-тақырып. Жеке кәсіпкерлік

 
26 
 
6-тақырып. Жеке кәсіпкерлік. 
     
 Оқылым.
 
 
Жеке кәсіпкерлік 
          Жеке кәсіпкер дегеніміз заңды тұлға жасамай және заңды тұлғаның 
қатысуынсыз  жеке  кәсіпкерлікпен  айналысатын  жеке  тұлға.  Жеке 
кәсіпкерліктің  түрлеріне  дербес  кәсіпкерлік  және  біріккен  кәсіпкерлік 
жатады.  
         Дербес  кәсіпкерлік иелігіндегі  мүлікке  құқы  бар  бір  азаматпен 
жасалады, сонымен қатар мүлікті пайдалану мен билеудің басқа құқықтары 
бар. 
         
Біріккен  кәсіпкерлік жалпылық  иелігіндегі  мүлік  құқықтарына  ие 
бірнеше  азаматтың  бірлесуінен  құрылады,  сонымен  қатар  мүлікті  бірігіп 
пайдалану  мен  бірігіп  билеу  құқына  ие  азаматтар.  Жеке  кәсіпкерлік 
мүліктік 
жауапкершілік 
негізінде 
құрылады.  
          Жеке  кәсіпкер  заңды  тұлғаға  қарағанда  салықты  аз  мөлшерде 
төлейді. Ол өзі үшін және қатысушылар үшін жинақтық зейнетақы қорына 
төлем 
төлеп 
тұруы 
тиіс.  
Салық  мөлшері  кәсіпкер  жұмыс  істейтін  салық  режимімен  анықталады. 
Патент  негізінде  құрылған  қызметте  кәсіпкер  кірісі  3  проценттік  табысқа 
негізделеді. Жеңілдік декларациясы негізіндегі кәсіпкер кірісі 3-7 проценке 
дейін 
оның 
сомасына 
байланысты 
бөлінеді. 
           Жеке  кәсіпкердің  бухгалтерлік  есебі  патент  пен  жеңілдік 
декларациясын  қолданатын  болса,  заңды  тұлғаның  бухгалтерлік  есебінен 
жеңіл  болып  келеді.  Патентпен  жұмыс  кезінде  ол  мүлде  болмайды.  Бұл 
артықшылық жеке кәсіпкердің бухгалтерлік есепті бухгалтер жалдамай-ақ 
өзі  жүргізуіне  мүмкіндік  береді.  Жеңілдік  декларациясын  қолдану  заңды 
тұлғаға  да  болады,  бірақ  көп  жағдайда  бухгалтер  жалдауды  қажет  етеді. 
Жеке кәсіпкер заңды тұлғамен қайта құрыла алмайды, мысалы ЖШС бола 
алмайды.  
           Жеке 
кәсіпкер 
ретінде 
тіркелуге 
шығын 
өте 
аз. 
Мемлекеттік  тіркеуден  кейін  жеке  кәсіпкер  ретінде  мөр  мен  белгінің 
дайындалуына төлеуіңіз керек, егер оны қажетсіз деп санасаңыз 1000 теңге 
төлейсіз.  Егер  сіз  банкке  есеп  аштырамын  десеңіз  банктік  карточкаларға 
қол  қою  үшін  жасалатын  нотариалды  қызмет  үшін  де  ақы  төлейсіз  (87 
теңге,  4  карточкаға  дейін),  сонымен  қатар  егер  сіз  барған  банкте  ақылы 
болса, есеп аштырғаныңыз үшін де төлейсіз. 
  
Жазылым. 

 
27 
1-тапсырма.  Берілген  сөздер  мен  сөз  тіркестерімен  қолданып,  «жеке 
кәсіпкерлік» тақырыбына шағын мәтін құрыңыз. 
          Өкілетті,  қалыптасу,  белсенді,  әкімшілік,  көшбасшы,  жоспар,өзара 
түсіністік,  ел  болашағы,  Президенттің  Жарлығымен,  сәтті  келісім, 
қамтамасыз ету, бастама, жүзеге асырылу. 
2-тапсырма. Берілген мақал-мәтелдермен жағдаят құрыңыз. 
1.Төзім мен еңбек – бәрін де жеңбек. 
2. Еңбегімен танылсын Ердің алып тұлғасы. 
3. Икеміңе қарай еңбек ет 
3-тапсырма. Берілген етістіктермен осы шақта сөйлем құрыңыз. 
          Зерттеу, шұғылдану, арнау, бағалау, қорғау, қабілетті болу, негіздеу, 
іздену, дамыту, жоспарлау, байыту, өз үлесін қосу. 
4-тапсырма.  Берілген  сөз  тіркестерінің  синонимін  тауып,  сөйлем 
құрыңыз. 
          Құштар болу, еңбектерімен танысу, өмірін бір нәрсені білуге жұмсау, 
иелігіндегі мүлік, қызмет ету, бірігіп пайдалану, төлем төлеу. 
 №2 Оқылым.
 
 
Жеке кәсіпкер қызметінің тоқтауы 
          Жеке  кәсіпкердің  қызметі  ерікті  түрде  немесе  күшпен  тоқтатылуы 
мүмкін.  Жеке  кәсіпкер  қызметі  ерікті  түрде  жеке  кәсіпкердің  өзі 
қабылдаған шешімі негізінде, кез келген уақытта жеке кәсіпкердің, барлық 
қатысушылармен 
біріге 
отырып, 
біріккен 
кәсіпкерлік 
алдында 
тоқтатылады. Егер қатысушылардың жартысынан көбі дауыс берген болса, 
егер  басқа  жағдай  өзара  келісім  барысында  қарастырылмаса  жеке 
кәсіпкерлікті  тоқтату  туралы  шешім  қабылданған  болып  есептеледі. 
Жеке  кәсіпкерліктің  күшпен  тоқтауы  соттың  шешімімен  төмендегідей 
жағдайда жүзеге асырылады: 
1. 
банкрот болу; 
2. 
жеке кәсіпкердің тіркелуі кезінде қалпына келтірілмейтін сипаттағы 
заңнаманың бұзылғанын білдіретін өрескел қателер кеткенде жарамсыз деп 
табылуы; 

 
28 
3. 
егер  қызмет  лицензиялануға  тиісті  болса,  немес  заңнамалық 
актілермен қызметіне тыйым салынса, қызметін лицензиясыз бастаса; 
4. 
қызметін бірнеше рет  күнтізбелік  жыл ағымында немесе  заңнаманы 
өрескел бұзу арқылы жүзеге асырса; 
5. 
заңнамалық актілермен қаралған басқа да жағдайларда. 
Жеке  кәсіпкер  қызметін  тоқтату  бақылау  және  қадағалау  функцияларын 
атқаратын мемлекеттік органның өтініші бойынша сот арқылы жасалады
. 
5-тапсырма. Мәтінге жоспар құрыңыз. 
6-тапсырма. Мәтінге сұрақтар құрастырыңыз. 
7-тақырып. Адам және табиғат егіз. Экологиялық мәдениет. Қорықтар 
мен ұлттық парктер. 
Талқылау 
Қоршаған орта туралы не білесіз? Өз ойыңызға байланысты сөздерді 
жазыңыз. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Жұптық жұмыс. Пікір алмасу, талқылау. 
Қазіргі таңда әлемде қандай экологиялық проблемалар тұр? 
Біздің еліміздегі  проблемалар қандай? 
Өз ортаңдағы (үй, бөлме, аула, ...) экология қандай болу керек? 
Оларды экологиялық таза ұстау үшін өз тарапыңыздан қандай іс әрекеттер 
жасайсыз? 
Экологиялық этика нені талап етеді? 
 
  
Жазылым. 
1-тапсырма. Берілген сөздерді қолданып, сөйлемдерді аяқтаңыз. 
 _______
заттарды  көшеге,  балалар  ойнайтын  алаңға  тастауға  болмайды.
 
Табиғи  ортаның  шектен  тыс  _______________    күрделі  экологиялық 
проблемаларды тудырады.
 
ҚОРШАҒАН 
ОРТА