«Экология және жер қойнауын пайдалану салаларындағы табиғи ресурстарды тиімді қолдану»

жүктеу 0,85 Mb.

Pdf просмотр

бет	19/51
Дата	22.06.2023
өлшемі	0,85 Mb.
	#43050
түрі	Конспект

1 ... 15 16 17 18 19 20 21 22 ... 51

3.-геохимии-и-экогеохимии-каз

4.Пегматиттер және пегматиттік үрдістің сипаттамасы.

3.Гидротермальдік-метосоматикалық
үрдісі(гидротермальдік метасоматоз).

Бұл үрдіс гидротермальдік жүйелерге тән. Метосоматикалық үрдістердің
негіздері Д.С. Коржинскиймен анықталды. Коржинский бойынша «бір
минерал басқа минералға ауысқан кездерде, кендердің химиялық
құрамының өзгеру үрдістерін –
метосоматикалық үрдістер
деп атайды».
Ауыспалы үрдістер қуыстық ерітінділер арқылы жүреді. Олар бір минералды
ерітіп, және сол уақытта басқаларды тұнбаға түсіреді, нәтижесінде
кендердің агрегаттық түрі өзгермейді.
Метосоматоз реакциялар ауыспалы түрінде өтеді және бір-біріне қарсы
үрдістер жүреді – элементердің минералға кіру мен шығуы. Мысалы:
турмалин грейзерларында магний, висмут (ІІІ), темір (ІІІ), алюминий (ІІІ),
оттек, гидроксид, фторид, хлорид – иондары кіреді, ал натрий, калий, кремний
иондары шығады.
Миграциялық механизм әсерінен
инфильтрациялық және диффузиялық
метосоматозға бөлінеді.
Инфильтрациялық метосоматоз көп км-ге созылады, ал диффузиялық
метосоматоз бірнеше метрде болады.
4.Пегматиттер және пегматиттік үрдістің сипаттамасы.
Пегматиттер
– магматикалық дифференциациясының соңғы өнімдері.
Пегматиттер гидротермаларының әсерінен тау жыныстарының өзгеруі
нәтижесінде пайда болады. Пегматиттердің геохимиялық зерттеулерін
Ферсман бастаған.
Таралу және тәжірибелік жағынан ең манызды граниттік пегматиттер –
талий, литий, цезий және басқа бағалы шикізаттардың көздері деп саналады.
Пегматиттік үрдісі – ірікристалдық заттардың (пегматиттердің) болуына
әкеледі.
Пегматиттердің көбі далалық шпаттан, слюда мен кварцтан тұрады.
Пегматиттер жердің 2-10 км тереңінде пайда болады.
Тереңдігіне қарай Гинзбург оларды төрт формацияға бөлді:
1.
аз тереңдегі пегматиттер (2-3 км), тау хрусталь мен оптикалық
флюорит;
2.
орташа тереңдіктегі пегматиттер (3-6 км), сирек кездесетін
элементтердің пегматиттері;
3.
слюда түзуші пегматиттер (6-8 км), мусковит;

24
4.
үлкен тереңдіктегі пегматиттер (>8 км), уран және торий байытылған
кендер.
Пегматиттік процестің сипаттамасы
.
Ферсман бойынша, минералдардың пайда болуына температураның
төмендетуі көп әсер етеді. Сол себептен, ол пегматиттік үрдісті 5 кезеңге
және 11 геофазаға бөлді.
Геофаза
– ол температуралық аралық пен үрдістің
жүретін терендігі ғана емес, ол белгілі бөлек тепе-теңдік геохимиялық жүйе.
Пегматиттердің маңызды ерекшелігі – радиоактивтік элементтердің
жинақталуына әкеледі. Пегматит минералдардың жалпы саны 300 көп.

жүктеу 0,85 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 15 16 17 18 19 20 21 22 ... 51