а)  Тегеурінді  ағын  (напорный)

–жан-жағынан  арнаға  тіркеліп  аққан  ағынды  немесе 

қысымды тегеурінді – ағын дейді.  

Тегеурінді  ағынның  еркін  беті  болмайды.  Тегеурінді  ағын  қозғалыс  пен  қысым  күшінің 

әсерінен болады. Қысым күштерін сорап немесе су мұнарлары арқылы алуға болады. 

Тегеурінді ағын деп- құбырда толып аққан ағынды айтамыз. 

ә) 

Еркін ағын – 

үш жағынан ағын арнасына тірелген, еркін беті бар ағынды еркін ағындар 

деп атайды. Арналар, өзендер және науалардағы су ағындарын ерңін ағындарға мысалға келтіруге 

болады. Еркін ағындарда сұйық қозғалыс тек қана ауырлық күштерінің әсерімен болады.  

б) 

Арнасыз  ағын- 

жан-жағынан  сұйықпен  және  газбен  қоршалған  ағындарды, 

гидравликалық арнасыз ағын немесе арнасыз ағын дейді  

Арнасыз ағын қозғалысы, алғашқы жылдамдықтың инерциясына байланысты. Арнасыз ағын 

деп – фонтан және брандепойттан шыққан ағындарды айтады. 

в) 

 – ағын бағытына тіп –тік жүргізілген қиманы, қимыл қимасы деп атайды. 

Қимыл қимасының ауданын, ω деп белгілейміз  

Ағын ішінен бірнеше ағыс сызықтарын жүргізіп, осы сызықтарға тік етіп (А) бетін жүргізсек, 

онда  осы  бет,  ағынның  қимыл  қимасы  болады.  Ағыс  сызықтары  бір-біріне  параллель  болатын 

ағындарда (А) қимыл қимасы жазық бет болады. 

8 

Қимыл қимасының ылғалды периметр және гидравликалық радус деген элементтері болады. 

Ағын  арнасының  көлденең  қимасының  сұйықпен  шектелу  периметрін,  ылғалды  периметр  деп 

атайды.  Ылғалды  периметрді,  χ  әрпімен  белгілейміз.  Қимыл  қимасының  ауданы  менылғалды 

периметрдің қатынасын гидравликалық радус деп атайды: 

 

 

          R = ω/χ.                                            

 

жүктеу 2 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: