201
тізбегін толық әрі дәлме-дәл сипаттап беру керек екендігін білдіреді. Оған қоса,
компьютердің фон-Нейман архитектурасының ӛзі де оларды қуатты, бірақ
ақылсыздау робот ретінде қарастыруды ҧсынады.
1972 жылы шотланд ғалымы Р.Ковальский осындай мҥмкіндігі бар тіл
ретінде тҧжырымдамалар және олармен орындалатын операцияларды ӛңдей
алатын математикалық логика тілін жетілдіріп пайдалануды ҧсынды. Бҧл
идеяны Франция, Португалия, Ресей, т.б. елдердің ғалымдары жалпы тҥрде
қарастырып, практикалық тҥрде жҥзеге асырмақшы болды.
Осындай мақсатта жасалған программалау тілі PROLOG (французша –
PROgramming et LOGicque) деп аталды
. Оны жасауға және дамытуға жаңа
ғылыми бағыттың нақты тҥрдегі қорытындысы (прологы) ретінде пайда болған
логикалық программалау ғылымы ҥлес қосып келеді.
Логикалық программалау компьютер есепті адам сияқты жолмен шығаруы
керек деген ойды негізге алады. Логикалық программалаумен қатар пайда
болып, функцияның математикалық ҧғымдарына негізделген екінші бір сала
функционалдық программалау деп аталады.
Функционалдық программалаудың алғашқы тілі 1960 жылдардың басында
шыққан LISP тілі болып табылады. LISP сӛзі – ағылшынның
LISt Processing деген
сӛз тіркесінің қысқартылған нҧсқасы
. Бҧл да кең таралған тілдердің бірі. Ол
жасанды зерде мәселелерін шешу жолында, әсіресе АҚШ-та кӛп қолданылады.
Қазіргі кезде компьютерлердің кӛбісіне арналған LISP тілінің бірнеше
нҧсқалары бар. Бірақ бҧл тіл функционалдық программалаудың жалғыз ғана
қҧралы емес. Оған ҧқсас
тілдерге Miranda, Hope, FP тілдері жатады.
Ӛткен ғасырдың 80-жылдары программалауда тағы да бір жаңа ағым пайда
болды. Енді компьютерге бастапқы мәліметтер мен нәтиже арасында байланыс
орнату ісі жҥктелді. Біз компьютерге ол жҧмыс істеуге тиіс объектілер
сипаттамасын енгіземіз, ал компьютердің ӛзі сол объектілердің қалай байла-
нысқанын анықтауы керек болды.
Объектілер қасиеттерін сипаттаудың осы тҥрі
объектіге бағытталған
программалау деп аталды. Объектіге бағытталған программалау тілдеріне C++
және Smalltalk тілдері жатады.
Бҧлардың бәрі бҥгінгі кҥн тҧрғысынан туындаған кӛзқарастар болатын. Ал
тарихи тҧрғыдан объектіге бағытталған программалау компьютердің мҥмкін-
діктерінің жетілдірілуі мен ол шығара алатын есептер аймағының кеңуі
арқасында пайда болды.
Алғашқы программалау тілдері тек бір санды ғана ӛңдей алатын еді. Ал сан
жиымдары цикл арқылы ӛңделетін.
Кейіннен машина бір оператор арқылы жҥздеген және мыңдаған сандарды қоса
алатын, жиым ішінен максимумын табатын, оларды реттейтін, т.с.с. мҥмкіндіктерге
ие болды Сандар жиымы, программалаушы тҧрғысынан қарағанда, әртҥрлі амалдар
орындауға болатын бір ғана объект тҥрінде қарастырылатын кезге жеттік.
Бірақ нақты ӛмірде біз тек сандық ақпаратпен ғана жҧмыс істемейміз.
Мысалы, студентті тек оның жасы емес, аты, фамилиясы, тобы, ҥй адресі, т.б.