Алматы экономика және статистика академиясы академияның оқу-әдістемелік

92 
 
Ереже:Views  (Кӛріністер)  менюінің  Grids  (Торлар)  қосымша  менюінің 
тӛрт  командасы  координаталық  және  ӛолданылмалы  торларды  бейнелеуді 
басқару  үшін  қолданылады:  Show  Home  Grid  (Бастапқы  торды  кӛрсету), 
Activate Home Gtid (бастапқы торды іске қосу), Activate Grid Object (торлы 
объектті іске қосу), Align Gtid to View (торды түр бойынша реттеу).  
 
 
Әдебиет: 2 нег.., [187-195]; 4 қос., [395-398],  7 қос . [402-405]. 
Бақылау сұрақтары: 
 
1.  Параллель проекцияларды сипаттап беріңіз. 
2.  Орталық проекцияларды сипаттап беріңіз. 
3.  Кӛрініс менюінің командаларын атап беріңіз. 
4.  Кескінді кӛрсетудің параметрлерін сипаттап беріңіз. 
5.  Кескінді кӛрсету режимінің таңдау командаларын сипаттап беріңіз.  
 
№9 ДӘРІС.Кескін объектілерімен жҧмыс 
Анықтама.Тіреуіш  деп  үшӛлшемді  кеңістік  кескінде  осы  объект  үшін 
бейімделу бұрышы мен координаталарын есептейтін объект нүктесі. 
Белгіленген  объектке  бастапқы  тіреу  нүктесінен  шығатын  экранда  үш 
ості координаттарын кӛрсету үшін  ShowTransformGizmo (Трансформациялау 
контейнерін 
кӛрсету)командасына 
белгі 
қойып, 
объктілерді 
трансформациялау  контейнерін  кӛрсету  режимін  қосу  керек.  Программа 
тіреу  нүктелері  мен  объектілердің  жағдайын  реттеуге  мүмкіндік  береді.Ол 
үшін  Pivot  (Тіреу)  Hierarchy  (Иерархия)қосымшасыныңAdjustPivot  (Тіреуді 
реттеу)бӛлігінің  инструментін  қолданады.3D  Max  2008-де  (Working  pivot) 
жұмыс тіреу нүктесімен жұмыс істейтін жаңа функция пайда болды, таңдап 
алынған  объектілердің  кӛшіру  мен  трансформациялау  кезінде  тіреу 
нүктелерін  уақытша  ауыстыру  мақсатында  жұмыс  жеңілдетеді.  Берілген 
функция  Pivot  (Тіреу)  Hierarchy  (Иерархия)→  Edit  Working  Pivot  (Жұмыс 
тіреуін 
реттеу) 
қосымшасының 
Adjust 
Pivot 
(Тіреуді 
реттеу) 
инструментімен орындалады. 
 
Объектілерді инструменттермен белгілеу 
 

  Select and Move  (Белгілеу және кӛшіру); 

  Select and Rotate (Белгілеу және бұру); 

  Select and Uniform Scale (Белгілеу және біркелкі масштабтау); 

  Select and Non-uniform Scale (Белгілеу және біркелкі масштабтау) 

  Select and Squash  (Белгілеу және сығу).  
Бұл инструменттер объектті екі әдіспен белгілеуге мүмкіндік береді: 
1. 
Оның айналасынан бӛлінетін шектер орналастыру; 
2. 
Егер  олар  бірнеше  болса,  берліленген  объектілерде   
клавишін басып тұрып тізбекті шерту. 
Жұмыс процессі кезінде келесілерді ескеру қажет: 

 
Олар  SelectionFilter    (Айыру  фильтрі)  негізгі  панелінде  берілген  үш 
категориялы объектілерді ғана белгілейді. 

93 
 

 
Пішінді  ерекшелейтін  жақтауларнегігі  панелдің  батырмаларымен 
беріледі:  
1.  Rectangular Selection Region (Айырудың тікбұрышты облысы); 
2.  Circular Selection Regoin (Айырудың домалақ облысы); 
3.  Fence Selection Region (Айырудың кӛпбұрышты облысы); 
4.  Lasso Selection Region (Айырудың туынды облысы); 
5.  Paint Selection Region (Айырудың бояу облысы); 
6.  Window/Crossing(Терезелі/Қиылысатын). 

 
Егер объектілердіңнемесе қосымша объектілердіңорындарын ауыстыру 
не  пішіндерін  тышқан  арқылы  ӛзгерту  кӛзделсе,  ондаSelectObject  –  ті 
пайдаланған жӛн. 
Ереже:  Егерсахнамен  жұмыс  кезіндебір  комбинациялы  бірнеше 
объектілерді  бәір  сәтте  кӛптеп  ерекшелеу  керек  болса,  онда  объектілер 
аттарына  қатысты  теруді  қолдануға  болады,  бірақ  олар  алдымен  жасалу 
керек.  Аталмыш  терулер  Edit  Named  Selection  Sets  (Айырудың  аталмыш 
тобын  реттеу)  пернесі  арқылы  жасалады.  Керекті  объектілерді  теру  екі 
түрлі тәсілмен құрылады: 
1.  кезекті  теруді  ұйымдастыратын  проекция  терезесіндегі  объектілерді 
ерекшелеу  жолыментерезенің  жоғары  жағындағы  бірінші  батырмаға 
тышқанға шертіп; 
2.  терезенің  (+  белгісімен)  пернесі  арқылы  оған  керекті  сақына 
объектілерін қосу мен жалғасқан жаңа бос теруді құру.  
Объектілердің байланысы 
Анықтама.Объектіні  байланыстыру  объектінің  сақынаның  берілген 
элементке  тартылуы  тәрізді,  сақынадағы  олардың  орын  ауыстыруының 
немесе  пішіндерінің  ӛзгеруінің  ретімен  айтады.  Байланыстыру  режимі 
сақына объектілерімен келесі операцияларды орындау үшін арналған: 

 
объектілердіңнемесеолардың құрама бӛлшектерінің орнын тегістеу; 

 
құрастырылмалы объектілердің ӛлшемдерінің секірмелі ӛзгерулері. 
Программадаерекшеленген  объектінің  тышқан  арқылы  үш  түрлі 
байланыстыру  режимдеріне  орнын  ауыстыруға  болады.  Сол  режимдерді 
таңдау негізгі жолақтың келесі пернелері арқылы жүзеге асады: 

   ағымдағы  проекция  терезесінің  координаталық  жазықтығында 
орналасуын  сахнаның  берілген  геометрия  элементтеріне  орын  ауыстыру 
режимін қосатын екіӛлшемді байланастыру; 

 
Проекцияның  белсенді  терезесінің  координата  жазықтығында 
орналасқан 
сахна 
элементтеріне 
орын 
ауыстыратын 
объектінің 
жартысыйымдыбайланыстырылым    режімін,  сонымен  бірге  проекция 
нүктелерінде осы жазықтыққа сахнаның басқа элементтерін қосады; 

  Бүкіл  үшӛлшемді  кеңістікте  берілген  сахна  элементеріне  орын 
ауыстыратын объектінің үшӛлшемді байланыстырылым режімін қосады.