Н. К. Алпысбаева та рих ты оқыту

185
І дең гей тап сыр ма ла ры да рын ды лық тың екі тү рі не – ин тел-
лек ту ал ды және да рын ды ба ла лар ға ар нал ған.
Оқу шы лар қан дай да бір дең гейде гі тап сыр ма лар ды өз де рі тал-
дайды. Тап сыр ма лар ды қа ра пайым нан күр де лі ге қа рай ке зең-ке зе-
ңі мен орын дау мін дет ті емес. Оқу шы тап сыр ма ны өзі нің орын дау 
мүм кін ді гі не қа рай таң дау ға ерік ті. Оқу мо ду лі нің сөй ле су бө лі-
мін де оқу шы лар бі лі мін ба қы лаудың дәс түр лі 
5 балдық 
жүйе сін 
емес, 9 бал дық жүйе сін қол да ну ар қы лы оқу шы ға бір дең гей тап-
сыр ма ла ры нан екін ші сі не же ңіл өтуге мүм кін дік бе ре ді, өйт ке ні әр 
дең гей ауқы мын да «өте жақ сы», «жақ сы» не ме се «қа на ғат та нар-
лық» ба ға алу ға бо ла ды. Үшін ші, «же ңіл де тіл ген» дең гей тап сыр-
ма ла рын орын дау бі лім дең гейі тө мен оқу шы ға ке йін нен жо ға ры-
рақ дең гей тап сыр ма ла ры на кө шу ге мүм кін дік бе ре ді. 
Оқу мо дулі нің сөй ле су бө лі мі оқу шы лар дың өзін-өзі оқыт уы-
на жә не өзін-өзі ба ға ла уына, бі рін-бі рі оқыт уына жә не бі рін-бі-
рі ба ға ла уына құ рал ған. Бұл әр бір оқу шы үшін тек үш дең гей лік 
тап сыр ма ға на емес, олар дың үл гі жа уап та рын да даяр лау ар қы лы 
іс ке асы ры ла ды. Бұл тех но ло гияның ма ңыз ды шар ты – оқу шы-
лар дың кез кел ген ғы лым көз ін, оқу лық тар ды, оқу құ рал да рын 
пай да лан уына бо ла тын ды ғы, сон дай-ақ ұйым дас ты ру шы, кө мек-
ші, ке ңес ші ре тін де мұ ға лім нен же дел ке ңес ала ала тын ды ғы.
Сөй ле су бө лі мі са бақ та ры ның ұйым дас ты ры лу фор ма сы бо-
йын ша әр оқу шы өзі нің қа лай жә не не мен шұ ғыл да нуы тиіс, са-
бақ ба ры сын да не іс теу ке рек еке нін бі ле ді, өйт ке ні мұ ға лім ба-
ла лар ды са бақ тың ере же ле рі мен (егер ол оқу ды үйре ту ойыны 
бол са) не ме се оның құ ры лы сы жә не жү ру ба ры сы мен ал дын ала 
та ныс ты ра ды. Оқу мо ду лі нің қо ры тын ды бө лі мі – ба қы лау. Егер 
сөй ле су бө лі мі нің бар лық са бақ та рын да оқу шы лар дың бір-бі рі-
не кө ме гі, бір-бі рін оқы туы, түр лі ғы лы м көз ін пай да ла ну та-
ны лып кел се, ен ді қор ытын ды бө лі мін де оқу шы өзі нің сөй ле-
су бө лі мін де әр ал уан бі лі мі, бел гі мен дағ ды ла рын еш кім нің 
кө ме гін сіз көр се туі тиіс. Оқу шы бі лі мін ба ға лаудың фор ма ла ры 
ре тін де тес ті лік тап сыр ма лар, ба қы лау жұ мыс та ры, сы нақ, шы-
ғар ма не ме се дик тант оқу пән де рі нің ерек ше лі гі не орай қол да-
ны лып, оқу мо ду лі нің осы қо ры тын ды бө лі мін де бе рі ле ді. Оқу-
шы лар ды та қы рып не ме се та рау бо йын ша бі лі мін, бі лі гін, дағ-

186
ды сын ба ға лауда оқу мо ду лі нің қо ры тын ды (ба қы лау) бө лі мін де 
ба ға ла ры қойыла ды. Егер сөй ле су бө лі мін де оқу шы лар дың үш 
дең гейде гі (же ңіл де тіл ген стан дарт, стан дарт ты, стан дарт тан 
жо ға ры) тап сыр ма лар ұсы ныл са, қо ры тын ды бө лі мін де бар лық 
оқу шы лар ға бір дей мем ле кет тік бі лім стан дар ты на сай тап сыр-
ма лар бе рі ле ді.
Пе даго ги ка лық тех но ло гия не гі зін де оқу цик лын қайта жаң-
ғыр ту идеясы алын ған. Оның маз мұ ны на:
1) оқы ту дың жал пы мақ са тын қою;
2) жал пы құ рыл ған мақ сат ты нақ ты лан ды ру ға кө шу;
3) оқу шы лар дың бі лім дең ге йін ал дын ала ба ға лау;
4) оқу әре ке ті нің жиын ты ғы (бұл ке зең де же дел ке рі бай ла ныс 
не гі зін де тү зе ту жүр гі зі луі тиіс);
5) нә ти же ні ба ға лау ене ді.
Осы ның ара сын да оқу про це сі мо дуль дік си пат алып, құ ры-
лы мы ор тақ, бі рақ маз мұ ны әр түр лі же ке блок тар дан жа са ла ды. 
Оқу мо ду лі нің кі ріс пе бө лі мін де мұ ға лім: 
а) оқу шы лар ды оқу мо ду лі нің жал пы құ ры лы мы жә не маз мұ-
ны мен та ныс ты ра ды;
ә) оқу шы лар дың осы оқу мо ду лін де гі та ным дық қыз ме ті нің 
мақ сат та ры мен мін дет те рін анық тайды, әсі ре се бұл мақ сат тар 
мен мін дет тер ді әр бір оқу шы ның қа был да уына, тү сін уіне ерек ше 
кө ңіл бө ле ді;
б) ті рек сыз ба лар (бел гі лі үл гі лер ге сүйе ніп, мо дуль дің тұ тас 
та қы ры бы бо йын ша оқу ма те риалын қыс қа ша 10-15-20 ми нут 
ішін де тү сін ді ре ді). Мұ ға лім нің сөй ле су бө лі мін да йын дауда ғы
5 әре кеттен тұ ра тын даяр лық құ ры лы мы қа лып та са ды. Бірінші 
мін дет і – тес ті леу. Екінші мұ ға лім нің өз таң дауы бо йын ша (пән-
нің, та қы рып тың, та раудың өзін дік ерек ше лі гі не орай, сы нақ, ба-
қы лау жұ мы сы, дик тант. Пән нің өзін дік ерек ше лі гі не байланысты 
тап сыр ма лар жаз ба ша не ме се ауыз ша си пат та немесе олар дың 
қо сыл ған тү рін де бо луы мүм кін. Ба қы лаудың бұл не гіз гі екі тү-
рі нен бас қа ба қы лау жұ мы сын, дик тант, се ми нар, оқу кон фе ре-
циясын жүр гі зу ге бо ла ды.
Тоқ сан дық қо ры тын ды ба ға әр бір оқу мо ду лі нің ба ға ла ры нә-
ти же сін де қойыла ды. 

187
Мо дуль дік оқы ту те
х но ло гиясы ның сөй ле су бө лі мін де оқу шы-
лар дың оқу қыз ме ті нің нә ти же ле рін ба ға лауға, олар дың өзін-өзі 
жә не бі рін-бі рі ба ға ла уына зор мән бе рі ле ді. Мо дуль ді оқы ту дың 
не гіз гі құ ра лы – мо дуль бағ дар ла ма сы, ол бір не ше мо дуль ден құ-
ра ла ды. Дұ рыс құ рыл ған бағ дар ла ма – мо дуль ді оқы ту дың нә-
ти же лі болуын ың не гіз гі шар ты. Сон дық тан мо дуль ді оқы ту дың 
не гіз гі, ал ға шқы ке зе ңі мо дуль бағ дар ла ма сын да йын даудан бас-
та ла ды. Пе да го ги ка лық әдіс те ме де оқы ту ке зең де рін де қайталау 
құ ры лы мын пай да ла ну идеясы бар. Оны пай да ла ну ар қы лы оқы-
ту құ ры лы мы на ор тақ, маз мұ ны әр түр лі же ке ле ген блок тар дан 
тұ ра тын мо дуль дік си пат ала ды. Сон дық тан оқы ту да мо дуль дік 
тех но ло гияның ала тын ор ны ерек ше. Оқы ту дың бұл әді сі, не гі-
зін де, кең ау қым ды та рауды бө лім ге бө ле оты рып, тиім ді әрі са-
па лы бі лім бе ру ге үл кен сеп ті гін ти гі зе ді. 
Қо ғам да бо лып жат қан саяси-әлеу мет тік өз ге ріс тер ге бай ла-
ныс ты бі лім бе ру са ла сы на қойыла тын та лап тар да өз ге ріп тұ ра ды. 
Мұ ға лім үне мі бі лі мін мо лайт ып, із де ні сін тоқ тат пауы ке рек, он сыз 
бол майды. Ал бү гін гі таң да мек теп тің, мұ ға лім нің мін де ті – ру ха-
ни жа ғы нан бай, жан-жақ ты да мы ған же ке, да рын ды тұл ға қа лып-
тас ты ру. Қа зір гі кез де оқы ту процесін жос пар лаудың, қол да ну дың 
жә не ба ға лаудың жүйелі әді сі ре тін де жа ңа пе да го ги ка лық тех но-
ло гиялар түр ле рі кө бейе тү су де. Сон дық тан осын дай жа ңар тыл ған 
пе да го ги ка лық тех но ло гиялар іші нен өз қа жет ті сін таң дап алу – 
әр мұ ға лім үшін жа уап ты да іс кер лік ті қа жет ете тін іс. В.И. Ше - 
пель дің айт уы бо йын ша: «Тех но ло гия – өнер, ше бер лік, бі лік ті лік, 
жағ дайды рет теу ге ба ғыт та ған іс-әре кет те рдің жиын ты ғы».

жүктеу 10,33 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: