М. Е. Лобашев к. В. Ватти

ЦИТОПЛАЗМАНЫҢ ПРЕДЕТЕРМИНАЦИЯСЫ

жүктеу 8,1 Mb.

Pdf просмотр

бет	123/275
Дата	29.04.2022
өлшемі	8,1 Mb.
	#38344
түрі	Лекция

1 ... 119 120 121 122 123 124 125 126 ... 275

Lobashev

Онтогенездік предетерминация.

3. ЦИТОПЛАЗМАНЫҢ ПРЕДЕТЕРМИНАЦИЯСЫ
Цитоплазма  предетерминациясының  мағынасы.
Бірқатар  жағдайда  белгілердің
тұқым  қуалауы  организмнің  жеке  басы-ның  даму  процесінде,  немесе  сыртқы  орта
факторлары  әсерінен  (онтогенездік  немесе  фенотиптік  предетерминация)  немесе
гено-тип  әсерінен
(генотиптік  предетерминация)
.пайда  болатын  ци-топлазманың
ерекшеліктерімен байланысты болады.
Онтогенездік  предетерминация.
Бұл  жағдайда  кейбір  белгі-лердің  аналық  линия
бойынша тұқым қуалауын белгілі бір сыртқы факторлардың әсерінен пайда болатын
цитоплазмадағы өзгерістер қамтамасыз етеді. Әдетте мұндай өзгерістер тұрақты емес
және  бірнеше  ұрпақтан  кейін  біртіндеп  жойылып  кетеді  де,  бастапқы  типке  қайтып
оралады.  Мысалы,  шаншардың  құрғашысының  жұмыртқасына  ұрықтанғанға  дейін
жоғары  температурамен  әсер  ету,  олардың  үрпағының  денелеріндегі  реңді  өзгертуге
әкеледі.  Келесі  ұрпақтар  қалыпты  температура  жағдайында  көбейгенде  бүл  өзгеріс
біртіндеп  жойылады.  Ал  насекомның  еркегіне  жоғары  температурамен  әсер  етіп,
үрғашыларын қалыпты жағдайда өсірсе, мүндай қүбылыс байқалмайды.
Организмдерді  бастапқы  жағдайларға  көшіргенде  оның  келесі  ұрпақтарында
біртіндеп  жоғала  бастайтын  мүндай  өзгерістерді
созылыщы  модификация
деп

атайды.  Олардың  механизмі  осы  уақытқа  дейін  анықталған  жоқ.  Өзгерістерді
туғызған  фак-торлар  сақталса,  созылыңқы  модификациялар  бірнеше  ұрпақтар  бойы
үнемі  көріне  береді;  ал  ондай  әсер  ететін  факторлар  ■болмаса,  біртіндеп  бастапқы
қалыпқа түседі (23-тарауды қара-ңыз).

жүктеу 8,1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 119 120 121 122 123 124 125 126 ... 275