839
түсіріп сөйлеу шығармашылығын дамыта отырып, театрлық көрсетулер
ұйымдастырамыз..
Ата-аналармен
жүргізілген
жиналыстарда
балалардың
жұмыстарынан көрме жасап қоямыз. Ата-аналармен біріге отырып қуыршақ театрлары
мен ертегілерді бірігіп сахналаймыз. «Тыңда балам, ертегі» айдарымен ұсынылатын
әжелердің ертегілерін тыңдаймыз. Ата-аналармен, балалардың шығармашылықтарын
шыңдай түсу мақсатында «Жарасымды отбасы» сайысын өткіздім. Онда отбасылар өз
өнерлерін көрсету, қол өнер шеберліктерін, тест тапсырмаларын орындау сияқты сайыс
кезеңдерінен өтіп өз бағаларын алды. Қалыптасу мен дамыту мәселелері бойынша
тәжірибе алмасамыз
Ата-аналармен мейілінше кең тараған жұмыстардың бірі ол ашық есік күні. Мектеп
жасына дейінгі мекемемен, оның дәстүрлерімен, ережелерімен, тәрбиелеу - оқыту
жұмыстарының ерекшеліктерімен таныстыруға, олармен қызықтыра білуге және
қатысуға мүмкіндік береміз. Ата-аналармен топтарға саяхат жасау, балабақша
жұмысынан үзінді көрсету (ұжымдық жұмыстар, серуендеуге жинау т.с.с.) немесе
әдіскер ата-аналармен әңгімелеседі, олардың алған әсерлерін анықтайды, туындаған
сұрақтарға жауап береді. Әңгімелерді жеке дара, ұжымдық түрінде өткіземін. Бұл екі
жағдай да, нақты міндет: нені анықтау қажеттігі, немен көмектесуге болатыны
белгіленеді, ата-аналардың пікірлерін де тыңдаймыз.
Ата-аналар конференциясы. Конференцияның негізгі мақсаты – отбасылық
тәрбиелеудің тәжірибесімен бөлісу. Ата-аналар алдын-ала мәлімдеме дайындайды,
немесе оларды бірлесіп те дайындаймыз.Конференцияның өзекті тақырыбы мысалы,
«Бала денсаулығына қамқорлық» атты конференцияға балабақша дәрігері
О.Жұмашевтың қатысуымен балабақша ішкілік конференция өткіздік. Бұған барлық
ата-аналар, тәрбиешілер, балабақша қызметкерлері қатысты. Сондай-ақ мұндай
конференцияларға балалар педагогтар қатысуымен өткізіп, ата-аналармен пікірлер
бөлісіп, өз қызметтерінің бала тәрбиесіне тигізер пайдасы туралы тәжірибелерімен
бөлістім.Мектеп жасына дейінгі балалардың жеке даралығын дамытуға отбасы мен
балабақша жасына дейінгі мекеменің дәстүрлі емес өзара іс-әрекеті бірлігінің
педагогикалық принципі негізінде жүзеге асыруда байқауға болады.Тәрбиешілердің,
қоғамдық ұйымдардың және отбасының ұрпақты тәрбиелеуде бірлесіп қоян-қолтық
жұмыс істеуін талап етеміз. Егер де тәрбиелеу күштері қалыптаспаса және бір-біріне
қарама-қайшы келсе, онда бала психикалық жүктемелерге тап болады. Дамытушы
ортаға • Демалыс аймағы; • Интеллектуальдық - танымдық аймақ; • Өз бетінше бейнелеу
әрекетін жасау аймағы; • Ойын аймағы. 1.Балалардың педагогикалық-психологиялық
даму картасы Балалардың негізгі құзыреттіліктерінің қалыптасуындағы жетістіктерін
бағалау индикаторлары Тәрбие мен білім берудегі дамытушы ортаның деңгейін
анықтаушы индикатор жасаймын 2.Отбасындағы баланың дамуын зерттеу (отбасына
бару сауалнама,тест,интерпритация - суреттері, т.б) жазып қоямын 3.Тренинг
жұмыстарын ұйымдастыру «Бала тәрбиесіндегі ата-ана жауапкершілігі» 4.Топтық,жеке
кеңес беру Кеңестер. Әдетте кеңестер жүйесі құрастырылады, олар жеке дара немесе
ата-аналар топтарымен жүргізіледі.
Топтық кеңестерге бірдей проблемалы немесе тәрбиелеуде бірдей табыстары бар
әр түрлі топтың ата-аналарын шақырамыз.Ата-аналардың белгілі білімдерді, әдістерді
меңгеруі, проблемалық мәселелерді шешуге көмек көрсету кеңестердің басты мақсаты
840
болып табылады.Кейбір жас ата-аналарға семинар - практикумдардың маңызы зор. Бұл
нышан оқытудың әдістері мен тәсілдері туралы айтуға, кітапты қалай оқу керектігін
көрсетуге, иллюстрациялы суреттерді көруге, оқығаны туралы әңгімелеуге, жазуға
қолын жаттықтыруға мүмкіндік береміз. Топтық жиналыстарды талқылауға 2-3
мәселені ұсынамыз бір сұрақты тәрбиеші дайындайды, басқа мәселелер бойынша ата-
аналар немесе мамандардың біреуі дайындайды. «Балалардың кітапқа деген
қызығушылығын қалай ояту керек?», «Теледидар балаларды тәрбиелеуде дос па әлде
жау ма?» өткіземіз. Ата-аналардың балалбақшаның топтарына жүйелі барып тұру,
және бірлескен мерекелер ұйымдастырылуы, Мысалы: әр түрлі мерекелік шаралар,
Анам менің ақ мамам , Қош келдің наурыз, атты ертеңгілігтерде ата-аналар
балаларына, тақпақтар үйрету, балалардың киімдерін тіктіруге , мерекелік сайыстарға
қатысып, ертеңгілік қойылымдарына көмектерін көрсетеді. Сонымен қатар
дәстүрден тыс әдісінде ата- аналардың арасында ең маңызды «Дөңгелек үстел»,
«Ашық есік есік күні» , бұнда сұрақ- жауаптық диалогтық сөздіктермен қатынас
түрі шындалады. Пікірталас клубы. Бұнда бала тәрбиесіне байланысты өзекті
тақырыптарды қамтиды.Әр түрлі көзқарастағы пікірлерін талдайды, дәлеледейді .
Ата-аналар клубы: Бұнда балабақшадағы ,отбасындағы , топта кездесетін
қайшылықты жағдаяттарды шешуге арналады. «Отбасы алтын үям»,Ата-аналар «
Менің отбасым» атты ашық оқу іс-әрекетке қатысты. Бұл оқу іс-әрекетінде
Дамирдың ата-анасы қонаққа келді, отбасы туралы шағын әңгіме өткізді. «Тәрбие
мәселесіне назар аударайық», Ата-аналар жиналысында балалардың тәрбиесі ,
туралы баяндама оқылды. «Отбасы -алтын ұям» Балалар бала- бақшада отбасымен
әр түрлі іс-шараларға қатысады.Мысалы: Дене-тәрбиесінде мен және менің отбасым
атты сайысқа спорттық жарыстар өткізілді, және ата-аналар, ертеңгіліктерге
балаларға өз балалары үшін көп көмектерін тигізді., т.б. тақырыптарда әңгіме,
кеңестер, жүргізіліп, ата -аналарға сауалнамалар, мерекелік сайыстарға қатысып,
ертеңгілік қойылымдарға бірлесе жұмыс жасаймыз.
Балаға айналадағы өмір шындығының әсері мол. Айналасындағы үлкендердің, өзі-
нен ересек балалардың бір-бірімен қарым- қатынасы, көңіл-күй ерекшеліктері, жүріс-
тұрысы, еңбек әрекеті – бәрі де балаға үлгі- өнеге. Бүгінгі балалар тез жетіліп келеді.
Олар айналадағы болып жатқан барлық оқиғаларды білгісі келеді. Баланың тұлға болып
қалыптасуына отбасының тәрбиесі аздық етеді. Бұл орайда бала тәрбиесіндегі
балабақшаның орны ерекше. Себебі, бала- бақшаға баратын бала қоғамда өз ойын ашық
айтуға үйренеді. Сонымен қатар жан- жақты жетіледі.
Балабақша ұжымы барлық балабақшалар секілді келешек ұрпақтың тәрбиелі бо-
лып өсуіне қызмет етуде. Ашылғанына бір жыл толады. Аз уақыттың ішінде жетістікке
жетіп, әдістемелік кітаптарды жаңарттық, бірнеше рет ашық сабақ өткіздік. Әрине, әлі
де талай тәжірибе жинап, еңбектенеміз. Бүлдіршіндерге тақпақтарды жалаң жаттатып,
ертегілерді құр оқытып қана қоймай, оны сәбидің санасына сіңіріп, мағынасына терең
бойлатуға тырысамыз. Ол үшін түрлі көрнекі құралдарды пайдаланып әрі баланы
қызықтыратын тақпақтар үйретеміз. Қазақ халқында: «Балаңды бес жасқа дейін
патшаңдай күт, бес жастан он бес жасқа дейін құлыңдай жұмса, он бес жастан асқасын
досыңдай сырлас» — деген тамаша сөз бар. Бұл — мағынасы терең философиялық өмір
шындығы. Шынында да, тәрбие сәби дүниеге шыр етіп келген алғашқы сәттен басталуы