М. Е. Лобашев к. В. Ватти

популяциядағы  сүрыптаудың  перспективасыз  болатындығы  күмәнсыз 
және  бақыланатын  бар-лық  фенотиптік  өзгергіштік  мүндай  популяцияда 
ортаның эсер етуімен қамтамасыз етіледі. 
Түқым  қуалауды  білу  .селекцияның  жоспарланған  тиімділігін  анықтау 
үшін  өте  манызды.  Мәселен,  еріксіздікте  60  жылға  жуық  өсірілген  күміс 
түстес  қара  түлкілерді  сүрыптау  арқылы  олардың  көбею  маусымын 
жылжытудағы  барлық  әрекет  нәти-жесіз  болды.  Д.  К.  Беляевтің 
анықтағанындай,  бүл  белгінің  тү-қым  қуалауы  өте  темен  (1—2%)  екені 
айқындалды, соның сал-дарынан  бүл  бойынша  сүрыптау  нәтижесіз  болып 
табылады.  Баска  мысал  келтірейік.  Қырқылған  жүнінің  тұқым  қуалауы 
бойынша  елеулі  айырмашылықтары  бар  биязы  жүнді  қойлардың  екі  тобы 
алынды:  түқым  қуалау  бірінші  топта  15,4%-ке,  ал  екін-ші  топта—1,2%-ке 
тең.  Осы  екі  топтағы  сүрыптаудың  тиімділігі  де  сондай-ақ  бірдей  болмай 
шықты.  Бірінші  топта  (түқым  қуа-лауы  салыстырмалы  жоғары)  бір 
үрпақтағы сүрыптауда жыл-жу 0,6 кг (6,2 кг-нан 6,8-кг-ға дейін), ал екінші 
топта  (тұқым  қуалауы  ете  темен)  орташа  қырқылған  жүн  тіпті  езгермеді, 
яғни сұрыптау тиімсіз болып шықты. 
Түқым қуалауды білу — енімділікті ғылыми негізде жоға-рылату үшін де 
маңызды.  Егер,  мәселен,  өнімділіктің  орташа  деңгейі  қырқылғаи  жүннен 
табын  бойынша  1 к г   жоғары  бола-тын  қойлар  мен  қошқарлардың  тобын 
сүрыптаса, онда бүл бел-гінің түқым қуалауы /г
2
 = 0,3 жағдайында бүл ата-
аналардың  үр-пақтары  жүннін,  өнімділігі  бойынша  табыиның  орташа 
деңгейі-нен асып түседі, бірақ 1 кг емес, не бары 300 граммға асады. 
lKrxO,3f 1кгхО,3\ 
2 
Түқым  қуалауды  білу  сүрыптаудың  сәйкес  келетін  әдістерін  таңдау, 
сүрыптаудырі; тиімділігін анықтау, сондай-ақ өнімділік-тің артуын ғылыми 
негізде жоспарлау үшін өте маңызды. 
                             

жүктеу 8,1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: