489
Мысалы:өсімдіктерді суаруда,оған су өте қажет,өйткені ол сусыз өмір сүре
алмайды,және әр мезгілде суды әрқалай қабылдайды,жазда суды көп қажет етеді,себебі,күн
ыстық,қыста керсінше және өсімдіктің жаңадан шығып келе жатқан жапырақтарына зиянды
болмауы үшін,қуарған жапырақтарын алып тастау керек,т.б жағдайларды баланың есіне салып
өту артық емес.
Педагогикалық процесті ұйымдастырудың мазмұны мен принципі бала бақшадағы
тәрбие жұмысының бағдарламасында балаларды жылдың төрт мезгілімен жеке-жеке
таныстыру
керектігі
көрсетілген.Себебі
әр
мезгілдің
өзіндік
ерекшеліктеріне
сәйкес,қайталанбас құбылыстар,олардың ой-пікірін жетілдіріп,сыры мен мәнісін сезінуге
жетелеуі қажет.
Табиғаттың мезгілі бойынша өзгеретін сан алуан құбылыстарын білгісі келген мақсатта
балалардың бірнеше сұрақтар қоюы оларды ынталандыра түседі. Мысалы:неге құстар күз
мезгілінде ұщып кетеді?Қар неге ериді?Мұз неден пайда болады?деген сұрақтар баланың
логикалық ойлау қабілетінің,сөз қорының дамуына мүмкіндік береді.
Балабақшада тәрбиеленетін бала жыл мезгілін бір-бірінен толық ажыратып мезгілдің
өзіне тән құбылысын ерекше атап беру қабілетіне ие болуы тиіс.Жылдың әр мезгіліне тән
құбылыстар кейде барлық маусымда болуы мүмкін,оны балаларға қалай түсіндіруге
болады,соған тоқталсақ,мысалы,жаңбыр көктемде де,жазда да,күзде де,жауады.Бірақ әр
мезгілдің жаңбырының өзіндік ерекшелігі бар,жаздағы жаңбыр ірі,тез жауып
өтеді,жылы,күздегі суық,ұзақ жауады:көктемдегі-найзағайлы,суық,ұзақ жауады.
Кейде
соңан
кемпірқосақ
көрінеді,баланың
табиғатқа
дұрыс
көзқарасын
қалыптастыру,педагогикалық іс-әрекетке байланысты,соның барысында іске асады.
Тәжірибе бойынша балаларға әр мезгілде 3-ке бөліп,басы,/ортасы,соңы/ деп түсіндіру
немесе саяхатта мақсатты серуендер арқылы көз жеткізу оларға үлкен әсер
қалдырады.Саяхатқа бармас бұрын тәрбиешінің жоспары болуы тиіс.Онда саяхаттың
мақсаты,тәрбиелік мәні,қандай сұрақтар қойылуы тиіс,қандай әңгіме-жұмбақ айтуға
болады,бұның алдыңғы саяхаттан қандай ерекшелігі бар,осыларды қамту қажет.Бала
жасының өсуіне байланысты тәрбие жұмысының мазмұны да күрделене беруі тиіс.
Табиғатқа серуен кезінде ,түрлі дидактикалық,қимылды ойындар ойнату,бірігіп пайдалы
еңбек ету,қызықты әңгімелер айтып,балалардың әңгімесін тыңдай білу,осының бәрі
тәрбиешінің жеке басының шеберлігіне байланысты.
Балабақшадағы экологиялық тәрбие жұмысы,тәрбиенің негізгі салалары болып
есептелетін
адамгершілік,эстетикалық,еңбек
тәрбиелерінің
желісінде
халықтық
педагогиканың қайнар бұлағын пайдалана отырып жүргізсе,айналадағы орта,табиғат
жайындағы ұғымдар нақтыланып қалыптаса береді.Экологиялық тәрбие жұмысына орай
көрнекіліктерді қолдана отырып,табиғат бұрышының жабдықталуына байланысты
конкурстар ұйымдастырылып экология проблемалары туралы,жағымды-жағымсыз сюжеттер
бейнеленген картиналар пайдаланғаны,ата-аналар мен тәрбиешілердің бірлескен жұмысының
нәтижесінде табиғат туралы шағын ойынхана ұйымдастырған дұрыс.Өлі және тірі табиғатпен
жабдықтау арқылы көрме ұйымдастырлса.»Алтын күз» «Құстар күні» «Табиғатты
сүйеміз».ертеңгіліктер бала еңбегімен ұштасып,әр педагогтың ізденімпаз әрекеті ғана болашақ
табиғат жанашырын тәрбиелей алады дей келіп,тәрбие жұмысын жүргізудің мынандай екі
нысанасына назар аударамыз.
А) Балалардың айналадағы табиғатқа деген сүйіспеншілігін оятып,ұғымын
кеңейту,оның әсемдігін нәзік сезінуге,өсімдіктер мен жануарларды қамқорлыққа алуға баулу.
Ә)Табиғат жайында алғашқы ұғымды қалыптастыра отырып,осының негізінде тірі және
өлі табиғаттағы құбылыстар жөнінде нақты және жалпылама таным-түйсік қалыптастыру.
Табиғат туралы бүлдіршіндердің ой-өрісін кеңейтіп,осы түйсіктер арқылы
бүлдіршіндерге табиғат сырларын ұғындыру .
Бұл топтағы балаларда ортаны танудың физиологиялық механизмдері өзінің жоғарғы
даму деңгейіне жетеді.Іштей ойлау,ой түю пайда болады.
490
Баладағы ой-сана мен жүйкенің қозғалуы мен тежелуі ширығып,күшейеді,тепе-теңдік
сипат алады.Абстракты ойлау біршама дамиды,айналадағы орта туралы талдау,әжептәуір
жетіледі,табиғат туралы түйсіктері кеңейеді.Ойын мен еңбек әрекеті ұштаса
жүреді.Табиғаттың құбылыстарының кейбір заңдылықтары,бұл құбылыстардың мерзімді
қайталануымен таныстырылады.Осының негізінде табиғат құбылыстарын реалистік тұрғыда
ұғынуы,білуге құлшынысы,байқап-көре білуі,логикалық ойлауы,табиғатқа эстетикалық
тұрғыдан қарау сезімі қалыптаса береді.
Өсімдіктер туралы ұғымдары кеңейеді,оның ішінде күнбағысқа өсімдіктерге
тоқтала,оның күнге қарап өсуіне байланысты аталатын және дәнінен май сығып
алып,күнделікті өмірде пайдаланатынын айтып әңгімелеу,олардың сонай-ақ өсуі үшін белгілі
бір жағдайлар-топырақ ылғал күннің нұры жылуы керек екені түсіндіріледі.Кейбір
жануарлардың өсіп жетілуі жөнінде білімі толықтандырылады.Құстар жұмыртқасынан
балапан басып шығарады,оларды азықтандырып асырайды,түйе ботасын,сиыр бұзауын,ит
күшігін,мысық баласын өз сүтімен асырайтындығы түсіндіріледі.Балалардың жабайы
хайуандар қасқыр,аю,түлкі,қоян,кірпі олардың тіршілігі,корек табу әрекеті ұғымдары
кеңейтіледі.Эстетикалық қабылдау сезім мен тебіренумен тығыз байланысты.Әсемдікке
қызығуға туатын қуаныш,жайдары жан толғанысы эстетикалық сезімінің ерекшелігі болып
табылады.
Тәрбиеші баланың сұлулықты сезінуінен бастап,оған эмоциялық жауап қату,оны
түсіну,эстетикалық ұғым,эстетикалық пікір,эстетикалық баға беру қасиетін жетілдіріп отыруы
тиіс.
Жаңа ғасырда табиғатсыз баланы тәрбиелеуді көз алдымызға елестете алмағандықтан
балабақшамыздағы тәрбие ісінің негізгі міндеттерінің бірі,айналамен таныстыра
отырып,оларға экологиялық тәрбие беру болып табылады.
Қолданылған әдебиеттер:
Отбасы және балабақша .№5 2011ж
Отбасы және балабақша .№3 2013ж
ОСОБЕННОСТИ ФОРМИРОВАНИЯ ЛЕКСИЧЕСКИХ НАВЫКОВ У ДЕТЕЙ
ДОШКОЛЬНОГО ВОЗРАСТА НА ЗАНЯТИЯХ АНГЛИЙСКОГО ЯЗЫКА
Нуркеева К. Д преподаватель английского языка
« Детский сад» Куншуак» г.Балхаш Карагандинской области.
На рубеже тысячелетий все больше возрастает роль английского языка как средства
межнационального и межгосударственного общения. Расширение Европейского союза,
процессы глобализации в мировой экономике, революция в развитии средств коммуникации,
создание глобальных информационных интерактивных систем — все это выявляет
необходимость поднять уровень владения английским языком, так как он считается языком
мира.. Один из путей повышения этого уровня — сдвиг начала обучения на дошкольное дет-
ство, так как этот возраст традиционно считается благоприятным для овладения вторым
языком.
Почему этот возраст наиболее благоприятен для начала изучения второго языка?
Дошколята отличаются особой чуткостью к языковым явлениям. В этом возрасте появляется
интерес к осмыслению своего речевого опыта, «секретов» языка. У них ярко выражены
способности к восприятию, усвоению и воспроизведению. К сожалению, с возрастом эти
