314
Алматы
ҰЛТТЫҚ СПОРТ ТҮРЛЕРІНІҢ ТЕОРИЯСЫ МЕН ӘДІСТЕМЕСІ
ПӘНІҢ МАЗМҰНЫ
1 МОДУЛЬ. ҰЛТТЫҚ СПОРТ ТҮРЛЕРІНІҢ ТЕОРИЯСЫ МЕН ӘДІСТЕМЕСІ
НЕГІЗДЕРІ
Спорттағы жоғары жетістіктердегі және салауатты өмір салтындағы, дене тәрбиесі
жүйесіндегі Ұлттық спорт түрлерінің орны мен қызметі.
1.1Дене тәрбиесі сабағында, әртүрлі спорт түрлерінің жаттығуларына арнап Ұлттық
спорт түрлерінің әдістемелерін қолдану. Ұлттық спорт түрлерін оқытудың әдістемелік
негіздері.
1.2Ұлттық спорт түрлерінің жалпы негіздеріне кіріспе (қазақша күрес, ат спорты,
саятшы, тоғызқұмалақ).
Ұлттық спорт түрлеріндегі ЖДД мен АДД-ң мақсаты мен міндеттері, түсініктері мен
олардың анықтамалары.
2 МОДУЛЬ. ҰЛТТЫҚ СПОРТ ТҮРЛЕРІНІҢ ДАМУ ТАРИХЫ
Кіріспе. Ұлттық спорт түрлерінің ысаны, пәні, түсініктері, мақсаты, міндеттері
2.1 Ұлттық спорт түрлерінің даму тарихы. Қазақстандағы және басқа елдердің
аумақтарындағы ұлттық спорт түрлерінің даму тарихы. Ұлттық спорт түрлері оқу пәні
ретінде: мақсаты, міндеттері студенттердің оқу-жаттығу тәжірибесінде қолданылатын
педагогикалық түрлері, әдістері мен тәсілдері. Ұлттық спорт түрлерінің ҚР-дың білім беру
жүйесіндегі рөлі мен орны. Ұлттық спорт түрлері бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстары,
жетістіктері, олардың спортшыларды даярлау әдістеріне әсері. ҚР-дың ұлттық спорт түрлері
бойынша спорттық нәтижелердің қазіргі дәрежесі.
2.2 Ұлттық спорт түрлерінің қазіргі кезеңде дамуының өзекті мәселелері
ҚР-ғы ұлттық спорт түрлерінің дамуы туралы мәліметтер. Қазіргі және бұрынғы
мәліметтерге салыстырмалы талдау жасау. Ұлттық спорт түрлерін дамыту мәселелері
бойынша ғылыми-зерттеулерге шолу жасау. Әдістері мен тәсілдеріндегі, жаттығу
әдістеріндегі, құралдар мен жабдықтардағы жаңалықтар. Қазақстан спортшыларының
халықаралық жарыстардағы нәтижелеріне талдау жасау. ҚР мен басқа елдерде ұлттық спорт
түрлерін ары қарай дамыту бойынша кезекте тұрған міндеттер.
Қазіргі кезеңде ұлттық спорт түрлері бойынша әдіс-айланы бағалаудың өзекті
мәселелері.
ҚР мен шетелдердегі ұлттық спорт түрлерінің даму жай-күйі. Қазақстан құрама
командасының халықаралық жарыстардағы нәтижелерінің жылдық қорытындылары.
Әдістері мен тәсілдеріндегі, жаттығу әдістеріндегі, құралдар мен жабдықтардағы
315
жаңалықтар.
Ұлттық спорт түрлеріндегі спортшылардың жас ерекшеліктері, салмақ және спорттық
санатына қарай бөлінуі. Ұлттық спорт түрлерінің ағзаға әсері, оқыту барысындағы
психологиялық ерекшеліктерді ескеру.
3 МОДУЛЬ. ҰЛТТЫҚ СПОРТ ТҮРЛЕРІНІҢ СИПАТТАМАСЫ
3.1 Ұлттық спорттың жекелей түрлерінің дамуы: қазақ күресі, ат спорты, көкпар,
тоғызқұмалақ, саятшы, бүркітші.
4
МОДУЛЬ. ҰЛТТЫҚ СПОРТ ТҮРЛЕРІНДЕГІ ТЕХНИКАЛЫҚ-ТАКТИКАЛЫҚ
ДАЯРЛЫҚҚА НЕГІЗДЕЛГЕН ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ
Ұлттық спорт түрлеріндегі техникалық-тактикалық даярлықтың мақсаттары мен
міндеттері. Техникалық және тактикалық даярлықтың мақсатын анықтаудың сипаттамалары.
Техниканы оқыту және жетілдіру. Техникалық даярлықты анықтаудың факторлары.
4.1 Ұлттық спорт түрлерін оқытудың әдістемелік негіздері.
Ұлттық спорт түрлерін оқытудың әдістемелік негіздері. Дене тәрбиесі қағидалары
ұлттық спорт түрлеріндегі әдістер мен тәсілдердің жалпы түсініктері мен анықтамалары.
Тәсілдер спортшылардың ұлттық спорт түрлеріндегі қозғалыстардың жүйесі. Әдіс
элементтерінің жіктелуі, үйлесімді іс-әрекеттердің қолданылуы. Ұлттық спорт түрлеріндегі
әдістер мен тәсілдерді жетілдіру әдістемесі.
4.2 Ұлттық спорт түрлеріндегі техникалық-тактикалық даярлықты жетілдірудің
әдістемесі. Қарқынды, ұдайы шабуыл әдістерін жетілдіру. Қорғану тәсілдерін, өзіндік
шеберліктерін жетілдіру.
5
МОДУЛЬ. ҰЛТТЫҚ СПОРТ ТҮРЛЕРІНЕН ЖАРЫСТАР ӨТКІЗУ ЖӘНЕ
ҰЙЫМДАСТЫРУ
Ұлттық спорт түрлерінің жарыс ережелері, төрешілердің міндеттері мен жарысқа
қатысушыларға қойылатын талаптар.
5.1 Ұлттық спорт түрлеріндегі құрал-жабдықтар. Мақсаты мен міндеттері, негізгі
түсініктері мен олардың анықтамалары, техника қауіпсіздігі. «Жіктеме», «жүйелеу»,
«терминология» деген түсініктердің анықтамалары, қажеттігі. Спортшыларды жас
топтарына, салмақ дәрежелеріне, спорттық көрсеткіштеріне қарай жіктеу. Ұлттық спорт
түрлері бойынша әдіс-айла негіздерінің жіктемесі. Қазіргі кездегі пайдаланылатын негізгі
ұлттық спорт түрлерінің терминологиясы. Ұлттық спорт түрлеріндегі жіктеу мен
терминологияның өзгешеліктері.
5.2 Қазақстанда және шетелде Ұлттық спорт түрлерінің болашақтағы дамуы. Қазіргі
кездегі даму деңгейі, жетістіктері.
5.3 Ұлттық спорт түрлері бойынша жарыстар ұйымдастыру мен өткізу ережелері.
Ұлттық спорт түрлері ережелерінің ежелгі уақыттан бүгінге дейін даму эволюциясы.
Ұлттық спорт түрлері бойынша жарыстың түрлері мен сипаты, төрешілер алқасының
жарыстардағы қызметі, жеңімпаздарды анықтау. Жарысқа жіберу. Салмақ өлшеу тәртібі.
Жеребе тастау мен жұп құрастыру. Тапсырыс беру, дәрігерлік бақылау картасы,
қатысушының киімі.
Жарыс қағидаларын, қатысушылардың, және команда өкілдерінің құқықтары мен
міндеттерін құрастыру. Ұлттық спорт түрлеріндегі жарыс ережелерінің ерекшеліктері.
Ұлттық спорт түрінің секцияларында іріктеу мен бақылауды жоспарлау, оқу-жаттығу
жиындарын өткізу (ОЖЖ) мен жаттығу жұмыстарын есептеу. Жоспарлау түрлері.
Ұлттық спорт түрінің секцияларында іріктеу мен бақылауды жоспарлау, ОЖЖ мен
жаттығу жұмыстарын есептеу. Сабақтарды жоспарлау түрлері (оқу жоспары, бағдарлама,
жұмыс жоспары, сабақ конспектілері, сабақ кестесі, сабаққа қатысу, спорттық нәтижелерін
тіркеу журналы, спорттық шаралар күнтізбесі, оқу-жаттығу жиындары (ОЖЖ). Ұлттық спорт
