49
атқарушы органдардың басшыларының есептерін қарау және тиісті органдарға
мемлекеттік органдардың лауазымды адамдарын, сондай-ақ мәслихат шешімдерін
орындамағаны үшін жауапкершілікее тарту туралы ұсыныс жасау;
жергілікті бюджеттің, аймақтарды дамыту бағдарламаларының орындалуын
бақылау;
облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың аудиторлық
комиссияларының бюджетінің орындалуы туралы жылдық есебін қарау;
мемлекеттік аудиттің нысандарына және қаржылық бақылауды ревизиялық
комиссияның жұмыс жоспарына кіргізу үшін облыс, республикалық маңызы бар
қала, астана ревизиялық комиссиясына ұсыныстар енгізу;
жер қатынастарын реттеуді Қазақстан Республикасының жер заңнамасына сәйкес
жүзеге асыру.
Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың мәслихатының құзыретi
облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың бес жыл бойы төрағалық
етушi және мүшелерiнiң қызметке тағайындалуын қамтиды, сондай-ақ оларды
мемлекеттік аудит және қаржылық бақылау туралы Қазақстан Республикасының
заңнамасына сәйкес қызметтен босату.
Ревизиялық комиссия тиiстi әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктiң шегiнде өз құзыретi шегiнде
жемқорлыққа қарсы iс-қимыл шараларын қабылдауды қамтамасыз етедi. Оның
функцияларына тиімділік аудиті кіреді
90
:
жергілікті бюджетті жоспарлау және орындау Қазақстан Республикасының
бюджеттік жүйесінің қағидаттарына сәйкес жергілікті бюджеттің орындалуы
туралы есепті дайындау, оның мазмұны жергілікті атқарушы органның тиісті
есебіне қорытынды болып табылады;
тиiстi гранттар, бюджеттiк инвестициялар, мемлекеттiк және мемлекет кепiлдiк
беретiн қарыздарды, мемлекет кепiлдiгi бойынша тартылған заемдарды және
мемлекеттiк мүлiктi пайдалану;
жергілікті атқарушы органның және квазимемлекеттік сектор субъектілерінің
экономиканы дамытуға немесе экономиканың бірыңғай саласына, әлеуметтік және
өзге де мемлекеттік басқару салаларына әсер етуі;
тиiстi бюджеттi және мемлекеттiк мүлiктi пайдалану жөнiндегi Қазақстан
Республикасының мемлекеттiк жоспарлау жүйесi құжаттарын, сондай-ақ Қазақстан
Республикасының Президентiнiң басқа да облыстардағы тапсырмалары бойынша
жүзеге асыру;
жергiлiктi атқарушы органның және квазимемлекеттік сектор субъектiлерiнiң
тауарларды, жұмыстарды, қызметтердi сатып алуды жоспарлаудың, жүзеге
асырудың және тиiмдiлiгiнiң жарамдылығы;
жергiлiктi атқарушы органның және квазимемлекеттік сектор субъектiлерiнiң
тауарларды, жұмыстарды, қызметтердi сатып алуды жоспарлаудың, жүзеге
асырудың және тиiмдiлiгiнiң жарамдылығы;
тауарларды, жұмыстарды, қызметтерді және сатып алынатын тауарлардың,
жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің нарықтық құнын сатып алу үшін
90
Закон Республики Казахстан от 12 ноября 2015 года № 392-V. О государственном аудите и финансовом
контроле // http://adilet.zan.kz/rus/docs/Z1500000392#z10
50
бөлінген (жұмсалған) жергілікті қаржы ресурстарының арасындағы айырманы
бағалауды қоса алғанда, баға белгілеу;
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылда мәслихаттардың мәселесі қандай, олардың
сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестегі рөлі неге төмен? Мұнда процедуралық
проблемалар мен саяси мәселелердің араласуы бар.
Процедуралық проблемаға жататын:
1. Заңнамадағы тұрақты өзгерістерге байланысты (жыл сайын 8-9 мың жаңа және
түзетілген нормативтік-құқықтық актілер), мәслихат депутаттарының көпшілігі
әкімдіктерді құзыретті қадағалауға тиісті біліктілікке ие емес. Депутаттар негізгі
жұмысынан босатылмағандықтан және бос уақыттарда өкілдікте жұмыс
істейтіндіктен, жағдайды мұқият түсінуге мүмкіндігі жоқ.
2. Мәслихаттардағы аппараттар кішігірім ғана - әдетте 6 депутатқа 1 қызметкер, бұл
оларға үнемі кеңес беруге мүмкіндік бермейді, сондықтан олар өздерін көмекшілер
мен кеңесшілермен қамтамасыз етуге мәжбүр. Мысалы, Алматы қалалық
мәслихатында 37 депутат жұмыс істейді, ал қызметкерлері небәрі 9, олар жылына
60-тан 90-ға дейін құқықтық актілерді қарауы және көптеген функцияларды
атқаруы тиіс.
3. Көптеген мәслихаттар әкімшілік ғимараттарда орналасқан, оған рұқсатнамалық
тәртіппен кіру керк, бұл қарапайым азаматтардың мәслихат сессиялары мен
талқылауларына қатысуын қиындатады.
4. Мәслихат сайттарының мазмұнына және олардың жаңартылуына нақты талаптар
жоқ, сондай ақ мәслихат сессияларының интернет трансляциясы жоқ. Сондықтан
жергілікті өкілді органдардың қызметінің ашықтығымен үлкен проблемалар бар.
Саяси проблемаға жататын:
1. Сайлаудағы белгілі бір сүзгі - депутаттарға үміткерлер олардың активтері бойынша
салық декларациясын қабылдауы керек және бірнеше теңгемен сәйкес келмегені
үшін сайлаудан шығарылған жағдайлары бар.
2. Депутатқа кандидаттың қоры өте аз, сондықтан партия немесе еріктілері көп және
саяси жүйесі реттелген ірі қоғамдық ұйымдардың қолдауынсыз толыққанды сайлау
кампаниясын ұйымдастыруға мүмкіндіктері жоқ.
3. Жоғарыда аталған екі сүзгінің арқасында депутаттар негізінен билеуші «Нұр
Отан» партиясының өкілдері болып табылады, онда облыстық әкімдер
филиалдардың басшылары болып табылады. Нәтижесінде партиялық тәртіп
әкімдікке сынауға жол бермейді.
Мәслихаттардың сыбайлас жемқорлықпен күресте белсенді болуын қамтамасыз ету үшін
кем дегенде процедуралық мәселелерді шешу қажет.
7.3. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдағы Қоғамдық кеңестің рөлі
Мәслихаттардан басқа әкімшілік кеңестерде тиісті заңға сәйкес 2016 жылы құрылған
қоғамдық кеңестер де бар
91
.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес саласындағы Қоғамдық кеңестің өкілеттігіне келесі
өкілеттіктер жтады:
91
Закон Республики Казахстан от 2 ноября 2015 года № 383-V. Об общественных советах. //
http://adilet.zan.kz/rus/docs/Z1500000383
Достарыңызбен бөлісу: |
