«Қазақстан тарихы, қоғамдық пәндер және география» кафедрасы элективтік пәндер каталогы мамандық атауы

Демографиялық   коэффициенттер.   Халық   санағының   шығу   көзі.   ҚР-ғы   демографиялық

жағдай.

Пререквизиттер: Әлеуметтанудың ғылыми мәртебесі, Қоғамның әлеуметтік жүйелері

Постреквизиттер:  Отандық  әлеуметтану   тарихы,  Әлеуметтанулық   зерттеудің

әдістемесі мен әдістері.

Оқытушы: Ахметова Ж.

13.2 Пән атауы:  Ұйымдар социологиясы  (3 кредит, 135 сағат)

Оқытудың мақсаты:  Ұйымдар социологиясының тыныс-тіршілігінің  ең басты, әрі

өзекті мәселелерінің бірі - басқару. Басқаруға  әлеуметтану тұрғысынан қарасақ, онда мән-

мағынасы жөнінен оның үш компонентерінің бір-бірінен   ажырата бөліп көрсетуге болады.

Олардың  біріншісі   - мақсатқа  бағытталған  басқару ықпалы,   бұл басқарудың   негізін,  яғни

өзегін   құрайды.  Мұндай   ықпал  жасау сырттан  (басқару  органдарының   объектілерден   тыс

жерде   болуы)   әсер   ету,   сондай-ақ   өзін-өзі   басқару   (объектінің   құрамына   енген   бөлімнің

немесе субъектінің ықпалымен іске асады) арқылы жүзеге асырылады. Басқарудың екінші

компоненті   -   әлеуметтік   өзін-өзі   ұйымдастыру,   яғни   ұжым   ішіндегі   реттеудің   спонтанды

процестері (лидерлік, «мәртебе шкаласы» әлеуметтік нормалар, формальды емес топтар құру)

аталған екі компонент үшінші компоненті - ұйымдық тәртіпті құрайды.

Қысқаша   мазмұны   (негізгі   тараулары).  Бұл   «өткен»   басқару   еңбегінің   жемісін

(шешім, әкімшілік тәртіп) және ұжымда стихиялы қалыптасқан жүйені өз құзырына алады.

Индивид,   топ,   ұйым,   басқа   да  әлеуметтік   түзілімдер   мен   процестер   басқарудың   объектісі

болып табылады. Басқарудың өзіндік әдістері бар. Басқару әдістері - бұл қыжметкерлерге,

топтарға   және   ұжымдарға   мақсатты   ықпал   жасаудың   әлеуметтік   кешені.   Көрсетілген

деңгейдің   әрқайсысында   басқару   бір-бірен   ұқсамайтын,   өзіндік   ерекшеліктері   бар

проблемаларға кезігеді, демек, соған сәйкес әдістер жасалады; олардың кейбіреулері аталған

үш жағдайдың  әрқайсысында  да қолданылады, басқаларының қолданылуы  бір ғана  оқиға

барысымен   шектеледі.   Жеке   қызметкерге   қатысты   сөз   етер   болсақ,   сол   адамның   жүріс-

тұрысына ықпал етудің әр түрлі әдіс-тәсілдерін қолданады.

Күтілетін   нәтижелері.Студент   алған   білім   нәтижесінде   пәнді   игеріп,   осы   білім

негізінде   пән   ауқымында   іскерлік   дағдыларын   толық   игеріп,   біліктілігін   арттыра   біледі.

Басқаруға   әлеуметтану   тұрғысынан   қарасақ,   онда   мән-мағынасы   жөнінен   оның   үш

компонентерінің бір-бірінен  ажырата бөліп көрсетуге болады. 

Пререквизиттер: Әлеуметтанудың ғылыми мәртебесі,Қоғамның әлеуметтік жүйелері.

Постреквизиттер:  Отандық  әлеуметтану   тарихы,  Әлеуметтанулық   зерттеудің

әдістемесі мен әдістері.

Оқытушы:

Ахметова Ж.Ш.

13.3 Пән атауы:  Жалпы әлеуметтану  (3 кредит, 135 сағат)

Оқытудың   мақсаты:  Социологияны     оқып     үйренудегі    -  студенттер   өзімізге

бейтаныс  адамдар  мен  олар  ұйымдасқан бірлестіктер  арасында,ы  күнде  кездесетін  әдетті

қатынастарды   жаңа   тұрғыдан   дұрыс   түсінуі,   әлеуметтік   мәселелерді   зерттеуге   деген

ынта-жігерді     арттыру.  Байыбына     бармай,     адасуды     алданыш     етуге     апарып     соғатын

себептердің   бірі   -   күрделі   қоғамдық   қатынастарға   жеңіл   қарау,   олардың   мән-жайын

терең  түсінуден  іргені  аулақ  салу,  еңжарлық,  немқұрайдылық  қарамау. 

Қысқаша мазмұны (негізгі тараулары). Адам  мен  қоғам жөніндегі  ғылымдардың

ішінен   әлеуметтік   дүние,   тұлғаның   әлеуметтік   өзара   қатынастары   жөніндегі   ғылым -

әлеуметтану     маңызды     орынды     иеленеді.   Қазіргі     кездегі     әлеуметтік     мәселелердің

өзектілігін  тұлғаның  қоғамдағы  орнын  және  адам  жөніндегі  білімнің  рөлін  арттырады.

Әлеуметтану  адамдар  өз  өмірін  қамтамасыз  етеді.

Күтілетін   нәтижелері.  Студент   алған   білім   нәтижесінде   пәнді   игеріп,   осы   білім

негізінде пән ауқымында іскерлік дағдыларын толық игеріп, біліктілігін арттыра біледі. Бұл

пәнде жалпы әлеуметтану – социология ең күрделі объект ретінде қоғамды әлеуметтік жүйе

ретінде   қарастырып,   оның   құрылымын,   үлкен   және   кіші   топтардағы,   әлеуметтік

27

қауымдастықтардағы адамдардың мінез-құлықтарын, сонымен бірге социум өміріндегі түрлі

әлеуметтік ауытқулардың себептерін зерттейтін жас ғылымы сипатталады. Пәннің мақсаты

жеке   адам   мен   топтың,   әлеуметтік   қауымдастықтардың,   қоғамның   арасындағы   қарым-

қатынастардың   әлеуметтік   заңдылық   деңгейінде   көрінуінің   күрделі   мәселелерін   зерттеу

болып табылады.

Пререквизиттер: Әлеуметтанудың ғылыми мәртебесі,Қоғамның әлеуметтік жүйелері.

Постреквизиттер:  Отандық  әлеуметтану   тарихы,  Әлеуметтанулық   зерттеудің

әдістемесі мен әдістері.

Оқытушы: т.ғ.к., доцент Жанысбеков Ә.

14.1 Пән атауы: Әлеуметтік институттар және процестер (3 кредит, 135 сағат) 

Оқытудың   мақсаты:  Студенттерге   қоғамдық   институттар   мен   процестердіңнегізгі

ерекшеліктерін, бағыттары мен қызметтерін әлеуметтік түрде ашыпкөрсету. Әрбір кезеңдегі

қоғамдық   процестерге   жаңаша   көзқараспен   талдау   жасау;Әлеуметтік   институт   және

әлеуметтік   процесс   ұғымдарын   анықтай   және   талдай   білуге   үйрету,   алынған   білімдері

бойынша білім мен дағдыларын бекітуге студенттерді пікірталас ретінде мәнін ашуға үйрету.

Қысқаша мазмұны (негізгі тараулары).  Әлеуметтік институттар - бүл басқарудың

белгілі   бір   құралдарына   ие,   оларды   әлеуметтік   функцияларды   жүзеге   асыру   үшін

пайдаланатын   (мысалы,   білім   беру   институты)   мекемелердегі   тұлғалар   жиынтығы.

Әлеуметтік   институтты   біздің   түсінуімізге   батыс   социологтарының   анықтамалары   қайшы

келмейді. Әлеуметтік институттың социологиялық сипаттамасы  американдық А. және Дж.

Теодорсондардың «Қазіргі социологиялық сөздігінде» берілген. Онда ол маңызды әлеуметтік

қажеттіліктер   мен   функцияларды   қамтамасыз   ету   үшін   қалыптастырылған   және   қызмет

ететін   әлеуметтік   рөльдер   мен   нормалардың   өзара   байланысты   жүйесі   ретінде

қарастырынады.

Кутілетін   нәтижелері.  Студент   алған   білім   нәтижесінде   пәнді   игеріп,   осы   білім

негізінде пән ауқымында іскерлік дағдыларын толық игеріп, біліктілігін арттыра біледі.

Пән бойынша алған білімдер жүйесі білім алушыны талапқа сай дағдыларды игеріп 

іске асыруға дайын болады. Пәнді игеру арқылы қалыптасқан біліктілік пен дағдылар 

студентке жүйелі білім бағытын қалыптастырып іскерлікке бейімдейтін кешенді білім-білік 

қалыптастырады. 

Пререквизиттер: қоғамның әлеуметтік құрылымы

Постреквизиттер: саяси әлеуметтану 

Оқытушы: Ахметова Ж.

14.2. Пән атауы: Қазіргі қоғамдағы әлеуметтік мәдени процесстер (3 кредит, 135 

сағат) 

Оқытудың   мақсаты:  «Қазіргі   қоғамдағы   социомәденипроцестер»   пәнінің   мақсаты

қазіргі қоғамдағы әлеуметтік және мәдени процестер туралы біртұтас білім қалыптастыру.

Сонымен   қатар   мәдени   құбылыстардың   әлеуметтік   негізін   ал   әлеуметтік   құбылыстардың

мәдени негіздерін айыра білу болып табылады.

Қысқаша мазмұны (негізгі тараулары).  Қазіргі адамзат қоғамының даму кезеңінің

сипаты   ол   мәдениет   мәселелерэне   бет   бұрғанында.   Бұндай   жағдай   кейбір   елдерде

мәдениеттің күйзеліске ұшырағандығьшан болса, керісінше кейбір елдерде оның әлеуметтік

мэелелерге мәдениет түрысынан қарастырудан туындап отыр. Қоғамның осындай жағдайда

ұшырауы осы социомәдениет мәселелерін арнайы зерттеуге мэжбүрлеуде.

Күтілетін  нәтижелері. Пән бойынша алған білімдер жүйесі білім алушыны талапқа

сай   дағдыларды   игеріп   іске   асыруға   дайьш   болады.   Пәнді   игеру   арқылы   қалыптасқан

біліктілік   пен   дағдылар   студентке   жүйелі   білім   бағытын   қалыптастырып   іскерлікке

бейімдейтін   кешенді   білім-білік   қалыптастырады.   Қазіргі   қоғамдағы   әлеуметтік   мәдени

процесстер   -   пәні   сонымен   қатар   жергілікті   және   аймақтық   мәдениттердің   сапалы

ерекшеліктерін,   олардың   өзара   байланыстары   мен   мәдениттің   басқа   түрлерімен

28