Қазақстан Республикасы Ғылым және Жоғары Білім министрлігі

20 
2 сұрақ: 
Жоғарыда қарастырылған ретпен отырғызылған алма ағаштары мен қылқан 
жапырақты ағаштардың саны келесідей есептеледі: 
алма ағаштарының саны = n2, 
қылқан жапырақтардың саны = 8n, 
мұндағы n-отырғызылған алма ағаштарының саны. 
N мәні үшін алма ағаштарының саны олардың айналасында отырғызылған 
қылқан жапырақтардың санына тең болады? 
Шешімді жазыңыз. 
3 сұрақ: 
Фермер өз учаскесіндегі алма ағаштарының санын біртіндеп көбейту туралы 
шешім қабылдады делік. Не тез өседі: отырғызылған алма ағаштарының саны 
немесе қылқан жапырақты ағаштардың саны? 

21 
3 МАТЕМАТИКА САБАҚТАРЫН ҰТЫМДЫ ҰЙЫМДАСТЫРУДА 
МАТЕМАТИКАЛЫҚ 
САУАТТЫЛЫҚТЫ 
ҚАЛЫПТАСТЫРУ 
МАҚСАТЫНДА ҚОЛДАНЫЛАТЫН ӘДІСТЕМЕЛІК ҚҰРАЛДАР 
3.1 Білім беру процесінде ұсынылған әдістемелік құралдар 
Жаңа ХХІ ғасыр табалдырығын аттаған тәуелсіз Қазақстан 
Республикасының әрбір білім беру саласы мен буындарына тың көзқарас, 
жеке үлгідегі ізденіс қажет. Өскелең, болашағы зор жас ұрпақты талаптары 
мен оның мақсат, мүдделеріне сай өмір сүруге бейімдей отырып, оқытып, 
логикалық ой тұжырымдатып, таңғажайып ғылым саласына тартуда пән 
мұғалімдерінің рөлі зор. Оқушыларға дүниетанымдық сабақ берумен қатар, 
олардың алған білімін есте сақтау, ойлау қабілетін, тіл байлықтарын, ой-
өрісін кеңейтіп, зеректік, іскерлік және табиғат құбылыстарын жеке 
бақылағыштық, қоршаған ортаға үлкен жауапкершілікпен қарайтын 
сезімдерін жетілдіреді. 
Оқушылардың қазіргі заман талабына сай жерсерік арнасы арқылы 
қашықтан оқыту және электрондық оқулықтарды пайдаланып, математика 
пәніне деген қызығушылығын арттыру — мұғалімнің міндеті. Әрине, 
оқулықтар мен электронды оқулықтарды қолданудың әсері мол. Осы 
талаптарды жүзеге асырудың бірінші талабы оқушының математикалық 
сауаттылығына байланысты. 
Оқыту үрдісінің негізгі мәселесі — оқушыға іргелі де терең, тиянақты 
жүйелі білім беру. Іргелі білім берудің міндеті адамды ғылыми ойлауға, оның 
әдіс-тәсілдерін білуге, өзін-өзі дамытуға, өз бетімен білім алуға, ізденуге 
іштей қажеттілігін туғызады.
Оқу процесінің мазмұнындағы және оны ұйымдастырудағы маңызды 
элемент мектеп оқулықтары. Оқулық - оқу бағдарламасына сай оқу пәнінің 
мазмұнын жүйелі түрде баяндайтын кітап. Оның мазмұны, құрылысы 
міндетті түрде сол пәннің бағдарламасына сәйкес келу керек. Оқулық ғылым 
негіздерін баяндаумен қатар оқу материалын түсінуге керекті өздік 
жұмыстарды ұйымдастырып, оқуға үйретеді.
Оқыту барысында мұғалім интернетте ұсынылған материалдарды, 
оқулықтарды қолданады. Оқулық – құрал және де көп құралдың бірі ғана. 
Сондықтан да оқулық мынадай талаптарға сай болу керек:

қысқа, нақты, деректі материалдарды енгізілуі;

ақиқат ғылымның мазмұнын баяндауы;

балаларға түсініктілігі;

баланың қызығушылықтарын, қабылдауын, ақыл-ойының, есінің 
ерекшеліктерін ескеріп, танымға, тәжірибеге деген қызығушылықты 
оятып, білімге және тәжірибелік іс-әрекетке деген сұранысты дамытуы;

оқулықтың өз ғылымның, оқу бағдарламасының логикасына сәйкес 
келуі;

білімнің әр саласынан хабар беруі;

22 

оқу материалына қосымша әдебиеттер енгізіп, өздігінен білім алуға 
және шығармашылыққа итермелеуі;

оқулық мәтініндегі негізгі ережелер, қорытындылардың анықтығы 
және нақтылығы болу керек; 

қызықтылығы, мәселелі түрде баяндалуы;

әдеби тіл нормаларына сәйкестігі;

эстетикалық талаптарға сай безендірілуі. 
Мектеп оқулығының атқаратын қызметін оны зерттеуші Зуев Дмитрий 
Павлович анықтады. Оқулық ақпараттық қызмет атқарғанда балаларды 
керекті 
мәліметтермен 
қаруландырып, 
баланың 
дүниетанымын 
қалыптастырып, рухани дамуына, дүниені іс жүзінде тануына мүмкіншілік 
жасайды.
Мектеп оқулығының математикалық сауаттылығын қалыптастыру 
және дамытуда үлкен роль атқарады. Математика оқулығында берілген 
материал қоры оқушының жалпы математикалық сауаттылықтарын 
қалыптастыратын білім жинағы беріледі. Бастапқы математикалық білімнің 
негізгі мақсаттарына сәйкес, оқу пәні бірқатар міндеттерді айқындайды. 
Атап айтқанда: 

логикалық ойлауды, кеңістіктік елестетуді және математикалық 
терминдерді пайдалану біліктілігін дамыту; 

оқу және тәжірибелік проблемаларды шешу, арифметикалық 
алгоритмдерді пайдалану, геометриялық салулар мен математикалық 
зерттеулер жүргізу қабілеттерін дамыту; 

сын тұрғысынан ойлауды, шығармашылық қабілеттерді дамыту; 
Трансформациялық қызмет 
атқарғанда ғылым салаларынан 
іріктелген мәліметтер балалардың 
жас ерекшеліктері мен 
дидактикалық талаптарға сай қайта 
өзгеріп, бала түсінігіне жеңіл 
болады. 
Жүйелеуші қызметінің нәтижесінде 
оқулықтағы материалдар жүйелі 
және бірізділікпен баяндалады. 
Оқулық материалды бекіту және 
оқушыға өзін-өзі бақылату 
жұмыстарын жүргізеді. Оқулық 
оқушыға ол білетін ұғымды өзінің 
тексеруіне мүмкіндік жасайды.
Біріктіруші қызметі нәтижесінде 
оқушы оқулықтың материалына 
оған жақын ғылымдардан қосымша 
мәліметтер қосады. 
Үйлестіруші қызметі нәтижесінде 
материалды түсінуге керекті алуан 
түрлі оқыту құралдары (карта, 
суреттер, диапозитив, табиғи 
көрнекіліктер) қолданылды.

23 

математиканы әлемді суреттеу, модельдеу және түсіну тәсілі ретінде 
қабылдау; 

өзінің математикалық білімі мен біліктерін басқа пәндерді меңгеруде, 
күнделікті өмірде қалай пайдалану керектігін түсіну; 

білуге құштарлық, мақсаттылық, жауапкершілік, сенімділік және 
тәуелсіздік сияқты тұлғалық қасиеттерді дамыту; 

түсінудің, түсіндірудің, талдаудың, синтездің, жүйелеудің, қолданудың 
және суреттеудің когнитивтік дағдыларын дамыту; 

коммуникативтік және әлеуметтік дағдыларын, топпен жұмыс істеу 
және өз көзқарасын білдіру, басқа адамдардың пікірін құрметтеу, 
көшбасшылық қасиеттерін көрсету, өз жұмысын жазбаша және ауызша 
түрде таныстыру дағдыларын дамыту; 

ақпаратты іздестіру және таңдау, өз уақытын басқару, өзін-өзі реттеу 
дағдыларын дамытуға негізделген. 
Білім беру процесін қазіргі кезде мектеп оқулығымен ғана 
шектелмейді.
Жаңартылған білім беру бағдарламасы енгізілуімен түрлі әдіс-тәсілдер мен 
білім беру жүйесінде өзгертулер бола бастады. Оқушылардың білім сапасын 
көтеру үшін интернет ресурстары, электрондық оқулықтар, дидактикалық 
материалдар, видео түсіндірулер пайда болды. Жоғары да аталған 
ресурстардың қолдану мектеп оқулығымен бірлесе жүреді. Себебі, әр түрлі 
ресурстарды пайдалану оқушылардың математикалық білімін кеңейтеді. 
Оқыту процесінде математика оқулығы жаңа тақырыптың түсіндірмелі 
материалдары және білім алушының игерілген білімге сай деңгейлі есептер 
беріледі. Оқулықта берілген материалды сабақ кезінде ұтымды пайдалану 
мұғалім таңдаған әдіс пен тапсырмаларға байланысты. 

жүктеу 1,61 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: