17
айнымалылар типтері мен әдістерін анықтайтын информациялардан тұрады.
Кез келген программалық әрекет класс әдісінің ішінде орындалады.
Объектіге бағдарланған программалауда әрекет объектіге хабарларды беру
арқылы инициализацияланады. Хабар әрекетті жүзеге асыру үшін
сұраулардан тұрады. Хабарға реакция ретінде алушы қабылданған сұрауды
қанағаттандыру үшін кейбір әдісті жібереді. Объектіге бағдарланған
тәсілдің принциптері:
̶
Барлық объектілер кластардың экземплярлары болып табылады.
Бір кластың барлық объектілері бірдей хабардың жауабына бір ғана әдісті
қолданады.
̶
Мұралау принципі. Кластар қасиеттерін мұралауда және
иерархиялық құрылымда ұйымдастырылады. Туынды класс аталымды
кластың атрибуттарын мұралайды.
̶
Полиморфизм принципі. Объектілер тек өзіне лайықты түрдегі бір
ғана хабарға жауап береді.
Объектіге бағдарланған тәсілдің негізгі идеялары келесі ережелерге
тіреледі:
̶ программа кейбір нақты процестің, дүниенің нақты бөлігінің
моделі болып табылады;
̶ нақты дүниенің немесе оның бөлігінің моделі объектілердің бір-
бірімен өзара әсерінің жиынтығы сияқты сипатталанады;
̶ объектінің
күйін
анықтайтын
шамалардың
параметрінің
жиынтығымен және объект орындайтын операциялардың (әрекеттердің)
жиынтығымен сипатталынады;
̶ объектілердің арасындағы өзара әсер бір объектіден екіншіге
арнайы хабарды жіберумен жүзеге асырылады;
̶ объектімен алынған хабар белгілі әрекетті орындауды талап етеді,
мысалы, объектінің күйін өзгерту;
̶ параметрлердің бір ғана жиынтығымен орындауға қабілетті
объектілер бір типті объектілер болып табылады.
Программалау тілінің көз қарасына қарай объектілер класын деректің
типіндей, ол жеке объектіні осы типтің дерегіндей қарауға болады.
Сонымен, объектіге бағдарланған тәсілмен программаны дайындағанда
программада қолданылған объектілердің кластарының анықталуын және
олардың сипаттамасын құруды, содан кейін объектілерге қажетті
экземплярлардың жасалуын және олардың арасындағы өзара әсерді
анықтауды болжайды.
Объектілер және кластар үшін кіру ережелері:
̶ Private ретінде хабарланған элементтер функция-мүшелерге,
кластың өрістеріне және туынды кластардың функция-мүшелеріне кіре
алады.
̶ Public ретінде хабарланған элементтер кез-келген функцияларға
кіре алады.
18
̶ Ашық (public) базалық класс ретінде қолданған кезде, оның ашық
элементтері туынды класының ашық элементі болады, ал қорғалған
(protected) элементтері-туынды класының қорғалған элементтері болады.
̶ Жабық (рrivate) класс базалық класс ретінде қолданылған, және
оның қорғалатын элементтері.
Заманауи бағдарламалық платформаларды және бағдарламалауды
автоматтандырудың құрал-жабдықтарын қолдану ақпараттық жүйенің
бағдарламалық қамтамасыздандыруын құрудың ажырамас талабы болып
табылады. Microsoft компаниясының .NET платформасы көптеген
бағдарламалық жүйе құрастырушыларының тәжірибесі шоғырланған жаңа
құрастыру жүйесі болып табылады. Арнайы .NET платформасы үшін
Microsoft компаниясы C# – толық функционалды объекті-бағдарланған
программалау тілін құрастырып шығарды. Бұл тіл C++, Java тілдерінің ең
жақсы сапаларын өзіне алды. Қуатты функционалдығына қарамастан, C#
тілі қарапайым, сенімді және қауіпсіз тіл болып табылады. C# тілін
мақсатты
түрде
Windows-қолданбаларын,
сонымен
қатар,
Web-
қолданбаларын құруға қолданады.
C# тілі (1998-2001 жж. С# тілі бойынша жұмыс істейді, 1.0 – 2002 ж.,
2.0 – 2005 ж., 3.0 – 2008 ж., 4.0 – 2010 ж.) программалау тілі облысында ең
ірі жаңалық болып табылады. Бұл программалау тілі 21-ғасырда құрылған.
Microsoft қойнауында жарыққа шығып, ол өзінің бірінші қадамында-ақ
күшті қолдауға ие болды. Бұл тілді халықаралық қауымдастық мойындаған.
C# тілі жаңа тіл және интенсивті түрде дамып жатыр. Тілдің әрбір жаңа
нұсқасында жаңа қасиеттер қосылып отырады.
C# тілін құрған топтың жетекшісі Microsoft қызметкері Андерс
Хейлсберг. Ол программалаушылар әлеміне Microsoft-ке келмей тұрып
белгілі болған. Хейлсберг ең атақты құрастыру ортасының бірі – Delphi-дің
жетекші құрастырушыларының қатарында болды. Microsoft-та ол Java – J++
тілдерінің нұсқаларын құруға қатысты. Андерс Хейлсбергтің өзі айтып
кеткендей, C# компонентті программалау тілі ретінде құрылды, бұл тілдің
басты қасиеті, яғни құрылған компонентті қайталап қолдану мүмкіндігін
береді. Компилятор арқылы құрылған компоненттер өзі құжатталатын,
сондай-ақ бағдарламалық кодтан өзге құрамында компонентті сипаттайтын
метаақпарат бар, сондықтан әртүрлі платформада орындалуы да мүмкін.
Басқа маңызды факторлардан келесілерді атап өтсек болады:
−
C# .NET Framework каркасы мен параллель құрылды және бірге
дамып жатыр, яғни толық түрде оның барлық мүмкіндіктерін ескереді;
−
C# толығымен объекті-бағдарланған тіл болып табылады;
−
C# мұрагерлік және әмбебаптану мүмкіндігі бар қуатты объектілік
тіл болып табылады;
−
C# C++ тілінің мұрагері болып табылады. Тілдің жалпы синтаксисі
және оның жалпы операторлары С++-тан C#-қа
ауысуды жеңілдетеді;
−
өзінің ата-анасының негізгі қасиеттерін сақтай отырып, тіл
қарапайым
және сенімді болды;
