, себебі бірліктердің шығыс 
бағанында əдетте нөлдерге қарағанда аз бо- 
лады.
Онда бірліктер көп болғанда теңдеу құра- 
стырудың басқа əдісін пайдалануға болады
— шығыста нөл бар жолдарды пайдалануға 
болады. Егер кіріс сигналы бірлікке тең бол- 
са, бұл жолдарда кіріс сигналдарды оның 
терісін алу керек екенін есте сақтай отырып, 
жиынтықтау қажет.
П.5-сурет. Жад схемасы
Барлық алынған қосындыны одан кейін көбейту керек, ол қорытын- 
ды теңдеу береді. Мүмкіндігінше алынған теңдеуді логика алгебрасы 
ережелерінің 13.3-тарауда келтірілгеннің барлығын пайдалана отырып, 
оңайлату қажет.
«Шығыста бірлік бойынша» құрастырылған теңдеу 
Q = AB + AB 
түріне ие. Көрсетілген функцияны іске асыратын логикалық элемент- 
терді қосу схемасы П.8-суретте келтірілген.
Сəйкестік жəне сəйкессіздік схемалары кіріс сигналдарының кез 
келген саны үшін орындалуы мүмкін. Сəйкестіктің ұқсас схемалары 
қандай да бір қосу кірулердің əрқайсында логикалық бірлік болғанда 
ғана өтуі тиіс болған жағдайларда пайдаланылады.
«Шығыстағы нөлдер бойынша» жасалған мысалдағы теңдеу, 
Q = (A
+ B)(A + B) 
түріне ие. Көрсетілген функцияны іске асыратын логикалық 
элементтерді қосу схемасы П.7-суретте келтірілген. Осы келісім схема- 
сында бес логикалық элемент пайдаланылады: екі ЕМЕС элементі, екі 
НЕМЕСЕ элементі жəне бір ЖӘНЕ элемент. Сəйкестік схемасымен қа- 
тар сəйкестік емес схемасы пайдаланылады. Кіріс жəне шығыс шамалар 
арасындағы байланыс П.2-кестесінде ұсынылған.
П.6-сурет. Q = AB + AB функциясын іске асыратын келісу схемасы
«Шығыстағы нөлдер бойынша» жасалған мысалдағы теңдеу, Q = (A + B) 
(A + B) түріне ие.


224
А
В
Q
0
0
0
0
1
1
1
0
1
1
1
0
П.1-кесте 
П.2-кесте
А
В
Q
0
0
1
0
1
0
1
0
0
1
1
1
Егер əр бірлік қандай да бір өзінің күрделі жүйесінің дұрыстығын 
сипаттаса (аталмыш кіру үшін), демек тек барлық блоктардың дұрыс 
болғанда ғана жұмысқа барлық күрделі жүйені қосуға болады. Мыса- 
лы, ғарыштық кемені жіберу кезінде тек ұшу үшін маңызды əр түрлі 
құрылғылардың көбі дұрыс болғанда ғана қозғалтқыштарды іске қосу 
мүмкін. Америкалық автомобильдердің кейбір типтерінде тек егер 
барлық жолаушылар жəне жүргізуші қауіпсіздік белбеуін тақса ғана 
қозғалтқыштың іске қосылуы мүмкін. Бұнда белбеулер тек жолаушылар 
бар отырғызу орындарында ғана тағылуы тиіс. Ол үшін автомобилдің 
əр отырғызу орнында жолаушылардың болуын тіркейтін қосымша дат- 
чиктерді қояды.
Көп жағдайларда егер екіден артық кіріс саны бар НЕМЕСЕ жəне 
ЖӘНЕ логикалық элементтерін, сондай-ақ НЕМЕСЕ - ЕМЕС жəне 
ЖӘНЕ – ЕМЕС элементтерін пайдаланса, логикалық элементтерді қосу 
схемасын оңайлатуға болады.

жүктеу 8,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   104   105   106   107   108   109   110   111   ...   116




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау