М. Е. Лобашев к. В. Ватти

Фенотиптері  бойынша 
Ғ\ 
будандарының  (аналық  формалар)  айырмашылықтары 
болғанмен  шағылыстырудың  екеуінен  де  алынған  гетерозиготалы  формалар 
Ғ\ 
(Ш) 
өзін-езі  ұрықтандырған  кездедегі  барлық  ұрпақтардың  қабыршағы  оң  жақ-қа  қарай 
бұрылған болады,
 
әр особыңың ұрпақтарын же-келеп зерттеген кезде 1/4 семьялар сол 
жаққа қарай бұралған, ал 3/4 бөлігі оң жаққа қарай бұралған болып шықты. Осы жұп 
белгілер  бойынша  мендельдік  ең  карапайым  ажырау  3  :  1 
Ғ
2
 
кезінде  емес,  тек  Ғз-те 
ғана байқалды. Мұндай типті тұқым қуалау кезінде ұрпақтар фенотипі өздері дамитын 
зиготалар гено типіне емес шешесінің генотипіне сәйкес келеді, осы белгі жұмыртқа 
цитоплазмасының  дамуы  процесінде  аналық  организмнің  генотипімен  алдын  ала 
анықталады  деп  жорамал  жасағанда  ғана  көрінетін  болады.  Қаралған  тұқым  қуалау 
типі шын мағы-насында аналық жолмен тұқым қуалау болып табылады. 
Анықталғандай  қабыршақ  бұралуының  бағыты  ұрықтанған  жұмыртқаның 
спиральдана  бөлшектену  сипатымен  анықталады,  яғни  бластомерлердің  спираль 
бойымен  оң  жақта  немесе  сол  жақта  орналасуымен  бұл  өз  кезегінше  екінші  рет 
бөлшектене бөліну кезіндегі ұршықтың бағытталуына тәуелді. 
Қарастырылған  бұл  мысал,  дәлірек  айтқанда,  цитоплазмалық  тұқым  қуалауға 
тікелей  қатысты  емес,  өйткені  мұнда  цитоплазманың  элементтерімен  емес, 
хромосомалық  гендердің  әсері-мен  анықталған,  яғни  жұмыртқа  клеткасының 
цитоплазмасын  тіпті  ұрықтануға  дейін  өзгертетін  хромосомалық  тұқым  қуалау 
механизмі әсер етеді. 

жүктеу 8,1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: