АҚШ  салық жүйесінің құрылымы жəне құрамы

66
3) қолданыстағы салық салынатын ставкаларын жиі заңна-
малық тəртіпте жүйелi өзгерiстердің болуы;
4) табыстар сомасының тендігі; 
5) жалпы үлкен көлемде мақсаттық жеңiлдiктер; 
6) салық алымдарын арқылы əлеуметтiк қорларды қамтамасыз 
ету;
7) жеке табыстардың бекiтiлген ең төменгi деңгейi, салық 
салуға жатпайтындар.
АҚШ-тың федералды салық жүйесі
АҚШ-тың федералды салықтары қазіргі уақытта үш негізгі 
функцияны орындайды:
1) бюджеттік қаражаттарды құрылуының басты көзі ретінде 
шығыс баптарын қаржыландыру; 
2) мемлекеттің экономиканы реттеуші жəне экономикалық 
өсуді ынталандырушы қызметін атқарады;
3) американдық тұрғынның əр түрлi жiктерiнде бар байлықтары  
немесе жалпы алған табыстар көлемiндегi теңсiздiгiнiң кiшiрейтуi 
мақсаттарында ұлттық кірісті қайта бөлуiн тиiмдi құралы.
Федералды бюджет түсімдерінің   негiзгi  бөлiгiн халықтардан 
алынатын жеке табыс салығы (федералды бюджет табысының 
48%) алады. Ол прогрессивті шкала бойынша алынады, мини-
малды табысқа салық салынбайды жəне үш салықтық ставкасы 
қолданады. 
Салықтардың есептеуi шартты үш кезеңнен  алынады:
1-шi кезең: Жалпы жиынтық табысты анықтау үшін бар та-
быстары топтастырылады: еңбекақы; кəсiпкерлiк табыс; зейнет-
ақылар; əлеуметтiк жəрдемақылар жəне жұмыссыздық жəрдем-
ақысы; стипендиялар; алған алименті; сыйлық берулер; жүлделер 
жəне награда; фермер табысы; рента; бағалы қағаздар бойынша 
табыстар; траст операциялары жəне жылжымайтын мүлiк жəне 
тағы басқалар бойынша табыстар.
2-ші кезең: Жалпы табыстарды түзетулер жасау арқылы 
анықталады. Жалпы табысынан федералды заңына сəйкес шеге-
рілетіндерге жататын əр түрлі жеңiлдiктерге: саудалық жəне 
өндiрiстiк шығындар; сату немесе бағалы қағаздары айырбас-
тау операциялары бойынша  шығындары; рента немесе роял-
ти алуға қатысты шығындар; төленген салық жарналары тағы 
басқалар.

67
3-ші кезең: Таза табыстың көлемінен жеке жеңiлдiктердi 
шегередi: (барлығына ортақ жеңiлдiк) төлеушiге салық салынбай-
тын минимумы; салық төлеушiнiң əрбiр қарауындағы жанындағы 
салық салынбайтын минимумы; жалғыз тұлға үшiн стандарт-
ты жеңiлдiктер, жанұя басы үшiн; 65 жастан үлкен, мүгедектер 
үшiн қосымша жеңiлдiктер; жаңа тұратын жерiне ауысуы бойын-
ша шығындар; дəрiгерлiк мақсаттарға шығындар; бiлiктiлiктерін 
жоғарылатуға қатысты жəне тағы басқалары. Бұдан басқа қайы-
рымды жарналарда жарналарға азаяды; штаттық үкiмет төленген 
салықтар; жергiлiктi салықтар; штаттар жəне жергiлiктi өзiн-өзi 
басқару органдарының үкiметтерiнiң бағалы қағаздары бойынша 
пайыздары; жылжымайтын мүлiктiң кепiл ақысы дербес парыз-
дар жəне ипотекалық қарыздар бойынша пайыздар.
6-
кесте.
 

жүктеу 1,13 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: