Э. В. Фуфаев, Д. Э. Фуфаев

Бҧл 
ретте, 
жолдың 
биттерін 
буферлеуді 
жҥзеге 
асыру 
микросҧлбасының  ішінде  жҥреді,  ең  алдымен  бағанға  өтініш  жасау  
орындалады.  Жолдың  өлшемі  əдетте  жад  кристалы  сыйымдылығына 
шаршылы тҥбір болып табылады: 1 Мбит ҥшін 1024 бит, 4Мбитке 2048 
бит  жəне  т.б.  Өнімділікті  арттыру  мақсатында  барлық  заманауи  жад 
микросҧлбалары, жолға өтініш жасау ҥшін қосымша уақытсыз буферге 
қосымша  өтінішті  орындауға  мҥмкіндік  беретін,  синхрондау 
сигналдарын 
беру 
мҥмкіндігін 
қамтамасыз 
етеді. 
Мҧндай 
оңтайландырудың ҥш əдісі бар: 
•  блоктік режим; 
•  жол (парақты) режимі; 
•  статикалық бағанның режимі. 
Б л о к т ы   р е ж и м (nibblemode)  əрбір  RAS  сигналы  ҥшін  төрт 
кезекті ҧяшықтың шығуын қамтамасыз етуі мҥмкін. 
Парақты режим (page mode) кезінде буфер статикалық 
ЕІЕҚ ретінде 
жҧмыс  істей  алады
;  бағанның  мекенжайы  өзгерген  кезде,  буфердің 
туынды  биттеріне  қолжетімділік  бағанының  мекенежайы  өзгерген 
кезде,  жолға  жаңа  өтініш  болғанша  немесе  қалпына  келтіру  уақыты 
келгенше дейін мҥмкін болады. 
С т а т и к а л ы қ   б а ғ а н   (static  column)  режимі,  тек  бағанның 
мекенжайын өзгерту ҥшін бағанның мекенжайын əрқашан ауыстырып 
қосу міндетті еместігін қоспағанда, парақтық режимге өте ҧқсас. 
Сыйымдылығы 1 Мбит 
ДЕІЕҚ 
микросҧлбаларынан бастап, көптеген 
ДЕІЕҚ
 осы режимдердің кез-келгеніне жол береді, тиісті қосылыстарды 
таңдау  арқылы  кристалды  тҧрқыға  орнату  сатысында  режимді  таңдау 
орындалады.  Бҧл  операциялар 
ДЕІЕҚ
  ҥшін  жады  циклінің  ҧзақтығын 
анықтауды өзгертті. Мҧндай оңтайландырудың артықшылығы, ол ішкі 
ДЕІЕҚ 
сҧлбаларына  негізделген  жəне  жҥйенің  өзіндік  қҧнын  сəл 
арттырады,  бҧл  жадының  өткізу  қабілетін  төрт  еселеуге  мҥмкіндігін 
береді. Мысалы, nibble mode жадының қабаттануына ҧқсас қолдау ҥшін 
əзірленген.  Кристал  бір  уақытта  төрт  бит  оқиды  жəне  оларды  төрт 
оңтайландырылған  циклдерге  береді.  Егер  шина  бойынша  тарату 
уақыты  оңтайландырылған  циклдың  уақытынан  аспайтын  болса,  төрт 
есе қабаттаумен жадты ҧйымдастырудағы жалғыз қиындық синхронды 
сигналдарды  басқарудың  бірнеше  кҥрделі  сҧлбасынан  тҧрады. 
Парақтық  режим  жəне  статикалық  баған  режимі,  əлдеқайда  бірнеше 
кҥрделі  басқару  кезінде  қабаттанудың  барынша  ірі  дəрежесін 
қамтамасыз  ете  отырып  қолданылуы  мҥмкін. 
ДЕІЕҚ 
əзірлеудегі 
ҥрдістердің  бірі    оларда  ҥш  жағдайдан  тҧратын  буфердің  болуы.  Ол 
жҥйеде  жадыдағы  кристалдардың  ірі  санының  дəстҥрлі  қабаттануын 
іске 
асыру 
ҥшін, 
жадының 
əрбір 
банкі 
ҥшін 
буферлік 
микросҧлбалардың болуы көзделуі тиіс. 

ДЕІЕҚ
  жаңа 
тҥрлері 
ДЕІЕҚ
  жəне  процессор  арасындағы 
интерфейсті  одан  əрі  оңтайландыру  мҥмкіндігін  ескере  отырып 
əзірленген.  Мысал  ретінде  RAMBUS  компаниясының  өнімдерін  атап 
өтуге  болады.  Бҧл  компания  стандартты 
ДЕІЕҚ
  толтырумен 
айналысады  жəне  оның  жеке  компоненттерінің  жҧмысын  емес,  жады 
жҥйесінің  жҧмысына  ҧқсас  жекелеген  микросҧлбаның  жҧмысын 
жасайтын 
жаңа 
интерфейсті 
ҧсынады. 
RAMBUS 
RAS/CAS 
сигналдарын  тастап,  оларды  мекенжайдың  жіберілуі  мен  деректердің 
келуі  арасындағы  басқа  өтініштердің  орындалуына  жол  беретін 
шинамен  ауыстырады.  Шинаның  бҧл  тҥрі  пакеттік  қайта  қосылатын 
шиналар  (packet-switched  bus)  немесе  ыдыраған  транзакциялары  бар 
шиналар  (фрШ-гансасйоп  bus)  деп  аталады.  Мҧндай  шина  кристалға 
жадының  жекелеген  банкі  ретінде  жҧмыс  істеуге  мҥмкіндік  береді. 
Кристалл деректердің өтпелі санын бір сҧранысқа қайтара алады жəне 
тіпті  регенерацияны  өз  бетімен  орындайды.  RAMBUS  байтты 
интерфейс  пен  синхрондау  сигналын  ҧсынады,  сондықтан  да 
микросҧлба    процессордың  тактілік  жиілігімен  тығыз  синхрондалуы 
мҥмкін.  Мекенжайлық  конвейер  толтырылғаннан  кейін,  жеке 
кристалдар əрбір 2 нс байт бойынша шығарылуы мҥмкін. 
Негізгі  жадының  көптеген  жҥйелері  процессорлар  мен  жад 
микросҧлбаларының  өнімділігіндегі  айырмашылықтарды  азайту  ҥшін 
бет режиміндегі 
ДЕІЕҚ парақтық режиміне ҧқсас 
əдістерді пайдаланады. 
Виртуалды  жад  -  деректерді  қорғауды  ұйымдастыру  құралы 
ретінде. Қазіргі уақытта қабылданған виртуалды жад тҧжырымдамасы 
көптен  бері  пайда  болды.  Бҧл  есептерді  ҧйымдастырудағы  бірқатар 
өзекті  мəселелерді  шешуге,  соның  ішінде  мультибағдарламалы 
жҥйелердің сенімді жҧмысын қамтамасыз етуге мҥмкіндік берді. 
Кез-келген  уақытта  компьютер  əр  тҥрлі  процестерді  немесе 
тапсырмаларды  орындайды,  олардың  əрқайсысында  өз  мекенжай 
кеңістігі  бар.  Барлық  физикалық  жадты  қандай  да  болмасын  бір 
тапсырмаға  беру  тым  қымбатқа  тҥседі,  əсіресе  көптеген  тапсырмалар 
өздерінің  мекенжай  кеңістігінің  тек  шағын  бөлігін  пайдаланғанады. 
Сондықтан  кішігірім  физикалық  жадты  тҥрлі  тапсырмалар  арасында 
бөлу  ҥшін  механизм  қажет.  Виртуалды  жады  сындай  мҥмкіндіктерді 
іске  асырудың  бір  əдісі  болып  табылады.  Ол  физикалық  жадыларды 
блоктарға бөледі жəне оларды тҥрлі тапсырмалар арасында бөледі. Бҧл 
ретте,  ол  сонымен  қатар  оған  тиесілі  сол  блоктармен  тапсырмаларды 
шектейтін  кейбір  қорғау  сҧлбасын  қамтамасыз  етеді.  Сонымен  қатар, 
виртуалды  жады  тҥрлерінің  көпшілігі  бағдарламаның  бастапқы  іске 
қосу  уақытын  қысқартады,  себебі  барлық  бағдарламалық  код  пен 
деректер орындауды бастау ҥшін физикалық жадта талап етіледі. 
Виртуалды  жад  тҧжырымдамасын  іске  асырумен  тығыз 
байланысты  тағы  басқа  мəселе,  өте  ҥлкен  көлемді  тапсырмаларды 
есептеуді ҧйымдастыруға қатысты.