Олимпиадалық тапсырмалар

1. 
   Мазмұндама/өзге ұлт өкілдері/, шығарма/қазақ/ / 25 ұпай/
   
2. 
   Тест /20 ұпай/
   
3. 
   Мәтінді оқып, қысқа түрде мазмұнын ауызша айту. /6 ұпай/
   

4. 
   Тұрақты сөз тіркестерінің баламасын тауып жазу. /3 ұпай/
   

5. Сөйлемдерді жалғастыру. /3 ұпай/

6. 
   Келесі сөйлемдерді жақшадағы сөздердің керектісімен жалғастырыңдар. /2 ұпай/
   

6. 
   Төл сөзді сөйлемдерді төлеу сөзді сөйлемдерге айналдыру. /3 ұпай/
   

8. 1.Қазақ әдебиетінің кезеңдері.

2. « Шығыстың Аристотелі» деп кімді атаған?

3. «...Әкем қаһанды хан қылған,

Шешем қатынды паң қылған

Теңдесі жоқ тәңірім –

Көк аспанның әмірі.

Тозбасын деп түркілер

Хан бол деп ел бағына,

Отырғызды тағыма.

Бірақ елім бай емес,

Ерлігіне сай емес » - өлең жолдары қай жырдан алынған? /10 ұпай/

9. 
   Сөйлемдерді салыстырып ұқсастығы мен айырмашылығын табу.Сөйлем
   

10. Ерлік, батырлық туралы 5 мақал-мәтілді жазу /5 ұпай/

Ең жоғары ұпай – 80 ұпай

1. 
   Мазмұндама /өзге ұлт өкілдеріне/ /25 ұпай/
   
2. 
   Шығарма / қазақ балаларына/ /25 ұпай/
   

3. 
   Шашылған сөздерден сөйлем құру, синтаксистік талдау жасау, құрмалас сөйлемдер жасау. /2 ұпай/
   
   1. 
      Адамның, және, досы, сенімді, көмекшісі, орман.
      
   2. 
      Ылғалдықты, сақтауға, жерде, ол, көмектеседі.
      

4. 
   Суретпен жұмыс. /5 ұпай/
   

5. 
   Туған жер, Отан туралы 5 мақал-мәтел. /5 ұпай/
   

6. 
   Мәтінмен жұмыс /5 ұпай/
   

ә/орысшадан қазақшаға аудару.

7. 
   Салыстыру. /3 ұпай/
   

ә/ма,ме, па,пе, ба,бе

б/ үшін, туралы, кейін, дейін

Ұқсастығы мен айырмашылығы қандай?

8. 
   Қатесін тауып, дәлелде: /2 ұпай/
   

9. 
   1. «О, Сарыарқа, Сарыарқа!» өлеңінің авторы кім?
   

3. Мынау заман қай заман?

Азулығы бар заман,

Азусызға тар заман...

Зарлығының белгісі,

Бір-бірлерін күндеген,

Жай-жайына жүрмеген.

Мұның өзі – тар заман, - өлең жолдары кімдікі. /10 ұпай/

10. 
    1. Шешеңнің әкесі саған кім болады? /3 ұпай/
    

3. Бір отбасындағы екі қыз бала қалай аталады?

11. 
    Тест. /20 ұпай/
    

3. «Туған жердің табиғаты»

Диалог, монолог құрастыру.
4.Туған жер, Отан туралы 5 мақал-мәтел.
5.Мәтінмен жұмыс

а/ қазақшадан орысшаға аудару.

ә/ орысшадан қазақшаға аудару.

6. 
   Жуынды, айтқызды, тазаланды, жинасты сөздерінің ұқсастығы мен айырмашылығы қандай?
   

6. 
   Қатесін тауып, дәлелде:
   

6. 
   1. «Бес арыс» деп кімді айтады? Олардың қандай шығармаларын білесің?
   

3. Қандай көркем құралдарын білесің, оларды ата.

6. 
   «Тәуелсіздіктің 20 жылдығына – біздің табыстарымыз!» тақырыбы бойынша әңгімеле.
   

6. 
   Тест.
   

1. 
   «Қазақстан – 2030» Республика Президентінің несі?
   

ә/ жолдауы

б/ баяндамасы

2. 
   Есіл өзенінің бойында орналасқан қала?
   

ә/ Астана

б/ Қызылорда

3. 
   «Жеті Жарғы» заңы қай ханның тұсында жазылған?
   

ә/ Абылай хан

б/ Тәуке хан

4. 
   Келесі сызба бойынша жасалған сөзді табыңыз
   

ә/ гуманистік

б/ тәуелсіздік

5. 
   «Астана – Бәйтерек» кешенінің биәктігі
   

ә/ 98 метр

б/ 99 метр

6. 
   «Мектепке келді» сөз тіркесінің түрін анықта.
   

ә/ меңгеру

б/ қабысу

7. 
   «Қой аузынан шөп алмас» фразеологизмінің баламасын тап.
   

ә/ жуас

8. 
   «Көмектесті» сөзі қай етісте тұр?
   

ә/ өзгелік етіс

б/ ортақ етіс

9. 
   а,е жалғауы қай септіктің жалғауы?
   

ә/ барыс септік

б/ жатыс септік

10. 
    ғана, қана, тек демеуліктің қай түрі?
    

ә/ күшейткіш

б/ шектік


11 сыныпқа арналған олимпиадалық тесттер
1.Қазақстанның егемендік алған жылы.

а/ 1990

б/ 1995

а/ Ақмола

ә/ Алматы

б/ Көкшетау

3.«жақсы оқиды» сөз тіркесінің тіркес түрін анықта.

а/ қиысу

б/ жанасу

4. 
   «қысы-жазы» күрделі сөзінің жасалуын анықта
   

ә/ қос сөз

б/ сөз тіркесі

4. 
   «айтқызды» сөзінің етіс түрін анықта
   

ә/ өзгелік етіс

б/ ортақ етіс

4. 
   «таяқ тастам жер» фразеологизмінің бамасын тап
   

ә/ алыс

4. 
   Есімшелі сөз тіркесін тап
   

ә/ жақсы оқыған

б/ оқыған жоқ

4. 
   «бармақпын» сөзінің шағын анықта?
   

ә/ келер шақ

б/ ежелгі өткен шақ

4. 
   «оған» есімдігінің септігін анықта.
   

ә/ барыс септік

б/ шығыс септік

4. 
   «қала» сөзінің синонимын тап.
   

ә/ қаһар

Онда жаз болатын. Қолында торы бар Боташ дүкенге келе жатты. Қарсы алдынан көрші Смайыл аға жолықты. Оның торында төрт қатығы бар екен.

-Қайда барасың? – деді ол, Боташқа күлімдей қарап.

-Дүкенге.

-Қатық алмақпысың?

- Иә.

-Жарайды. Мына қатықтың екеуін ала ғой. Ақшасын бідің үйге апарып берерсің,- деді.

Бірақ Боташ ақшасын бермеді. Анасына айтпай ол ақшаға балмұздақ алып жеді.

Қыс түсті. Смайыл аға жаңа пәтер алып, қаланың басқа ауданына көшіп кетті.

Бірде Боташ кітап дүкеніне кірген. Бір суретті кітапшаны сатып алды. Альбом жасау үшін маркалар керек еді, қымбат екен, ақшасы жетпеді. Сол кезде оның көзі дәл төбесінен өзіне күле қарап тұрған Смайыл ағаға түсті. Ол Боташтың қынжылып тұрғанын көріп, әлгі маркаларды сатып әперді.

-Тоңып қалма. Күр суық,- деді ол Боташқа аса қамқорлықпен қоштасып тұрып. Боташ болса үн қатпады. Екі қатықтың ақшасын қайтарып бермегеніне өкінді. Сондағы тәтті балмұздақ қазір тым ащы сезілді.

/Ә.Баубеков/

Достар.

Қазыбек пен Қалкен киноға келе жатты. Екеуі де көңілді. Қазыбек Қалкенге бұрылып:

-Қалкен, есептен «екі» алғаныңды апаң біле ме?- деп сұрады.

-Жоқ. Ақырын,- деді Қалкен жан-жағына қарап алып, сыбырлап, - апам оны білсе мені киноға жібере ме. Баяғыда-ақ ұрсып-ұрсып, үстелге шегелеп қоймай ма.

-Апаң сондай қатал кісі сияқты емес қой.

-Баласы үйге екілік баға әкелсе, қандай ана ренжімейді дейсің.

-Қалкен, мен саған есептен көмектесейін. Алдымен бүгінгі екіні жоятын болайық.

-Менің қарсылығым жоқ,- деп Қалкен қуанып кетті.

-Досына қиындық үстінде қол ұшын бермеген адам жолдас бола ала ма? Кешке міндетті түрде сіздің үйге барамын. Сенің алған екілігің маған да қойылған баға деп есепте.

-Сен өміріңде екілік алып көрген жоқсың ғой, - деп таңдана қарады Қалкен досына.

- Екі алмасам, кеше алдым. Оны ертең төртке түзетеміз,- деп Қазыбек жолдасына сенім артты.

/М.Төрежанов/

9 сынып оқушыларына ұсынылатын шығарма тақырыптары

1. 
   «Бірлігімен ел берік».
   
2. 
   «Уақыт алтыннан қымбат»
   
3. 
   «Бақыт пен байлықтың иесі – еңбек»
   

4. 
   «Бірлігімен ел берік».
   
5. 
   «Уақыт алтыннан қымбат»
   
6. 
   «Бақыт пен байлықтың иесі – еңбек»
   

7. 
   «Бірлігімен ел берік».
   
8. 
   «Уақыт алтыннан қымбат»
   
9. 
   «Бақыт пен байлықтың иесі – еңбек»
   

10. 
    «Бірлігімен ел берік».
    
11. 
    «Уақыт алтыннан қымбат»
    
12. 
    «Бақыт пен байлықтың иесі – еңбек»
    

Олимпиада тапсырмаларын тексеретін мұғалімдерге :

1. 
   Тақырыпты ашу
   
2. 
   Ой жүйесі
   
3. 
   Тыныс белгілері
   
4. 
   Орфографиялық кателер
   
5. 
   Өзіндік ерекшеліктері
   

Суретпен жұмыс жасағанда оқушының келесі дағдылары бағаланады:

1. 
   Ой жүйесі
   
2. 
   Сөйлем құрағанда сөздерді дұрыс қою.
   
3. 
   Әңгімеде ережелерді пайдалану
   
4. 
   Төл сөз бен төлеу сөзді дұрыс пайдалану.
   

Мәтін аударуды тексергенде келесі критерийлерді ескеру керек:

1. 
   Мәтінді мәнерлеп оқуы
   
2. 
   Әрбір сөйлемді аударғанда негізгі ойын тану
   
3. 
   Қорытынды жасай білуі.
   

Тест орындауында оқушылар әрбір жауапқа 2 ұпай алады.

Егер әдеби шығармадан үзінді бойынша жауап беретін болса, алдымен үзінді мәнерлеп оқып, кейін сұраққа жауап береді.

Бұл күнде Жер бетіндегі адамдардың 5000-дай тілде сөйлейтіні анықталған. Олардың ішіндегі 13-і ұлы тіл болып саналады. Бұлар: қытай, ағылшын, үнді, орыс, неміс, жапон, испан, француз, бенгал, малайя, португал, итальян, араб тілдері. Мысалы қытай тілінде миллиардтан астам адам сөйлейді.

Сонымен қатар жылдан-жылға құрып бара жатқан тілдер де бар. Лингвисттердің зерттеуі бойынша, дәл қазір 46-ға тарта тіл жоғалып кетуге жақын. Өйткені осы тілдерде сөйлейтін не бары бірде-екілі адам ғана қалыпты. Құрып кеткен эскимостың эян тілінде апалы-сіңлілі екі-ақ әйел сөйлейді екен, яғни бұл тіл осы екі әйелмен кетеді деген сөз.

Тіл жоғалса, этнос та жоқ болады.

Флаг – один из древних государственных символов. Флаг появился впервые пять тысяч лет назад на Ближнем Востоке. Это были флаги с изображением птиц, зверей, богов. Самый древний флаг найден в Иране. Он занесен в книгу рекордов Гиннеса. Этот флаг выполнен из четырехугольного металла. На национальных флагах каждой страны используются изображения различного цвета. Наиболее часто встречаются трехцветные флаги.

Бұл күнде Жер бетіндегі адамдардың 5000-дай тілде сөйлейтіні анықталған. Олардың ішіндегі 13-і ұлы тіл болып саналады. Бұлар: қытай, ағылшын, үнді, орыс, неміс, жапон, испан, француз, бенгал, малайя, португал, итальян, араб тілдері. Мысалы қытай тілінде миллиардтан астам адам сөйлейді.

Сонымен қатар жылдан-жылға құрып бара жатқан тілдер де бар. Лингвисттердің зерттеуі бойынша, дәл қазір 46-ға тарта тіл жоғалып кетуге жақын. Өйткені осы тілдерде сөйлейтін не бары бірде-екілі адам ғана қалыпты. Құрып кеткен эскимостың эян тілінде апалы-сіңлілі екі-ақ әйел сөйлейді екен, яғни бұл тіл осы екі әйелмен кетеді деген сөз.

Тіл жоғалса, этнос та жоқ болады.

Флаг – один из древних государственных символов. Флаг появился впервые пять тысяч лет назад на Ближнем Востоке. Это были флаги с изображением птиц, зверей, богов. Самый древний флаг найден в Иране. Он занесен в книгу рекордов Гиннеса. Этот флаг выполнен из четырехугольного металла. На национальных флагах каждой страны используются изображения различного цвета. Наиболее часто встречаются трехцветные флаги.

Олимпиадалық тапсырмалар.

10. 
    сынып
    

Сөйтіп, ақ бидайдың жағдайы күннен-күнге нашарлай береді. Ақырында ол өлер халге жетеді. Үст інен әрлі-берлі ұшып жатқан үлкенді-кішілі құстарға жалбарынады. Бірақ оның өтінішіне ешкім құлақ аспайды. Кейбір құстар ақ бидайдың әлі жас дәнін шоқып кетеді.

Енді «өлдім ғой»деген сәтте ақ бидайға садақ асыған , аң аулап жүрген адам тап болады. Бидай адамға мұңын шағады.

Адам найзасын бұтаққа сүйей салады да, білегін сыбанып жіберіп, іске кіріседі. Ақ бидайдың айналасындағы арамшөптің бәрін отап, тып-типыл етеді. Бидайға ауыз салып жатқан тамырларды найзаның ұшымен қопарып тастайды. Сонан соң ағып жатқан бұлаққа барып, қос уысын толтырып, су алып келеді.

Әлсіреп қалған бидай мөлдір суға рақаттана қанып, бой түзеп, құлпырып өсе береді. Содан бері бидайды адамдар өсіретін болыпты.
Тапсырмалар:

1. 
   Мәтінге ат қойыңдар. /2 ұпай/
   
2. 
   Жоспар құрыңдар. /10 ұпай/
   
3. 
   «Айналасындағы» сөзінің жасалу жолын көрсетіңдер. / 5 ұпай/
   
4. 
   Келесі қатарды жалғастырыңдар:
   

5. 
   «Сол кездері тамыры мықты арам шөптер ақ бибыңадай өсіп тұрған жердің ылғалын тартып алады, биіктері оған сәуле түсірмеуге тырысады».-
   

6. 
   «жалбарынады», «мұңын шағады», «құлақ аспайды» -сөздерінің баламасын табыңдар. /5 ұпай/
   
7. 
   «мықты», «құлпырады», «мөлдір» сөздерінің антонимдерін табыңдар. /5 ұп/
   

Ерлік, елдік, қайрат, бақ, ардың,

Жауыз тағдыр жойды бәрін не бардың...

Алтын күннен бағасыз бір белгі боп,-

Нұрлы жұлдыз- бабам тілі, сен қалдың!

Жарық көрмей жатсаң да ұзақ, кен тілім,

Таза, терең, өткір, күшті, кең тілім.

Таралған түрік балаларын бауырыңа

Ақ қолыңмен тарта аларсың сен, тілім!

/тақырыбы, идеясы, көркем құралдары/ /20 ұпай/