Өзектілігі:
Қазіргі
мектеп
алдындағы
қойылған
мақсат
функционалдық
сауаттылықты қалыптастыру, бірінші кезекте ол, ең алдымен, әр түрлі сабақ
беру барысында оқытудағы сауаттылығын, математикалық және
жаратылыстану-ғылыми сауаттылығын мақсатты түрде қалыптастыруына
мүмкiндiкті қамтамасыз ету керек.
Оқу сауаттылығын қалыптастыру – мектептегі білім берудегі өзекті
міндеттерінің бірі. Оқу біліктілігі (сауаттылықты) PISA зерттеулері бойынша
әр түрлі тұрғыдағы мәтіндерді айту арқылы қабылдай алу қабілетін, оған
пікірін білдіру, мақсаттылығын айқындау, ресми құрылымын түсіну, оларды
өмірлік жағдайда кең пайдалана алу, пәнге сәйкес түрлі мақсаттар үшін
пайдалану жағдайында қойылған мақсатқа сәйкес мәтіннен қажетті
ақпаратты бөліп алу. Осы зерттеудің тұжырымдамасына сәйкес оқу
сауаттылығы (немесе біліктілігі) өзіндік оқу үшін және қазіргі ақпараттық
өркениет өміріне толығымен араласу үшін базалық қабілеттілігі болып
табылады.
PISA нәтижелерінің айғағы ретінді қазақстандық мектеп оқушылары
өзінің құрбыларынан мәтінмен жұмыс істеу шеберлігі жағынан артта екен.
Оқу білігі мен дағдысының қалыптасу деңгейінің төмен екендігін көрсетті.
(2009 жылы қатысушы 65 елден 59 орында, 2012 жылы 62 орында).
Қазақстандық мектеп оқушыларының үлесіне қандай да бір күрделі оқу
мәтіндерін дәл пайдаланып, олардың көмегімен күнделікті жағдайларда
бағдар
алуға
әзір
қазақстандық
оқушылардың
үлесі
- оқу
сауаттылығын зерттеуге қатысушылар санының 5%-ын құрайды (ЭЫДҰ
елдері бойынша орташа көрсеткіш – 28,6%).
PISA зерттеуінің тұжырымдамалық негізінде орындалған тапсырмалар
нәтижесі оқушының мәтінмен жұмыс жасау барысында кездесетін
кемшіліктерін айқындауға себебін тигізді:
әр түрлі ақпараттармен өздігімен жұмыс істей алмауы:
мәселені тұжырымдай алмауы;
өзіндік ойын білдіруде қысқа және дәйекті мазмұндауда кедергілерге
ұшырауы;
өзіндік ойын қысқа да жүйелі жеткізе алмауы;
әр түрлі оқу түрлерінің қалыптаспағаны;
әр түрлі мәтін түрлерімен жұмыс жасау тәжірибесі мен дағдысының
жоқтығы: тұрмыстық, ғылыми-көпшілік, публистикалық.
Бүгін де қазіргі балалар әдебиетінің жүйесі өзгерген. Аса сұранысқа
ие:
шытырман
оқиғалар,
әзіл-оспақтар,
қиял-ғажайыптар,
сықақ,
қорқынышты оқиғалар, балалар детективі, күлдіргі және махаббат жайлы.
Сондай-ақ, балалар ертегілер, саяхат, спорт, компьютер, құрбылары туралы
кітаптарды, жеткіншектер кәсіп, техника, тарих, соғыс, ғарыш әлемі туралы
оқығанды ұнатады. Ал өлең-жыр және классикалық шығармаларды
оқитындар саусақпен санарлық.
Балалар оқу әлеуметтік зерттеу нәтижелері көрсеткендей, оқуға деген
ынталары балалардың есеюіне байланысты төмендейді. Кітап оқуға деген
құлшылықтарының төмендеп кету себептері:
1. Бұқаралық ақпарат құралдары ықпалының артуы (теледидар, интернет);
2. Қоғамдық өмірдің күрт өзгеруі (жағдайы төмен отбасылар санының өсуі);
3. Ересектердің балалармен біріге оқу әрекет ұстанымының өзгеруі;
4. Оқу дағдысын мақсатты түрде қалыптастыру жүйесінің жоқтығы.
Бүгiнгі саяси-мәдени және бiлiмнің жалпы ұлттық мiндеті оқуға тарту,
мәдени жеке құндылық ретінде оқу сұранысын арттыру, оқуға деген
қызығушылықты ояту.
Жобаның болжамы:
Мақсатты жұмыс жасау оқырман біліктілігінің дамуы мен
қалыптасуына, әр түрлі әдіс-тәсілдерді қолдану арқылы оқушының пән
бойынша білімінің терең әрі сапалы болуына, оқу техникасының
жоғарылауына мұрсат береді, жоғары нәтижеге ұмтылуын қалыптастырады,
тұлғаның туа біткен қабілеттерінің ашылуына септігін тигізеді.
Жобаның мақсаты мен міндеттері.
Жобаның мақсаты: балалар оқуының бағдарламасын әзірлеуді қолдау,
оқуға қызығушылығын дамытуды бағдарлау, төменгі сынып оқушыларының
оқу сауаттылығы нәтижесін мәдени оқу дәрежесіне көтеру.
Міндеттері:
1. Оқырманның қызығушылығын және мектеп оқушыларының оқу
сауаттылығын жетілдіруде қазіргі тәсілді зерттеп білу.
2. Төменгі сынып оқушыларының оқу сауаттылығын қалыптастыру және
олардың оқырман қызығушылығын арттыру үшін оқыту тәсілінің
тиімді әдістерін, түрлерін, бағытын таңдап алу.
3. Бастауыш
сыныпта
балалар
оқуын
дамыту
және
қолдау
бағдарламаларын әзірлеу.
4. Бағдарламаның жүзеге асуына әрекет жоспарын белгілеу.
Жобадан күтілетін нәтижелер:
1. Бастауыш мектепте балалар оқуын дамыту және қолдауға әзірленген
бағдарламалар.
2. Төменгі сынып оқушыларының оқу сауаттылығын және оқырман
қызығушылығын дамыту бағыттары мен белсенді оқыту әдістері мен
тәсілдері мазмұнында жазылған «Педагог қоржынын» құру.
3. Бастауыш сынып оқушыларының оқу сауаттылығын дамытуда әр түрлі
нұсқадағы құрастырылған бағдарламалар курстары.
4. Мониторингі бойынша жасалған жұмыстың нәтижелілігін бақылауға
жасалған бағдарлама.
5. «Балалар оқуының Қазақстандық картасы» жобасы аясында өздігінен
оқуға ұсынылатын әдебиеттер тізімін толықтыру.
Жобаны жүзеге асыру мерзімі: 2014-2017 оқу жылы.
