63
Q
Кжi
– i – ші мамандықта жұмыс істейтін қызметкердің еңбек ақысы;
А
Кжi
– i - ші мамандықтағы қызметкерлер саны.
Әлеуметтік сақтандыру қорына төленетін қаржы көлемі:
С
әс
= Ж
кж
К
әс
(17)
мұнда Ж
кж
– орталық қызметкерлерінің айлық еңбек ақы қоры;
К
әс
- әлеуметтік сақтандыру коэффициенті.
Орталық қызметкерлерінің еңбекақысы – 40000 теңге. Осыдан :
Ж
кж
= 40000*3= 120000 теңге
С
әс
=120000
0,26=31200 теңге
Ш
БҰР
=12
.
(120000+31200)=1814400 теңге
Экономикалық шешім қабылдау, статистикалық мәліметтерді өңдеу,
ЭЕМ-де эксперименталды зерттеулер жасауға мүмкіндік беретін жүйені
енгізген кездегі жылдық шығын былай есептеледі:
Ш
Ж
= 12
.
(ЖКЖ+ СӘС)+К
МАШ
+К
ЭЭ
, (18)
мұндағы Ж
кж
– орталық қызметкерлерінің айлық еңбек ақы қоры;
С
ӘС
– әлеуметтік сақтандыру қорына төлемдер;
К
МАШ
– жылдық машина уақытының шығыны;
К
ЭЭ
– жылдық электр энергиясының шығыны.
Орталық қызметкерлерінің айлық еңбек ақы қоры:
Ж
КЖ
=
n
i
Q
1
Кжi
.
А
КЖi
, (19)
мұндағы n – орталықтағы мамандар түрінің саны;
Q
Кжi
– i – ші мамандықта жұмыс істейтін қызметкердің еңбек ақысы;
А
Кжi
– i - ші мамандықтағы қызметкерлер саны.
Әлеуметтік сақтандыру қорына төленетін қаржы көлемі:
С
әс
= Ж
кж
К
әс
, (20)
мұнда Ж
кж
– орталық қызметкерлерінің айлық еңбек ақы қоры;
К
әс
- әлеуметтік сақтандыру коэффициенті.
Жылдық машина уақытының шығыны:
К
МАШ
= 12
.
k
күн
.
t
g
.
g , (21)
64
мұнда k
күн
– бір айдағы ішіндегі жұмыс күндерінің саны;
t
g
– бір жұмыс күні ішінде ЭЕМ-ң жұмыс істеу уақыты;
g – ЭЕМ-де бір сағат жұмыстың құны.
Жылдық электроэнергия шығыны:
К
ЭЭ
=12
.
k
күн
.
t
g
.
С
ЭЭ
.
Р
ДК
, (22)
мұнда k
күн
– бір айдағы ішіндегі жұмыс күндерінің саны;
t
g
– бір жұмыс күні ішінде ЭЕМ-ң жұмыс істеу уақыты;
С
ЭЭ
- 1кВт электр энергиясының құны;
Р
ДК
- дербес компьютердің жұмыс істеу қуаты.
Жүйені енгізгеннен кейін шешім қабылдайтын жұмыскерлердің саны 1
адамға дейін қысқартылады. Орталық қызметкерлерінің еңбек ақысы 40000
теңге. Әлеуметтік сақтандыру коэффициенті 26%. Осыдан:
Ж
кж
= 40000*1 =40000 теңге
С
әс
= 40000
.
0,26 = 10400 теңге
Бір айда 26 жұмыс күні бар. Жұмыс уақыты 7 сағат. Машина
уақытының құны 115 теңге сағатына (Қазақстан Республикасы Ғылым
Академиясының
Есептеу
орталығы
мәліметтері
бойынша).Электр
энергиясының 1кВт /сағ.құны 8,84 теңге(АПК тарифы бойынша).
Машинаның жұмсайтын максимал қуаты 150Вт/сағ =0,15кВт/сағ(CELERON-
500 дербес компьютерінің құжаттамасынан). Осыдан:
К
МАШ
=12
.
26
.
7
.
115=251160 теңге
К
ЭЭ
=12
.
26
.
7
.
8,84
.
0,15=2895,98 теңге
Ш
Ж
=12
.
(Ж
кж
+ С
әс
)+К
МАШ
+К
ЭЭ
мұнда Ж
кж
– орталық қызметкерлерінің айлық еңбек ақы қоры;
С
ӘС
– әлеуметтік сақтандыру қорына төлемдер;
К
МАШ
– жылдық машина уақытының шығыны;
К
ЭЭ
– жылдық электр энергиясының шығыны.
Ш
Ж
=12
.
(40000+10400)+251160+2895,98= 858855,98 (23)
Енгізілген жүйенің шығындар экономиясы мына формуламен
есептелінеді:
65
Э=Ш
БҰР
– Ш
Ж
, (24)
мұнда Ш
БҰР
- енгізуден бұрын бір жылда кеткен шығындар;
Ш
Ж
- енгізгеннен кейін бір жылда кеткен шығындар.
Э =1814400-858855,98 =955544,02 теңге
Жүйенің өз құнын ақтау ұзақтығы:
Т
ӨТЕУ
=С/Э, (25)
мұнда С- жүйені толық құруға кеткен шығындар (бағдарламаның өз құны);
Э-шығындардың жылдық экономиясы.
Т
ӨТЕУ
=705060/955544,02
0,74(жыл)
8,8 (ай)