Т.Қ. Қойбағарова, Р. А. Ельтинова

 
77 
Үй 
жұмысы 
ауызша 
және 
жазбаша; 
репродуктивті, 
конструктивті және шығармашылық; міндетті және қалауы бойынша; 
жалпы,  жіктелген  және  жеке;  орындау  мерзімі  бекітілген  немесе 
бекітілмеген; құрамалы бола алады.  
10. 
Сабақты  қорытындылаудың  формасын  ойластыру. 
Қолданыстағы  тәжірибеде  үй  жұмысы  сабақтың  соңында  беріледі. 
Бірақ мұндай жағдай ұдайы ұтымды бола бермейді. Сабақтың аяғында 
–  оқушыларды  жалпылаушы  нәтижелермен  және  идеялармен 
таныстыру,  «аяқталмаған  әрекет»  тәсілін  қолданып;  тарихи 
мәліметтерді пайдаланып ойын жаттығуларын орындау; информатика 
бойынша 
жұмбақтарды, 
сөзжұмбақтарды, 
анаграммаларды, 
ребустарды  шешу;  күтпеген  қорытындымен,  әзілмен  және  т.б. 
қорытынды шығарумен аяқтауға болады.  
11.  Үш  негізгі  –  формалды,  мазмұндық  және  аналитикалық 
бөлімнен  тұратын  конспектіні  құрастыру.  Г.И.  Саранцев
1
 атап 
өткендей,  сабақ  конспектісін  жазудың  әртүрлі    формалары  болуы 
мүмкін:  ерікті  мұғалім  мен  оқушының  әрекетін,  сабақтың  мазмұнын 
ашатын  сұрақтар  мен  олардың  жауаптарын  бөліп  қарау  арқылы 
құрастыру.  Алайда,  ұстаздық  қызметін  жаңа  бастаған  мұғалімге, 
оқытушы  мен  оқушының  әрекетін  бөліп  құрастырылған,  неғұрлым 
толық  конспекті  ұтымды.  Мұндай  жұмыс  сабақта  мұғалімнің 
жасайтын әрекеттерінде қателіктерден құтқарады.  
I.  Формалды бөлім: 
Күні  _______   
Сабақ № ____/    
Тақырыбы:  _________________  
Мақсаттары: 
білім берушілік   ________________________________  
дамытушылық  _________________________________  
тәрбиелік  ______________________________________  
Сабақ түрі:  ___________________  
Жабдықтар  (көрнекі  құралдар,  бағдарламалық  қамсыздандыру, 
мультимедиа, Интернет ресурстары және т.б.).  
Оқыту амалдары, формалары мен әдістерінің тізбегі көрсетілген 
сабақтың жеке кезеңдерінің реті; әр кезеңге бөлінген ықтимал уақыт.  
II.  Мазмұндық бөлім: 
1. Жоспарланған 
білім, 
ептілік 
пен 
дағды. 
Барлық 
тапсырмалардың  мәтіндері,  жаңа  оқу  материалы,  тапсырмаларды 
                                                 
1
 Саранцев  Геннадий  Иванович  –  педагогика  ғылымының  докторы,  профессор,  Ресейлік 
Авторлар  Қоғамының  (РАО)  корреспондент-мүшесі.  90-жылдары  ірі  ғылыми  бағыт  – 
математиканы оқыту әдіснамасын (методологиясын) қалыптастырған. 

 
78 
орындау, үй жұмысын орындауға ұсыныстар.  
2. Әр  кезеңде  мұғалім  мен  оқушының  атқаратын  әрекеті 
көрсетілген кесте (2.6–2.8 кестелер).  
Бастаушы мұғалім сабақ барысын толықтай орындауы керек:  
а)  үй жұмысын тексеру;  
б)  кім қай сұраққа жауап берді;  
в)  сыныппен жаппай жұмыс;  
г)  оқушылардың  тірек  білімдері  мен  ептіліктеріне  талдау 
жасайтын қайталама материал;  
д)  жаңа 
материалды 
жариялау: 
кіріспе; 
мұғаліммен 
ұсынылатын,  оқушылармен  орындалатын  материал;  мұғалімнің 
сұрақтары  мен  олардың  ықтимал  жауаптары;  оқу  құралдарының 
уақыты мен формалары; қорытынды;  
е)  сабақта  өтілген  материалды  бекіту,  оқушылардың  жаңа 
материалды  және  бұдан  бұрын  өткен  материалмен  байланысын 
игергендігін анықтау; 
ж) өздік жұмыс, оның мазмұны, оны өткізу нұсқаулығы, тексеру 
әдістері; 
з)  білімді бақылау мен кері байланыстың формалары; 
и)  үй жұмысы, оған түсініктеме; 
к)  сабақ  қорытындысын  шығару  (сабақта  не  жаңалық  білді, 
сыныптың және жеке оқушының жұмысына сипаттама беру).  
Конспектіде  тақтаға  жазылатын  барлық  мағлұматтардың 
мазмұны,  тақтада  орналасу  реті  мен  дәптерге  көшірілетін  тұсы; 
жобалау  немесе  оқу  телевизиялық  экранның  және  оқытушы 
компьютерлер экрандарының формалары енгізілуі тиіс.  
III. Аналитикалық бөлім – сабақты өздігінен талдау
1
.  
2.6-кесте. Сабақты конспектілеу жоспары (1-нұсқа) 
 
 
Әрекет 
Сабақтың кезеңі 
Мұғалімнің 
Оқушылардың 
2.7-кесте. Сабақты конспектілеу жоспары (2-нұсқа) 
 
 
Сабақтың 
кезеңі 
Мұғалімнің әрекеті 
Оқушының әрекеті 
Тақта/Экран/ 
Компьютер 
8
30
 -8
35 
8 -8 
 
 
 
8
35
-… 
 
 
 
2.8-кесте.  Сабақты  конспектілеу  жоспары  (Г.И.  Саранцев 
бойынша 2-нұсқа)   
                                                 
1
 6.4-бөлімді қараңыз 

 
79 
Оқу 
материалының 
негізгі мазмұны  
Әрекет 
 
мұғалімнің  
оқушылардың 
I.  Сабақтың  мақсатын 
қою 
Құрады: 
түсінік  
қалыптастыру. игеру  
 
II.  Білім  мен  ептілік-
терді 
өзекті 
ету:  
1. Жаттығулар орындау:  
Жаттығулар ұсынады  
Жаттығуларды  өз  дәптер-
леріне көшіреді  
2.  Талқылауға  арналған 
сұрақтар:  
Оқушылардың 
әрекеттеріне  сұрақ  қою 
арқылы 
басқару. 
Оқушылардың  жұмысын 
бақылайды. Дәлелдейді.  
Мұғалімнің 
сұрақтарына 
жауап 
береді,   
жолдастарының  жауаптарын 
талқылайды, 
жаттығулар 
нәтижелерін 
рәсімдейді, 
жаңа 
түсініктер 
мен 
пайымдауларды жазып алады  
III. Түсініктерді 
қалыптастыру...  
1. Жаттығулар орындау 
 
2. ... 
Оқушыларға 
жаттығуларды 
орындау 
шарттарын 
ұсы-нады. 
Оқушылардың  жұмы-сын 
бақылайды.  
Жаттығуларды 
өздігінен 
орындайды.  Жаттығуларды 
орындау  нәтижелерін  және 
т.б. талқылайды.  
Қорыта  айтқанда,  оқу  үрдісін  тиянақты  ғылыми  негізде 
жоспарлау сабақ берудің ұтымды шарты болып табылады.  
2.6. Информатика сабағын талдау әдістемесі 
Мұғалімнің әдістемелік дайындығының маңызды бөлігі сабақты 
талдай  білуі  болып  саналады.  Дидактика  және  оқыту  әдістемесі 
жөніндегі 
әдебиеттерде 
психологиялық, 
психологиялық-
педагогикалық  талдау,  сабақты  өздігінен  талдау,  ұсынымдар  мен 
ұсыныстардың алуан түрлі нұсқалары бар [3, 13].  
Педагогикалық  талдаудың  барлық  сызбаларында  мына 
инварианттық (өзгермеушілік) элементтері бар [13]: 
-  сабақ  мақсаттары  мен  міндеттерін  қою  дұрыстығы  мен 
толықтығы; сабақ жүйесінде сабақтың тақырып бойынша орыны; 
-  мазмұнды таңдау негіздемесі; 
-  сабақ құрылымының негіздемесі; 
-  таңдап  алынған  әдістер  мен  оқыту  құралдарының  негізінде 
сабақтың әрбір кезеңінде тапсырмаларды орындау тиімділігі;  
-  оқушылардың  сабақтағы  іс-әрекетінің  сипаты  мен  оның 
өнімділігі; 
-  мұғалімдер 
мен  оқушылардың  бірлескен  әрекетіндегі 
педагогикалық  басшылық  тәсілдері  мен  қарым-қатынас  сипаты 
(микроклимат);