БАЙЛАНЫСТЫ АУРУЛАР
3.1. РАХИТ
Рахит (мешел, ит тиген, қой ауруы, кешек)
–
сәбилердiң қарқынды ӛсу кезеңiндегi
Д витаминi мен оның белсендi метаболиттерiнiң аздығына байланысты кальций-фосфор
зат алмасуы ӛзгерiсiмен, сүйектердiң минералдануы мен сүйек құрылуының және негiзгi
ағзалармен жүйелер қызметiнiң бұзылуымен сипатталатын ауру.
Кҥнi бҥгiнге дейiн рахит балалар арасында кең тараған ауру. Балалар
патологиясында рахиттiң маңызы зор: тiптi жеңiл тҥрінің ҿзi организмнiң дертке қарсы
қабiлетiн тҿмендетiп, бала ауруы мен ҿлiмiнiң кҿбеюiне жанама тҥрде ҽсер етедi.
Рахит дымқылды жер ҥйлерде тҧратын балаға тҽн, сондықтан, ҽлеуметтiк ауру
ретiнде тҧрмыстары нашар отбасыларында жиi кездеседi. Рахиттiң таралуы климаттық
географиялық жағдайларға да байланысты, ауасы таза жҽне ультракҥлгiн сҽулесi
жеткiлiктi ауылдық жерлерге қарағанда, қалаларда жоғары.
Этиологиясы.
1. Рахит дамуының жағдайлары:
терiде холекальциферол тҥзiлiсiнiң бҧзылуы;
бауыр мен бҥйректе Р, Са алмасуының бҧзылысы;
тағаммен Д витаминнің аз тҥсуi;
2. Тағамдық факторлар:
витамин қосылмаған жасанды қоспалармен коректендiру;
сҥтпен ҧзақ мерзiм тамақтандыру;
негiзiнен вегетариандық тамақтану (ботка, кҿкҿнiстер), жануар ақуызының
жеткiліксiз болуы;
Рахит дамуындағы мҽнді тҥрткі тағамдағы Д витаминінің кемiстiгiнен гҿрi одан
жеткiлiктi тҥрде Са, Р, белок (ең бастысы аминқышқылдары), липид, микро-элементтер
мен басқа витаминдер (С, В
1
В, В (Е) тҥзеліп, қалыптаспауы. Отбасылық тамақтану
ҥрдiсiнiң де бір жастан асқан сҽбиде рахит дамуында маңызы бар.
3. Перинатальдық факторлар.
Шала туылу рахиттың дамуына икемдейдi, себебі, кальций фосфордың ана
организмінен ҧрыққа жинақталуы жҥктіліктің соңғы айларында жҥреді. Ал, шала
туылған балалар тез ҿсетін болғандықтан, олардың кальций мен фосфорға
мҧқтаждығы жоғары болып келеді. Сонымен қатар, жҥкті ҽйелдің дҧрыс тамақтанбауы
– оның организмінде кальций мен фосфордың аз болуына ҽкелуі мҥмкін.
4. Нерв жҥйесінің перинатальды зақымдалуына, дене тҽрбиесінің элементтерінің
болмауынан (массаж, гимнастика жҽне т.б.) қимылдық белсенділіктің жетіспеуі.
5. Ішек дисбактериозына жҽне кальцийдің сорылуының бҧзылуына ҽкелуі мҥмкін іщек-
қарын жолдарының аурулары.
6. Экологиялық тҥрткілер. Топырақта, соған байланысты суда, тағамдық ҿнімдерде
стронцийдің, қорғасынның жҽне басқа металлдардың кҿп болуы сҥйектерде олардың
орнын басуы мҥмкін.
Рахит ЖРВИ, пневмонияның, ішек бҧзылыстарының жҽне басқа аурулардың дамып
жҽне олардың ағымының ауыр болуына ықпалын тигізеді. Олар ҿз алдына рахиттің
ағымының ауыр болуына себтіктерін тигізеді.
Достарыңызбен бөлісу: |