Оқулық «Желілік және жүйелік әкімшілендіру»

 
6.17.-сурет. Web-камераның негізгі блоктары 
 
 
Аса  заманауи  жүйелі  бейнекамералар  қозғалыс  детекторы,  кіру-шығу 
дабылы жəне 
e - ma i l 
қодау сияқты басқа да тартымды функцияларды 
кіріктіреді. 
К ам е р ал а р д ың   к е й б ір   м о д ел ь д ер і нд е   б ұ р а м а 
қ ұ р ыл ғ ыл ар ы   б а р   ж ə не    айн ал м ал ы    б е йнеб ақ ы л ау д ы о 
р ы нд а й ал ад ы,  с о нд а й - а қ 
вариофокальді объективке ие, онымен 
желіс бойынша басқаруға болады. 
Web-камераның жұмыс қағидасы барлық цифрлық камераға ұқсас. 
ПЗ С( ССП ) - 
немесе   
КМОП ( СМОБ ) - м ат ри ц а 
—  Web- 
камераның негізгі элементі. 
А н а ло гты- цифрлық түрле нд і ргі ш 
(АЦТ) — Web- камераның 
міндетті  компоненті,  оның  негізгі  міндеті  —  матрицаның  аналогты 
сигналын түрлендіру, яғни цифрлы кодты күшейту. 
Дер  ек  те  рді  ко  мп  рес  си  я  лау  сх  ема  сы  ж  ə  не 
қажетті 
форматта  жіберуге  дайындау  камераның  маңызды  элементінің  бірі 
болып  табылады.  Web-камераларда  бейнедеректер  компьютерге  USB- 
интерфейс  бойынша  жіберіледі,  яғни  камераның  соңғы  схемасы  USB- 
интерфейстің  бақылаушысы  болуы  керек.  USB-шинаның  өткізгіштік 
қабілеттілігінің төменділігін ескере отырып (барлығы 12 Мбит/с, оның 
ішінде  Web-камера  8  Мбит/с  дейін  пайдаланады),  деректерді 
компьютерге  жібере  алдында  тығыздау  қажет.  Оның  айқындылығын 
келесі есепте көреміз. Кадр ажыратымдылығы 320 х 240 пиксель жəне 
бояу тереңдігі 24 бит делік, кадрдың тығыздалмаған көлемі 1,76 Мбит 
құрайды. 
 
235 

US  B  -  к  а  н а лы   ны  ң  ө 
ткізу  жолағының  ені  8  Мбит/с  кезінде, 
тығыздалмаған  түрде  кадрларды  4,5  кадр/с  кем  емес  жылдамдықпен 
жіберуге  болады.  Алайда  сапалы  бейне  алу  үшін  жіберудің 
жылдамдығы  24  кадра/с  жəне  одан  да  артық  болу  қажет.  Осылайша, 
жіберілетін  ақпаратты  аппараттық  тығыздамасақ,  камераны  жұмыс 
істету  мүмкін  емес  болар  еді.  Сондықтан  əрбір  камера  бақылаушысы 
USB-интерфейс 
бойынша 
оларды 
жіберу 
үшін 
деректерді 
компрессиялау  қажеттілігін  қамтамасыз  етуі  керек.  Компрессия 
дегеніміз - USB-бақылаушының негізгі міндеті. Нақты уақытта, кажетті 
компрессиялаумен  қамтамасыз  ете  отырып,  əдетте  бақылаушы  640  х 
480 ажыратымдылықта 10 ... 15 кадр/с, 320 х 240 ажыратымдылықта 30 
кадр/с жылдамдықпен бейнеағымды жіберуге мүмкіндік береді. 
Қозғалыс детекоры – бұл Web-камераның көру шегіндегі көшпелі 
объектілерді  анықтауға  арналған  бағдарламалық  модуль.  Детектор 
объектінің  аумақты  көлемін  жəне  оның  қозғалы  жылдамдығын 
анықтайды. 
Оны  объектілердің  көшуін  минималды  жаңылыстың  іске  қосылуын 
анықтауға  баптауға  жəне  дабыл  қосылуының  икемді  логикасын 
жасауға  (дабыл  жазбасы,  басқа  күзет  жабдықтарымен  біріктіру) 
болады. 
Желіс  бойынша  дыбысты  сигнал  беру  көптеген  жағдайда 
камераның дыбысты каналдарының немесе кіріктірілген микрофонның 
бар болуы кезінде, ал жоқ кезінде - Web- камераға қосымша дыбысты 
модулді қосуымен жүзеге асырылады. 
Web-камераға жүктелген  функцияларына  қарай  оны қосудың  түрлі 
варианттары болады. 
Үй-жайды қадағалау үшін (6.18, а-сурет),  Web-камераны жергілікті 
желіске қосу кезінде келесі компоненттер қажет:  компьютер, свитчер, 
желісті   камера   жəне  
E th e r ne t 
жергілікті   желісі
. 
Свитчер  түрлі 
құрылғыларға  желістен  тікелей  бір-бірімен  əңгімелесуге  жəне 
жергідікте желістің құрылғыларына дара IP-адреске  ие болуына 
мүмкіндік береді. Web-камераны сымсыз қосудың варианттары мүмкін. 
Web-камераны  Интернет  желісіне  қосу  үшін  мына  құрылғылар қажет 
етіледі:  кеңжолақты  модем,  кеңжолақты  бағдарлауыш, ол  жəне 
Интернет-шлюзі, жəне свитчер (6.18, 
б - су р е тк е қ а р а ң ы з)  
деп те 
аталады. 
Кеңжолақты  бағдарлауыш  жергілікті  желісті  пайдаланушыларына 
Интернетке  жалғыз  қосылуды  бірлесіп  пайдалануға  мүмкіндік  береді. 
Ол  сондай-ақ  Интернет  пен  интерфейс,  провайдер  жəне  жергілікті 
желіс  арасында  қызмет  атқарады.  Кеңжолақты  бағдарлауыштардың 
көбісіне  свитчердің  функциясы  кіріктірілген,  сондықтан  жеке 
жабдықты талап етпейді. 
 
236 

 
 
6.18.-сурет. Web-камераны қосу варианттары: 
а 
— үй-жайды қадағалау үшін жергілікті желіс арқылы; 
б 
—Интернет желісіне; 
в 
— 
объектінің қауіпсіздік жүйесіне 
 
237 

Web-камералар  арқылы  кəсіпоорындардың  қауіпсіздік  жүйесін 
құру кезінде (6.18, в -сурет) мынадай тапсырмалар шешілуі мүмкін: 
■ 
жұмыс күні ішінде монитор арқылы күзет қызметіне Web-
 
камерадан ақпаратты жіберу; 
■ 
түнгі,  демалыс  жəне  мереке  уақыттарында  бірнеше  ұйымдарға 
қызмет  ететін  орталық  қадағалау  пункттен  қашықтықта 
қадағалау;
 
■ 
Дабыл  жағдайда  қауіпсіздік  қызмет  басшысы  ең  жақын 
орналасқан  компьютерден  немесе  Интернетке  қосылу  арқылы 
қашықтықтан суретті қарай алады.
 
Кескіндер  кəсіпорын  компьютерінде  немесе  интернет-сервис 
(провайдера) жеткізушісінің серверінде сақталады. 
Web-камералар кескіндеді автоматты түрде бас  компьютерге де 
жібере алады, немесе бас компьютер өзі камералардан кескінді 
іздей алады. Әдетте, желістік камералар үшін  əзірленген  арнайы 
бағдарламалық  жасақтама  пайдаланылады.  Бағдарлама  нақты 
уақытта кескінді көрсетеді немесе архивтармен жұмыс жасай алады. 
Web-камералар кеңінен таралуда. Оларды үлкен аймақтар  мен 
шағын объектілерді күзету үшін бейнежүйелерді құру  кезінде 
пайдаланады. Әсіресе, қызмет көрсетпейтін жабдықтарды қолдану 
қажеттілігі 
бар 
қашықтықтағы 
нүктені    бақылау    жəне 
мониторингтеу кезінде таптырмайтын зат. 
Web-камера  бизнесте,  менеджменте,  бейнеконференциялар 
жүргізуді  қамтамасыз  ете  немесе  қашықтықта  білім  бере  отырып, 
білім  беру  қызметінде,  Интернет  бойынша  көрумен  əңгімелесу 
кезінде  пайдаланады,  автомобильде  орнатылған  бейнетіркеушілер 
арасында  кеңінен  таралған.  Ресейде  өте  атақты  Web-камер 
өндірушілер — Logitech, Microsoft, Defender, Trust жəне Sven. 
 
 
6.6. 
ДИГИТАЙЗЕРЛЕР ЖӘНЕ ЭЛЕКТРОНДЫ 
ПЛАНШЕТТЕР 
 
Дигитайз ер 
( 
D i g i t a z e r ) ,  
немесе 
г раф ик алы қ  
план ш ет,  
—  оператор  қолының  қозғалысы  нəтижесінде 
салынатын кескіннің векторлы форматына түрлендіруіне мүмкіндік 
беретін  графикалық  кескіндерді  цифрлауға  арналған  құрылғы. 
Дигитайзерлер  автоматты  жобалау  жүйесінде  (АЖЖ)  сызба  жəне 
кескіндер  түрінде  графикалық  ақпаратты  компьютерге  енгізу  үшін 
пайдаланылады:  жобалаушы  қауырсын-меңзермен  планшетте 
жүргізеді, ал кескін графикалық файл түрінде орналасады. 
 
238