Басшылық шықты.
Алдын алу жұмысын толық қамтамасыз ету үшін білім басқармалары мен білім беруші
ұйымдар қажетті қаржылық және кадр ресурстары жайлы қажетті ақпараттың аздығын сезінеді.
Балалар мен жасөспірім, жастардың арасында жүргізіліп жатқан АҚТҚ-ның алдын алу
шаралары бойынша білім беруде бұрынғыша көптеген қиындықтар қабаттасады. Оқытудағы
қиындықтар мамандардың жетіспеушілігі, білім және ақпараттық материалдың аздығы,
әсіресе, мемлекеттік тілде және тығыз тұратын елді мекендердің тілінде, бағдарламаның
жетілдірілмеуі, оқулықтың жоқтығына байланысты. Қазірге дейін жастардың тәртібі жайлы
мәселелерді шешу-ге психологтар жұмылдырылмаған, әлеуметтік сала бойынша зерттеу
шектелген. АҚТҚ/ЖҚТБ мәселесін сала бойынша зерттеу шектелген. АҚТҚ/ЖҚТБ мәселесін
оқыту әдістері бойынша ғылыми зерттеу жүргізілмейді. Қазіргі кезде жүргізіліп жатқан жалпы
білімдік бағдарламаны жасөспірімдермен жүргізген сұрақ-жауаптарды дәлелдейді. Көптеген
топтар АҚТҚ инфекциясын сауықтыру сұрақтарына дайын емес.
Алдын алу жұмысын толығымен атқару үшін, білім басқару органдары және білім
ұйымдарында ақпараттың, қаржының, кадр ресурстарының аздығы кедергі жасайды.
Балалар, жас өспірімдер мен жастар арасындағы АҚТҚ-ны азайту шарасы әлі күнге дейін
қиындықтарға толы. Бұл оқудағы қиындық, маман жетіспеушілігіне, білімділік және ақпарат ма-
териалдарының аз бөлінуі, мемлекеттік тілде және оқытылып отырған тілде мәліметтің жоқ-
тығы, оқулықтың жоқтығына т.б. мәселелерге байланысты. Әлі күнге дейін жастардың әрекеті
психологияда бір бағытқа жұмылдырылмаған, әлеумет танушылар тарапынан да зерттелмеген.
АҚТҚ/ЖҚТБ сұрақтары ғылыми тұрғыда зерттелмеген.
Экономикалық:
Әйелдердің көпшілігіне мамандығы бойынша жақсы табысты жұмыстар істеуге шектеу
қойылады. Себебі, олар отбасы мен балалардың күтіміне жауапты. Бұл факторлар ерлерге
тәуелділікті туғызады. Жоғарыдағы жағдаяаттар АҚТҚ алдын алудың дамуын қиындатады.
Кейбір әйелдердің жыныстық қатынаста болуына әлеуметтік жағдай итермелейді,
АҚТҚ инфекциясының жұғуының жоғарғы қаупі осыдан.
Экономиканың ЖҚТБ-ға әсері:
БҰАТББ мәліметі:
Ресурстық ақпарат. 42.Б.
АҚТҚ/ЖҚТБ инфекциясының білім беру жүйесіне әсері.
Сектор
Денсаулық
Білім
Сауда және
өнеркәсіп
Ауыл
шаруашылығы
Жеке тұлға
Шығын өсуде
Оқу бөлімдеріне
келмеулері
Азық-түлік
жоғалту
Азық-түлік
жоғалту
Қоғам
Шығын өсуде
Адам ресурсының
болашақтағы
бағасының төмендеуі
Эмиграцияның өсуі
Жер төлемдерінің
азаюы
Мемлекет
Денсаулық сақтау
құрлымына рұқсаттың
қажеттілігі
Кәсіби мамандарды
жоғалту
Туристік салаға жағымсыз
әсер етеді
Дәнді дақылмен
қамтамасыз етудегі
қиыншылығы
АҚТҚ/ЖҚТБ
ІНДЕТІ
ЖӘНЕ
ОНЫҢ
ӘСЕРІ
80
АҚТҚ инфекциясының таралу деңгейі төмен болған жағдайында өмір сүрген адамдар АҚТҚ
инфекциясын қазіргі кезде жоғарғы деңгейде таратуы мүмкін, яғни оған АҚТҚ эпидемиясын
бақылай алмаған немесе есепке алмаған елдер себепті.
Осы жағдайдан кейін эпидемия жаппай таралып, қоғамдағы әр топ адамдарына жұғады.
АҚТҚ/ЖҚТБ тек жеке адамдарға ғана емес, қоғамға да әсер етеді. Адамзат, тұлға қасиетте-
рінің дамуы қоғамдағы адамдардың әлеуметтік экономикалық жағдайының жақсаруына әсер
етеді.
1. АҚТҚ инфекциясының білім беру жүйесіне әсері.
АҚТҚ/ЖҚТБ білім беру жүйесіне қауіпті қатер болып табылады. Қазақстан
Республикасының білім беру жүйесі АҚТҚ/ЖҚТБ эпидемиясын таралу деңгейін тоқтатып,
алдын алу бойынша білім беруді жүзеге асырады. АҚТҚ профилактикасының бағдарламасы
білім берудегі түзетулер, қоғамдық және өкімет құрамының өзара тығыз қарым-қатынасы.
Білім беру ұйымдарына баратын балалар саны.
АҚТҚ/ЖҚТБ оқытушылар мен оқушыларға және т.б. негативті, кері әсер етеді. Білім беру
ұйымдары өзінің әсерімен тұрғындардың көп бөлігіне ықпал етеді. Қазіргі кезде есеп бойынша
Қазақстан Республикасында 8330 орта мектептер, 170мемлекеттік емес мектептерде
3миллионнан астам оқушылар оқытылады.
312мамандандыру мектебі (лицей), және 382 колледж. Сол сияқты 19мемлекеттік емес
және 7мемлекеттік жоғарғы оқу орындары, жалпы оқушылар саны 297500адамды құрайды.
Бұған қоса 627мектепке дейінгі ошақтарда 317451қатысушы бар.
АҚТҚ/ЖҚТБ эпидемиясы білім жүйесінің барлығына негативті әсер етеді. АҚТҚ-ға қарсы
Республика орталығының мәліметі бойынша, 2006 жылдың 1қаңтарында Қазақстан
Республикасында 55 мектеп оқушысының осы дертке шалдыққаны белгілі болған, бұның 33-і
Инфекцияға
дейін
АҚТҚ алдын
алуын бақылай-
тын шаралар
Алдыдағы
жинақ
Сақтандыру
Жалақысы аз
қауіп-қатерге
байланысты
ауыстыру
Инфекция
АҚТҚ-ны тестілеу
және амбулатория-
лық қызмет көрсету.
Қоғамның ауру мү-
шелерінің тамақ-
тануының төмендігі
Инвестицияны
қолданудың азаюы
және қысқартылуы
Ауырған адамды
қарайтын қамқоршы
еңбек ақысын
төлеуге қатысты
шығын
Ауруға және
отбасы-ның басқа
да мүше-леріне
психология-лық
көмекке кететін
шығын
Басқа да,
жоспардан тыс
отбасындағы ауру
Ауру
Стационарлық
емдеу
Кірістің жоғалуы
және тамақтану-
дың төмендігі
Инвестицияны
қолданудың
азаюы және
қысқартылуы
Ауру адамды қа-
райтын қамқоршы
еңбек ақысын
төлеуге қатысты
шығын
Психологиялық
көмекке кететін
Өлім
Жерлеуге бай-
ланысты кет-
кен шығындар
Болашақ кіріс
Отбасы
кірісінің
төмендеуі
Отбасының
қалған мүше-
лерінің денсау-
лығының
Шығындар
Тура
Жанама
АҚТҚ инфекциясының шығындары мен сатылары
АҚТҚ/ЖҚТБ
ІНДЕТІ
ЖӘНЕ
ОНЫҢ
ӘСЕРІ
81
Достарыңызбен бөлісу: |
