v0  ж ы л д а м д ы ғ ы м е н і л г е р і л е м е л і қ о з ғ а л ы с ж а - с а й т ы н с а н а қ с и с т е м а с ы н д а со

Екі қозғалысқа да — ілгерілемелі және айналмалы — 
қозғалысқа қатыса отырып, қозғалмайтын күйінде ка- 
латын нүктелер (олар дене шегінде немесе онан тыс жа- 
туы мүмкін) болады. Шындығында да, берілген v0 мсн 
со-да (34.1) формуласы нольге тең болатын г мәнін әр- 
қашанда табуға болады. Ілгерілемелі қозғалыс жасай- 
тын санақ системасының берілген моменттегі жылдам- 
дыгы v0 болсын (85-сурет) Бүл снстсмада дене стрелка- 
мен көрсетілген бағытта со бұрыштык, жылдамдығымен 
айналады. Айналудан пайда болған 
жылдамдығының 
әр түрлі нүктелер үшін суретте көрсетілгендей мәндері 
болады. О' нүктесі үшін v0 және 
жылдамдықтары ша- 
масы бойынша тең, ал бағыты бойынша қарама-қарсы 
болады. Демек, осы нүктенің қозғалмайтып санақ систе- 
масына қатысты жылдамдыгы нольге тең.
Сонымен қатар, егер ец болмаганда бір г векторы 
болып, оны со-мен векторлық көбейткенде vo-re тец век­
тор шығатын болса, онда со-мен векторлық көбейтксн 
кезде осындай нәтижс шығатын тағы да бірқатар век- 
торлар бар болады; со-ның 86-суретте көрсетілгсн кез 
келген г векторымен векторлық көбентіндісініц шамасы 
мен бағыты бірдей болады. Осы радиус-вскторлармен 
анықталатын нүктелер қарастырылып отырғаи уақы? 
мезетінде қозғалмаіітын нүктелер болады. Суреттен кө- 
рініп түрғаныпдаіі, бул нүктелср бір түзудің бойында 
жатады әрі лездік а і і н а л у о с і деп аталатындьт жа- 
сайды. Қозғалмайтын санақ спстемасына жоне дспеніц 
өзіне қатысты лездік айналу осініц қалпы, жа.іпы а.іғаи-
126

д а , у а қ ы т қ а б а й л а н ы с т ы ө з ғ е р е д і . Д о м а л а й т ы н ц и л и н д р
ж а ғ д а й ы н д а
( 8 2 - с у р е т )
О '
л с з д і к о с і ц и л и н д р м е н ж а -
з ы қ т ы қ т ы ң
ж а н а с у
с ы з ы ғ ы м е н
д ә л
к е л е д і . Ц и л и н д р
ы р ғ а л ғ а н к е з д е л е з д і к о с ь ж а з ы қ т ы қ б о й ы н ш а д а ( я ғ н и
қ о з ғ а л м а н т ы н с а н а қ с и с т е м а с ы н а
қ а т ы с т ы ) , с о н д а й - а қ
ц и л и н д р б е т і б о й ы н ш а д а о р ы н а у ы с т ы р а д ы .
У а қ ы т т ы ц ә р б і р м е з е т і ү ш і н д е н е н і ң б а р л ы қ н ү к т е л е -
р і н і ң
ж ы л д а м д ы ғ ы н
т и і с т і
л е з д і к
о с ь т е н
а й н а л у д а н
п а й д а б о л ғ а н д е п е с е п т е у г е б о л а д ы . Д е м е к , қ а т т ы д е н е -
н і ц ж а з ы қ қ о з ғ а л ы с ы н л е з д і к о с ь т е н а й н а л а т ы н т і з б е к -
т е л г е н
э л е м е н т а р л ы қ
а й н а л ы с т а р д ы ң
к а т а р ы
р е т і н д е
қ а р а с т ы р у ғ а б о л а д ы .
Ж а л п ы ж а ғ д а й д а қ о з ғ а л ы с т ы
( ж а з ы қ е м е с )
л е з д і к
о с ь т е н а й н а л а т ы н а й н а л ы с р е т і н д е ж ә н е о н ы м е н б і р г е
о с ы о с ь т і ң б о й ы м е и і л г е р і л е м е л і о р ы н а у ы с т ы р а т ы н қ о з -
ғ а л ы с р е т і н д е қ а р а с т ы р у ғ а б о л а д ы .

жүктеу 28,35 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: