IV бөлім. «Білімдіден шыққан сөз
Талаптыға болсын кез»
Абай әндері орындаып, өлеңдері мақамдап оқылады.
1 .Талай сөз бүдан көп айтқанмын.
2.Көзімнің қарасы.
3.Адасқанның алды жөн, арты соқпақ.
4.Жігіттер, ойын арзан, күлкі қымбат.
5.Желсіз түнде жарық ай.
6.Көңілім қайтты достан да, дүшпаннан да.
73
V болім. «Ақыл, қайрат, жүректі бірдей үста»
I
1-жүргізуші: Ел қамын ойлап, «жүрегі қырық жамаД
болған» үлы
ойшылдың емір жолында «моласындаЛ
бақсының» жалғыз қалып, у ішкен кездері көп болды.
Щ
2-жүргізуші: Көшбикеде өткен сайлауда басына тигевЦ
соққы, етіне түскен дақ, жанына удай жара салды.
щ
Балаларынан, достарынан айырылған Абай сгіліп, еніредЩ
бойын жия алмай, көк аспанға тіл қатты:
Щ
-...Ей, сорлы заман, менен аяған қай қастығың қалды ..|і
Мен ішпеген у бар ма? ...Жүрегімді көрші міне, жарадан сау*
жер қалды ма? Мүнша азап шеккендей не жазық, не айыбым
бар? Көп көргенің шер кеуденің әлсіреген танысы ма? ... -деп,
біраз отырып барып, тағы да бір ауық уланған оймен оянғандай
болды...
-...Жапан түз, елсіз, жолсыз сардалада жалғыз түп ағапг
өсіпті. Айлар, жылдар, не замандар жасапты. Әрбір көктем
күніне үмітін артып, шат қуаты жапырағын жарып гүлін
атыпты... талай жылдар өтіпті. Әр жылының гүлдері мен
дәндері үшып, тарап кетіп жатыпты. Сан жапырақ сарғая
солып, жоқ болыпты. Бір заман сол айдаладағы жалғыз ағашқа
жай түсіпті де жайрапты. Бар бүтақтан, гүл жапырақтан, дән-
нәрден айырылып, ажырапты... Қуарып, шошайып қалған
жалғыз ғана қу ағаш көк аспанга тіл қатыпты. Не жазып ем, не
сүмдық, не зүлымдық етіп ем? Бітгім, міне, тек көк аспан куәм
едің, сен, сенен ғана сүраймын. Сорымның да куәсі, көгерген,
гүл атқан шағымның да куәсі сен едің - кен көк аспан!... Сен
ғана бір айтшы... Мен өлейін, бірақ сол сан жылдарда сенің
желдерің қуып әкеткен гүлдерім, дәңдерімнен ұрпақ, нәсіл
қалар ма екен?.. Шанда біреу бір сайда болса да, жас
жапырағын кокке созып, гүл жемісін жер жүзіне берер ме
екен?! Әлде бір-бір өлкеде, тағы бір замандарда сол гүлдердің
бір тобынан саялы тоғай, мәуелі бақ өсер ме! Бүтактарында
өнген-өскенді мадақгап қүмар бүлбүл сайрар ма! Саясында жас
өмір, жаңа дәурен мекендер ме! - деп, үлы шабыт, ақындық
шабытымен шарықтап, халқынан жауап күтеді... (М.Әуезов).
1-жүргізуші: Абай аға, ол дәндеріңіз өлген жоқ,
жойылған жоқ. Мәуелі бақ болды. Нәрін сіздің саф алтындай
таза бүлағыңыздан сусындап, үрпақтан-үрпаққа жеткізіп
74
келеді. Бүгінгі үрпағыңыз қалың еліңіз қазағыңызды қалай
жырлап келгендігін дәлелдеу мақсатында ақындарымызға сөз
берейік.
(Ақывдардъщ өлендерінен үзінді оқылады.)
1 .М.Жүмабаев, «Алтын хакім Абайға» өлеңінен.
2.ҚАманжолов, «Абайға айтарым» өлеңі.
3.М.Әлшиаев, «Осындай да аңыз оар ма», оаллада.
4.Ф.Оңғарсынова, «Абайды іздеу» өлеці-
5.И.Сапарбаев, «Семей сапарынан» өлеңі. ■
6:И.Оразбаев, «Үрпақ сезі» өлені және т.б.
(Екі жүп ақындар айтысы үйымдастырылады.)
VI бөлім. «Мақсатым тіл ұстартып, өнер шашлақ»
Қарияның жауабы
Орта жүздің аты шулы билері Жәнібек, Қаз дауысты
Қазыбек пен қанжығалы Әлібек батыр сл аралап келе жатканда
оларға бір қария кездеседі.
Жәнібек би қарияға мынадай сұрақ қояды:
-Уа, ақсақал, ауыл берекесі қайтсе кетеді?
-Ауыл ақсақалы шала болса,
жігіттері алты ауыз ала болса.
«Ә» десе, «мә» дейтін,
Жасы үлкенін кішісі
Сыйламайтын көңілі қара болса,
Сол ауылдың берекесі кетеді,-дейді қария кісі.
Сонда Қазыбек би түрып:
-Уа,
ақсақал, үй берекесі қайтсе кетеді?-дейді.
-Әйелі қабағын түйіп керілсе,
Шай
қойыіі
беруге ерінее.
¥лы үрысқа сай болса,
Келіні керіске сай болса.
Қызы сумақай болса,
Сол үйдің берекесі кетеді,-деген екен қария.
-Уа, ақсақал, не жақсы?
Лтың жақсы болса-
Гіршілікте мінген пырағың.
Балаң жақсьг болса,
і
Достарыңызбен бөлісу: |