Раманкулов шерзод жумадуллаевич

 
157 
130 
Жұманов  К.Б.  Оптика  негіздері.  –Алматы:  Қаз.  Универ,  2004.-
Б.145-168. 
131 
Полатбеков П. Оптика.- Алматы: Мектеп, 1981. 
132 
Сластенина  В.А.    Педагогика    профессионального  образования.  -
М.: Акад., 2004. –  368 с. 
133 
Маликов  С.В.  Формирование  творческой  личности  будущего 
учителя  физики  при  использовании  информационных  технологий  в  научно-
исследовательской работе. -Липецк, 2001.-125с. 
134 
Орманова  Ғ.К.,  Сарыбаева  Ә.Х.,  Раманкулов  Ш.Ж.,  Усембаева 
И.Б., «Оптика» электрондық оқулығы. ҚР Әділет министрлігі авторлық құқық 
обьектісіне  құқықтарды  мемлекеттік  тіркеу  туралы  куәлік.  №2041,  2014, 
қараша 28. 
135 
Раманкулов  Ш.Ж.,  Беркимбаев  К.М.,  Сарыбаева  Ә.Х.,  Шектибаев 
Н.А. «Физикалық құбылыстар» электрондық оқулығы. ҚР Әділет министрлігі 
авторлық  құқық  обьектісіне  құқықтарды  мемлекеттік  тіркеу  туралы  куәлік 
№678, 2015, сәуір 15.   
136 
Раманкулов  Ш.Ж.,  Турмамбеков  Т.А.,  Оптика  пәні  бойынша 
шығармашылық  сипаттағы  тапсырмалар:  оқу-әдістемелік  құралы.  Қ.А.Ясауи 
атындағы ХҚТУ оқу-әдістемелік кеңесі  бекіткен. №7 хаттама 27.03.2015ж. –
Түркістан, 2015.- 98 б. 
137 
Орманова  Ғ.К.,  Раманкулов  Ш.Ж.  Оптика  пәні  бойынша  есептер 
жинағы:  оқу-әдістемелік  құралы.  Қ.А.Ясауи  атындағы  ХҚТУ  Сенат  (Ғылыми 
кеңес)  мәжілісінің      27  ақпан  2015  жылғы      №4    хаттамасы      шешімімен 
бекітілді. –Түркістан, 2015. -102 б. 
138 
Раманкулов Ш.Ж., Сарыбаева Ә.Х., Турмамбеков Т.А. Физикалық 
процестерді  компьютерлік  модельдеу:  оқу  құралы.-  Түркістан,  2015.  -158  б. 
Қ.А.Ясауи атындағы ХҚТУ Сенат (Ғылыми кеңес) мәжілісінің   27 ақпан 2015 
жылғы   №4  хаттамасы   шешімімен бекітілді. 
139 
Раманкулов Ш.Ж., Усембаева И.Б., Компьютерное моделирование 
в  формирование  профессиональной  подготовки  будущих  учителей  физики 
//Международной научно-практической конференции.- М., 2014, июнь-2.- Ч.1.-
С.138-140. 
140 
Интернет желісінде Физика//http://www.estnauch. 
141 
Интернет желісінде Физика //http://fim.samara.ws/7section). 
142 
ФизикаАнимация//http://www.infoline.ru/g23/5495/physics.htm). 
143 
Жандыфизика//http://www.intedu.ru/obiect.php?ml=3&m2=2&id=202
). 
144 
Физика //http://phvsics.5ballov.ru/histor.htm).    
145 
Berkimbaev K.M, Sarybaeva A.Kh., Ormanova G.K., Usembaeva I.B., 
Ramankulov Sh. Zh., To the question of the use of electronic educational resources 
for  preparation  of  future  physics  teachers//  Life  Science  Journal(Сhina); 
Introduction; Impact Factor.-2012.-№10.- 10 р. 
146 
Раманкулов  Ш.Ж.,  Беркимбаев  К.М.,  Тұрмамбеков  Т.А. 
Физикалық  есептерді  шығаруда  компьютер  бағдарламаларын  қолдану  әдісі. 
Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ хабаршы.-Алматы, 2015.- №1(44).- Б.169-174. 

 
158 
147 
Корнилов  В.,  Беркимбаев  К.,  Турмамбеков  Т.  Компьютерные 
демонстрационные  эксперименты  по  оптике  и  методика  их  проведения  в 
подготовке  будущих  учителей  физики//Әуезов  оқулары-13:  халықаралық 
ғылыми-тәжірибелік конференция еңбектері.- Шымкент,2015.- Т. 9.-Б. 149-153.  
148 
Гаркунов В.П. Проблемность в обучении химии // Химия в школе. 
-1971.-№4. 
149 
Кӛшеров  Ә.Ж.  Физикадан  310  тәжірибелік  кӛрсетілімдер.- 
Шымкент,2012. 
150 
Чернилевский Д.В. Дидактические технологии обучения в высшей 
школе. - М., 2002. 
151 
Терлікбаев Ж.Ә., Базарбаева Н.Т. Физикадан ӛзіндік және бақылау 
жұмыстары.- Алматы, 2010. 
152 
Раманкулов  Ш.Ж.,  Беркімбаев  К.М.,  Сарыбаева  А.Х.,  ЖОО-да 
физиканы оқыту үдерісінде мультимедиялық дәрістерді қолдану барысы. Абай 
атындағы ҚазҰПУ Хабаршысы.-Алматы, 2014.- №4(44).-Б. 42-46. 
153 
Светлицкий  С.Л.  Совершенствование  методики  преподавания 
явления  дифракции  на  основе  НИТ:  автореф.дис...  канд.  пед.  наук  .  —  СПб., 
1999. - 17 с. 
154 
Раманкулов  Ш.Ж.,  Беркимбаев  К.М.,  Тұрмамбеков  Т.А.  Білімді 
ақпараттандыру  жағдайында  болашақ  физика  мұғалімдеріне    «оптика»  пәнін 
оқытудың әдіс-тәсілдері және құралдары// Қазақстан педагогикалық ғылымдар 
Академиясы Хабаршысы, Алматы,2015.- №3(65).-Б.93-98. 
155 
Torrance 
E.P. 
Teaching 
for 
Creativity. 
//http://www.cpsb.com/research/articles/creative-problem-solving/Teaching-for- 
Creative-Torrance.pdf 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
159 
 
ҚОСЫМША А 
 
5В011000-Физика, 5В060400-Физика мамандығы  
Сауалнама  
1.  Болашақ  ӛз  кәсібіңізге  тӛмендегі  берілгендердің  ішінен  кӛбірек  қажет  деп  санаған 
бесеуін  таңдаңыз. (1- ӛте қажет; 2-қажет) 
  Ағылшын тілі 
  Ақпараттық технология 
  Интернет технология 
  Математика 
  Жалпы физика 
  Экономикалық теория 
  Креативті технология 
  Педагогика 
  Оқыту әдістемесі 
2.  Сіздің  болашақ  кәсібіңізде  АКТ  қаншалықты  мӛлшерде  қажет  деп  санайсыз.  (10-
балдық жүйемен бағалаңыз: 10-ӛте қажет,......,1-мүлдем қажеттілігі жоқ) 
3.  Оқу  үдерісінде  АКТ  қолдану  ӛз  мамандығыңыз  бойынша  біліммен  білікті 
қалыптастыруда  тиімді  деп  санайсыз  ба?  (10-балдық  жүйемен  бағалаңыз:  10-ӛте 
тиімді,......,1-мүлдем тиімділігі жоқ)  
4.  Қазіргі  дамып  жатқан  ақпараттық  қоғамда  адамдар  ақпаратты  ӛндірушілер  және 
ақпаратты  қолданушылар  болып  бӛлінеді.  Қалай  ойлайсыз  сіз  болашақта  ӛз 
кәсібіңізде: 
  Ақпаратты қолданушы 
  Ақпаратты ӛндіруші 
  Екі жақтыда 
  Басқа 
5.  Тӛмендегі  бағдарламалардың  ішінде  сіздің  болашақ  кәсібіңізге  қажетті  деп 
санағаныңызды таңдаңыз. 
  Графикалық редакторлар 
  Мультимедиялық презентация жасау бағдарламалары 
  Берілгендер қоры 
  Бағдарламалау тілі 
  Электрондық таблицалар 
  Мәтіндік редакторлар 
6.  АКТ-ны  ӛздігіңізден  қажетті  білім  қорын  немесе  қажетті  ақпаратты  дайындау,  алу, 
жасау  үшін  қаншалықты  қолдана  аласыз?  (10-балдық  жүйемен  бағалаңыз:  10-ӛте 
жақсы қолдана аламын,......,1-мүлдем қолдана алмаймын) 
7.  АКТ-ны  қолдану  арқылы  физикалық  білімдерді  ӛздігіңізден  талдап,  ӛздігіңізден 
түсінік қалыптастырып, физикалық құбылыстар мен заңдылықтарды бақылап оларды 
түсіне  аласыз  ба?  (10-балдық  жүйемен  бағалаңыз:  10-ӛздігімнен  ӛте  жақсы  жұмыс 
жасай аламын,......,1-мүлдем жұмыс жасай  алмаймын) 
8.  Оқу  үдерісінде  физикалық  құбылыстар  мен  заңдылықтарды  түсіндіруде  АКТ-ны 
қолдану 
қызығушылықты 
оятады, 
ой 
ұшқырлығын 
қалыптастырады, 

 
160 
шығармашылықты  дамытады  деп  санайсыз  ба?  (10-балдық  жүйемен  бағалаңыз:  10-
жоғары дәрежелі деп санаймын,......,1-мүлдем келіспеймін) 
9.  Лекция,  Семинар,  Лаборатория  сабақтарында  АКТ-ны  қолдану  сіздің  ойлау 
қабілетіңідің дамуына септігін тигізеді деп ойлайсыз ба? 
(10-балдық  жүйемен  бағалаңыз:  10-жоғары  дәрежелі  деп  санаймын,......,1-мүлдем 
келіспеймін)   
10. Оқытушылар  тарапынан  барлық  пәндерді  оқыту  үдерісінде  АКТ-ны  қолдану  қажет 
деп  санайсыз  ба?  (10-балдық  жүйемен  бағалаңыз:  10-жоғары  дәрежелі  деп 
санаймын,......,1-мүлдем келіспеймін)  
11. ЖОО-да  физиканы  оқытуда  келесі  физиканың  бӛлімінде  АКТ-ны  кӛбірек  қолдану 
қажет деп санаймын. 
  Механика 
  Молеклалық физика 
  Электр және магнетизм 
  Оптика 
  Атомдық және ядролық физика 
12. Физиканың «Механика» бӛлімі бойынша шығармашылық қабілетімді кӛрсете аламын; 
қалыптан  тыс  есептерді,  шарты  толық  белгіленбеген  есептерді  де  шығара  аламын; 
жаңа  есептер  құрастырып,  оларды  шешудің  ӛзіндік  алгоритмін  құрастыра  аламын; 
зертханалық  жұмыстарды  ӛз  бетінше  орындай  аламын;  жаңа  жағдаяттарды  жылдам 
таниймын, ӛз бетінше білімді іздеп табамын. (10-балдық жүйемен бағалаңыз: 10-Ӛте 
жоғары дәрежеде,......,1-ӛте тӛмен дәрежеде )  
13. Физиканың  «Молекулалық  физизка»  бӛлімі  бойынша  шығармашылық  қабілетімді 
кӛрсете  аламын;  қалыптан  тыс  есептерді,  шарты  толық  белгіленбеген  есептерді  де 
шығара  аламын;  жаңа  есептер  құрастырып,  оларды  шешудің  ӛзіндік  алгоритмін 
құрастыра  аламын;  зертханалық  жұмыстарды  ӛз  бетінше  орындай  аламын;  жаңа 
жағдаяттарды  жылдам  таниймын,  ӛз  бетінше  білімді  іздеп  табамын.  (10-балдық 
жүйемен бағалаңыз: 10-Ӛте жоғары дәрежеде,......,1-ӛте тӛмен дәрежеде )  
14. Физиканың  «Электр  және  магнетизм»  бӛлімі  бойынша  шығармашылық  қабілетімді 
кӛрсете  аламын;  қалыптан  тыс  есептерді,  шарты  толық  белгіленбеген  есептерді  де 
шығара  аламын;  жаңа  есептер  құрастырып,  оларды  шешудің  ӛзіндік  алгоритмін 
құрастыра  аламын;  зертханалық  жұмыстарды  ӛз  бетінше  орындай  аламын;  жаңа 
жағдаяттарды  жылдам  таниймын,  ӛз  бетінше  білімді  іздеп  табамын.  (10-балдық 
жүйемен бағалаңыз: 10-Ӛте жоғары дәрежеде,......,1-ӛте тӛмен дәрежеде )  
15. Физиканың  «Оптика»  бӛлімі  бойынша  шығармашылық  қабілетімді  кӛрсете  аламын; 
қалыптан  тыс  есептерді,  шарты  толық  белгіленбеген  есептерді  де  шығара  аламын; 
жаңа  есептер  құрастырып,  оларды  шешудің  ӛзіндік  алгоритмін  құрастыра  аламын; 
зертханалық  жұмыстарды  ӛз  бетінше  орындай  аламын;  жаңа  жағдаяттарды  жылдам 
таниймын, ӛз бетінше білімді іздеп табамын. (10-балдық жүйемен бағалаңыз: 10-Ӛте 
жоғары дәрежеде,......,1-ӛте тӛмен дәрежеде )  
16. Физиканың  «Атомдық  және  яролық  физика»  бӛлімі  бойынша  шығармашылық 
қабілетімді  кӛрсете  аламын;  қалыптан  тыс  есептерді,  шарты  толық  белгіленбеген 
есептерді  де  шығара  аламын;  жаңа  есептер  құрастырып,  оларды  шешудің  ӛзіндік 
алгоритмін құрастыра аламын; зертханалық жұмыстарды ӛз бетінше орындай аламын; 
жаңа жағдаяттарды жылдам таниймын, ӛз бетінше білімді іздеп табамын. (10-балдық 
жүйемен бағалаңыз: 10-Ӛте жоғары дәрежеде,......,1-ӛте тӛмен дәрежеде )  
 
 
 
 
 

 
161 
ҚОСЫМША Ә 
 
«Оптика» пәні бойынша 5В011000-Физика, 5В060400-Физика мамандық 
студенттеріне арналып жасалынған  
Бақылау тесті  
 
1. Жинағыш линзаның фокус аралығы F-ке тең болса, кескіннің үлкеюін 2 еседен кӛп, бірақ 
3  еседен  аз  деп  алған  шартты  орындау  үшін  нәрсені  линзаға  қандай  қашықтықта 
орналастыру керек 
A) 
3
4
F < d < 
2
3
F.         
B) 
3
4
F < d < F.     
C) 
3
4
F < d < 
2
1
F. 
D) 
3
2
F < d < 
2
3
F.      
E) 
2
1
F < d < 
3
4
F.  
1.1 Жауабыңызға сенімдісіз бе? 
а) Ия              б) Жоқ 
1.2 Жауабыңызды айқындаңыз.  
________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________ 
 
2. Жол айырымы когеренттілік ұзындығына жеткенде жолақтар кӛрінеме? 
A)Жол айырымы когеренттілік ұзындыққа жеткенде жолақтар кӛрінбейді. 
B)Жол айырымы когеренттілік ұзындыққа жеткенде жолақтар анық кӛрінеді. 
C)Жол айырымы когеренттілік ұзындыққа жеткенде жолақтар бұлынғыр кӛрінеді. 
D)Жол айырымы когеренттілік ұзындыққа жеткенде жолақтар максимум мәнінде болады. 
E)Жол айырымы когеренттілік ұзындыққа жеткенде жолақтар минимумында кӛрінеді. 
2.1 Жауабыңызға сенімдісіз бе? 
а) Ия              б) Жоқ 
2.2 Жауабыңызды айқындаңыз.  
________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________ 
 
3. Дифракциялық тордың тұрақтысы 2·10
-6
 м. Бұл торға толқын ұзындығы 500 нм жарық 
түседі. Екінші реттік спектр қандай бұрышпен кӛрінеді: 
A) 30
0 
B) 40
0
 
C) 45
0
 
D) 60
0
 
E) 75
0 
3.1 Жауабыңызға сенімдісіз бе? 
а) Ия              б) Жоқ 
3.2 Жауабыңызды айқындаңыз.  
________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________ 
 
 

 
162 
4. Қандай прибор сәуленің сынуына негізделіп жасалған? 
A)Николь призмасы 
B)Анализатор 
C)Турмалин 
D)Кварц 
E)Поляризатор 
4.1 Жауабыңызға сенімдісіз бе? 
а) Ия              б) Жоқ 
4.2 Жауабыңызды айқындаңыз.  
________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________ 
5. Поляризацияланған жарықтың интенсивтілігі анализатордан ӛткенде 4/3 есе кемісе, онда  

 бұрышы неге тең: 
A) 60
0
 
B) 45
0
 
C) 30
0
 
D) 90
0
 
E) 0
0  
5.1 Жауабыңызға сенімдісіз бе? 
а) Ия              б) Жоқ 
5.2 Жауабыңызды айқындаңыз.  
________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________ 
 
6. Тӛмендегілерден қай сұйықта жарық жылдамдығы шамасы ӛте аз.  
A) Күкірт сутегінде n=1,89 
B) Суда n=1,33 
C) Бензолда n=1,50 
D) Глицеринде n=1,47 
E) Жарық жылдамдығы барлық сұйықтарда бірдей 
6.1 Жауабыңызға сенімдісіз бе? 
а) Ия              б) Жоқ 
6.2 Жауабыңызды айқындаңыз.  
________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________ 
 
7. Кӛлеңкенің пайда болуын дәлелдейтін заң  
A) жарықтың түзу сызық бойымен таралуы  
B) жарықтың сынуы  
C) жарықтың шағылуы  
D) жарықтың сынуы жєне шағылуы  
E) жарықтың дифракциясы  
7.1 Жауабыңызға сенімдісіз бе? 
а) Ия              б) Жоқ 
7.2 Жауабыңызды айқындаңыз.  
________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________ 

 
163 
8. АВ жазық айнаға 

 

 30
0
 бұрышпен жарық сәулесі түседі. Айнаны 

 

 20
0
-қа бұрады. Енді 
алғашқы түскен сәуле мен шағылған сәуле арасындағы бұрыш 
 
A) 30
0
 
B) 40
0 
C) 50
0
 
D) 60
0
 
E) 100
0
 
8.1 Жауабыңызға сенімдісіз бе? 
а) Ия              б) Жоқ 
8.2 Жауабыңызды айқындаңыз.  
________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________ 
 
9. Сәуленің түсу бұрышы 10
0 
-қа азайғанда түскен сәуле мен шағылған сәуленің арасындағы 
бұрыш   
A) 15
0
-қа азаяды 
B) 10
0
-қа азаяды 
C) 5
0
-қа азаяды 
D) ӛзгермейді 
E) 20
0
-қа азаяды 
9.1 Жауабыңызға сенімдісіз бе? 
а) Ия              б) Жоқ 
9.2 Жауабыңызды айқындаңыз.  
________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________ 
 
10. Салыстырмалы сыну кӛрсеткіші 2-ге тең екі ортаның шекарасына түсетін сәуленің ішкі 
толық шағылу бұрышы  
A) 45
0
 
B) 50
0
 
C) 70
0
 
D) 60
0
 
E) 30
0
 
10.1 Жауабыңызға сенімдісіз бе? 
а) Ия              б) Жоқ 
10.2 Жауабыңызды айқындаңыз.  
________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________ 
 
 
 
 
 
 

 
В 

 

 
164 
ҚОСЫМША Б 
 
«Оптика» пәні бойынша 5В011000-Физика мамандығы  
Бақылау жҧмысы 
1-нҧсқа 
 
1.  Фонарь  жарығынан  жерге  түскен  аяқтың  кӛлеңкесі  анық,  ал  бастың 
кӛлеңкесі жайылыңқырап, бұлыңғыр болатыны неліктен? 
2.  Сүргіленген  тақтайдың  түзулігін  оның  қырының  бойымен  кӛзбен  қарау 
арқылы  байқайды.  Осы  жағдайда  жарық  сәулесінің  қандай  қасиетін 
қолдануға болады? 
3.  Бір  ғана  шаммен  жарықталған  бӛлме  заттарының  кӛлеңкелерінің  айқын 
еместігі неліктен? 
4.  Күннен жарық түсіп тұрған биіктігі 4 м телеграф бағанасынан, ұзындығы 
3 м кӛлеңке пайда болды. Күн сәулесінің түсу бұрышы неге тең? 
5.  Биіктігі  бірдей  1,2  м  екі  бағана  кӛше  фонарына  жақын  қойылған.  Кӛше 
фонарының 
табанынан 
бағаналардың 
табандарына 
дейінгі 
қашықтықтардың айырмасы 0,8 м. Ал бағаналардан түскен кӛлеңкелердің 
ұзындықтарының  айырмасы  0,4  м  болса,  фонар  қаншалықты  биіктікке 
ілінген.  
2- нҧсқа 
 
6. Егер  бір  нәрсеге  үш  бұрышты  призма  арқылы  қарасақ,  онда  кескін 
ығысқан тәрізді болады. Қай жаққа қарай ығысады? 
7. Судың терең ішінен келген жарық сәуле су бітінде толық ішкі шағылуға 
ұшырайды.  Егер  су  бетіне  бал  қарағай  майы  құйылса,  сәуле  ауаға  шыға 
ма? 
8. Призманың  қимасы  –  тең  қабырғалы  үшбұрыш.  Жарық  тӛбеден  бірдей 
қашықтықтағы нүктелерде сынып, призманы тесіп ӛтеді. Призма затының 
n
 сыну кӛрсеткішінің ең үлкен мүмкін мәні қандай? 
9. Диаметрі  6  см  шар  түріндегі  күңгірт  электр  шамы,  диаметрі  26  см 
глобусты  жарықтандырады.  Шамның  центірінен  глобустың  центіріне 
дейінгі  қашықтық  1м  және  глобустың  центірінен  қабырғаға  дейінгі 
қашықтық  2  м  болғанда,  қабырғадағы  глобустан  алынған  толық 
кӛлеңкенің диаметрін табыңдар. 
10. 
Электр шамы орналасқан радиусы 20 см күңгірт шар, еденнен 5 м 
биіктікте ілулі тұр. Шамның астына еденнен 1 м биіктікте радиусы 10 см 
мӛлдір  емес  шар  ілінген.  Едендегі  кӛлеңкенің  және  шала  кӛлеңкенің 
диаметрін табыңдар. 
 

 
165 
ҚОСЫМША В 
 
 
   
 
 
 
 
 

 
166 
ҚОСЫМША Г 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
167 
ҚОСЫМША Д 
 
 
 
 
 
        
 
 
 
 
 
 
 
 

 
168 
ҚОСЫМША Е 
 
 
 
 
  
 
  

 
169 
ҚОСЫМША Ж