Білім берудің тиісті деңгейлерінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру

43 
 
22.  Міндетті  компонент  -  жалпы  мəдениеттік,  жалпы  мемлекеттік  мəні 
бар  білім  беру  бағдарламасының  жəне  жалпы  мамандықтың  елдің  бірыңғай 
білім беру кеңістігін қамтамасыз ететін іргелі өзегі болып саналады. 
Міндетті  компонент  пəндерінің  тізбесі  үлгілік  оқу  жоспарымен 
айқындалады.  Міндетті  компонент  пəндерінің  көлемін  қысқартуға  жол 
берілмейді. Бұл шарт техникалық жəне кəсіптік, орта білімнен кейінгі немесе 
жоғары 
білім 
базасында 
оқытылатын 
қысқартылған 
білім 
беру 
бағдарламалары үшін ғана орындалмауы мүмкін. 
23.  Таңдау  компоненті  нақты  өңірдің  əлеуметтік-экономикалық  даму 
ерекшелігі  мен  еңбек  нарығының  сұранысын,  нақты  жоғары  оқу  орнындағы 
ғылыми  мектептің  қалыптасуын,  сондай-ақ  білім  алушының  жеке 
қызығушылығын ескереді. 
Таңдау компоненті пəндерінің тізбесін жоғары оқу орны өзі анықтайды. 
24.  ЖБП  циклінің  мазмұны  үлгілік  оқу  жоспарындағы  пəндердің  жалпы 
көлемінің  25%-ын  немесе  33  кредитті  құрайды  жəне  мынадай  пəндерден 
тұрады:  Қазақстан  тарихы,  Философия,  Қазақ  (Орыс)  тілі,  Шет  тілі, 
Информатика,  Экология  жəне  тұрақты  даму,  Саясаттану,  Əлеуметтану, 
Экономикалық  теория  негіздері,  Құқық  негіздері,  Өмір  қауіпсіздігі  негіздері 
жəне Дене шынықтыру. 
Бұл  ретте  Дене  шынықтыру  оқытудың  қосымша  түрлері  шеңберінде 
жүргізіледі жəне ЖБП циклі кредиттерінің жалпы көлеміне кірмейді. 
25.  Мамандықтарға  байланысты  ЖБП  циклының  жекелеген  пəндері 
алынып  тасталады  немесе  БП  цикліне  ауыстырылады.  Бұл  жағдайда, 
босатылған  кредиттер  таңдау  компонентіне  беріледі.  Мысалы,  «Құқық» 
тобындағы  мамандықтар  бойынша  «Құқық  негіздері»  пəні  алынып 
тасталады;  «Əлеуметтік  ғылымдар,  экономика  жəне  бизнес»  тобындағы 
экономикалық мамандықтар бойынша «Экономикалық теория негіздері» пəні 
ЖБП циклінен БП цикліне ауыстырылады. 
«Гуманитарлық  ғылымдар»,  «Əлеуметтік  ғылымдар,  экономика  жəне 
бизнес»,  «Жаратылыстану  ғылымдары»,  «Техникалық  ғылымдар  жəне 
технологиялар»  тобындағы  жекелеген  мамандықтарға  да  ЖБП  циклындағы 
аттас  пəндер  бойынша  осындай  əдістер  қолданылады.  Бұл  ретте  босатылған 
кредиттер таңдау компонентіне беріледі. 
ЖБП циклінде таңдау компоненті ретінде аталған пəндер базалық немесе 
бейіндеуші  пəндер  циклінің  міндетті  компонентіне  енген  мамандықтарды 
қоспағанда,  Мəдениеттану,  Психология,  Өзін-өзі  тану,  Инновациялық 
менеджмент пəндерін қолдану ұсынылады. 
26.  БП  цикліндегі  пəндер  көлемі  үлгілік  оқу  жоспарындағы  пəндердің 
жалпы көлемінің 50%-ын немесе 64 кредитті құрайды, оның ішінде 20 кредит 
міндетті  компонент  пəндеріне  жəне  44  кредит  таңдау  компоненті  пəндеріне 
бөлінеді. 
Бұл ретте таңдау компоненті жоғары оқу орнының шешімімен, сондай-ақ 
кафедраның, білім алушының, жұмыс берушінің ұсынысы бойынша əзірленуі 
мүмкін. 
Білім берудің тиісті деңгейлерінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттары. 
Государственные общеобязательные стандарты образования соответствующих уровней образования.
         27/08/2015

44 
 
27.  БП  циклінің  міндетті  компонентіне  əрбіреуі  кемінде  2  кредит 
көлемінде  «Кəсіби  қазақ  (орыс)  тілі»  жəне  «Кəсіби  бағытталған  шет  тілі» 
пəндері енгізіледі. 
Көрсетілген пəндер тілдік жəне тиісті мамандықтар бойынша бейіндеуші 
кафедраларға бекітіледі. 
28.  Бейіндеуші  пəндер  цикліндегі  пəндер  көлемі  үлгілік  оқу 
жоспарындағы  пəндердің  жалпы  көлемінің  25%-ын  немесе  32  кредитті 
құрайды, оның ішінде 5 кредит міндетті компонент пəндеріне жəне 27 кредит 
таңдау компоненті пəндеріне бөлінеді. 
29.  «Өнер»,  «Əскери  іс  жəне  қауіпсіздік»,  «Ветеринария»,  «Денсаулық 
сақтау  жəне  əлеуметтік  қамсыздандыру  (медицина)»  топтары  бойынша 
жекелеген  мамандықтардың  ерекшеліктерін  ескере  отырып,  білім  беру 
процесінің  аяқталғандығының  негізгі  өлшемі  ретінде  осы  стандарттың  64-
тармағына сəйкес студенттердің теориялық оқудың 129-дан артық кредитін 
меңгеруі  болуы  мүмкін.  Бұл  жағдайда  ЖБП  циклінің  мазмұны  33  кредит 
көлемінде  сақталса,  БП  жəне  бейінді  пəндер  циклінің  жалпы  еңбек 
сыйымдылығы  мен  олардың  арақатынасы  осы  стандарттың  26  жəне  28-
тармақтарында белгіленгеннен өзгеше болуы мүмкін. 
30.  Жоғары  білімнің  білім  беру  бағдарламасының  құрылымы  1-кестеде 
көрсетілген. 
  
1-кесте 
  
№ 
Циклдер мен пəндер атауы 
Жалпы еңбек сыйымдылығы 
Байланыс сағаты 
бойынша (50 
мин.) 
Кредит 
бойынша 
1 
2 
3 
4 
1 
Жалпы білім беру пəндерінің циклі (ЖБП) 
1485 
33 
1) 
Міндетті компонент 
1485 
33 
  
Қазақстан тарихы 
135 
3 
  
Философия 
135 
3 
  
Шет тілі 
270 
6 
  
Қазақ (Орыс) тілі 
270 
6 
  
Информатика 
135 
3 
  
Экология жəне тұрақты даму 
90 
2 
  
Əлеуметтану 
90 
2 
  
Саясаттану 
90 
2 
  
Экономикалық теория негіздері 
90 
2 
  
Құқық негіздері 
90 
2 
  
Өмір қауіпсіздігі негіздері 
90 
2 
2) 
Таңдау компоненті 
  
  
2 
Базалық пəндер циклі (БП) 
2880 
64 
1) 
Міндетті компонент 
900 
20 
  
Кəсіби қазақ (орыс) тілі  
90 
2 
  
Кəсіби бағытталған шет тілі 
90 
2 
Білім берудің тиісті деңгейлерінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттары. 
Государственные общеобязательные стандарты образования соответствующих уровней образования.
         27/08/2015